Urdd Oren: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B [r2.6.4] robot yn ychwanegu: it:Ordine di Orange |
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.6.4) (robot yn newid: en:Orange Order |
||
Llinell 15: | Llinell 15: | ||
[[da:The orange order]] |
[[da:The orange order]] |
||
[[de:Oranier-Orden]] |
[[de:Oranier-Orden]] |
||
[[en:Orange |
[[en:Orange Order]] |
||
[[es:Orden de Orange]] |
[[es:Orden de Orange]] |
||
[[fi:Oranialaisveljeskunta]] |
[[fi:Oranialaisveljeskunta]] |
Fersiwn yn ôl 01:00, 24 Mawrth 2011
Sefydliad Protestannaidd, yn bennaf yng Ngogledd Iwerddon, yw Sefydliad Orange (Saesneg: Orange Institution), hefyd Urdd Orange. Nodweddir y sefydliad gan ei wrthwynebiad i'r Eglwys Gatholig. Rhaid i unrhyw aelod fod yn Brotestant, ac fel rheol rhaid bod o deulu Protestannaidd hefyd, er y gellir gwneud eithriadau.
Ceir gwreiddiau'r sefydliad yn rhan olaf y 18fed ganrif, a'r ymladd yn erbyn yr Amddiffynwyr, oedd yn Gatholigion. Fe'i sefydlwyd yn Loughgall Swydd Armagh yn 1795. Daw'r enw o deitl Tywysog Orange, teitl gwreiddiol Wiliam III & II, brenin Lloegr a'r Alban. Daeth ef yn arwr Protestaniaid Gogledd Iwerddon yn dilyn ei fuddugoliaeth ym Mrwydr y Boyne. Er nad oes cysylltiad uniongyrchol a'r lliw oren, daeth y lliw yma i gynrychioli unoliaethwyr Gogledd Iwerddon.
Ymladdodd llawer o aelodau'r Sefydliad ar ochr y llywodraeth yng ngwrthryfel 1798. Erbyn diwedd y 19eg ganrif, roedd ei aelodaeth wedi lleihau yn fawr, ond adfywiodd pan gododd gwrthwynebiad i annibynniaeth Iwerddon ar ran y Protestaniaid. Daeth yn elfen bwysig yng Ngogledd Iwerddon wedi rhannu'r ynys. Cynhelir gorymdeithiau blynyddol, sy'n aml yn achosi anghydfod.