Galatiaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot Adding: is:Galatía |
SieBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot Adding: eo:Galatia, et:Galaatia |
||
Llinell 22: | Llinell 22: | ||
[[de:Galatien]] |
[[de:Galatien]] |
||
[[en:Galatia]] |
[[en:Galatia]] |
||
[[eo:Galatia]] |
|||
[[es:Galacia]] |
[[es:Galacia]] |
||
[[et:Galaatia]] |
|||
[[fa:گالاتیا]] |
[[fa:گالاتیا]] |
||
[[fi:Galatia]] |
[[fi:Galatia]] |
Fersiwn yn ôl 17:58, 6 Gorffennaf 2007
Yr oedd y Galatiaid yn bobloedd Celtaidd a fudodd o ardal yng nghanolbarth Ewrop, trwy'r Balcanau, i fyw yn Asia Leiaf tua 278 CC. Mae awduron Clasurol yn dweud eu bod nhw wedi'u rhannu'n dri llwyth mawr - y Tolisto(b)agii, y Trocmi a'r Tectosages - a bod y llwythau hynny yn eu tro wedi'u rhannu'n bedwar is-lwyth yr un (tetrarchau). Roedd eu hiaith, Galateg, yn debyg iawn i'r iaith Aleg a siaredid yng Ngâl.
Ymsefydlasant yng ngorllewin canolbarth Anatolia ar ôl cael eu gwahodd yno gan y brenin Nicomedes I o deyrnas Bithynia i'w gynorthwyo yn erbyn y Persiaid. Ymladdasant sawl gwaith yn erbyn brenhinoedd Pergamon; dethlir buddugoliaethau'r Pergamoniaid drsotynt mewn cyfres o gerfluniau enwog sydd wedi goroesi fel copïau Rhufeinig. Yn ddiweddarach daeth eu tiriogaeth yn rhan o'r Ymerodraeth Rufeinig, ond dim ond ar ôl brwydr hir i gadw eu hannibyniaeth a barodd o 189 CC pan gollasant frwydr bwysig, hyd at 25 CC pan greodd yr ymerodr Augustus dalaith Galatia.
Ymddengys fod y llythyr enwog at y Galatiaid gan Sant Paul yn annerch cymunedau Cristnogol ifainc mewn rhannau gwledig o Galatia. Ymddengys fod yr iaith Alateg wedi parhau yn y parthau hynny hyd at y 3edd neu'r 4edd ganrif cyn iddi gael ei disodli gan yr iaith Roeg ac ar ôl hynny Tyrceg.