Tsunami: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: sa:त्सुनामी |
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: kk:Цунами |
||
Llinell 61: | Llinell 61: | ||
[[jv:Tsunami]] |
[[jv:Tsunami]] |
||
[[kab:Tsunami]] |
[[kab:Tsunami]] |
||
[[kk:Цунами]] |
|||
[[kn:ಸುನಾಮಿ]] |
[[kn:ಸುನಾಮಿ]] |
||
[[ko:지진 해일]] |
[[ko:지진 해일]] |
Fersiwn yn ôl 09:55, 21 Mehefin 2011
Ton neu nifer o donnau anferth yw Tsunami (Hepburn) (o'r 津波 Siapaneg ton fawr mewn porthladd, Kunrei-shiki: Tunami). Fel arfer, mae Tsunami yn cael ei chreu ar ôl daeargryn neu ffrwydriad llosgfynydd ar waelod y môr, neu wedi i feteoryn ddisgyn i'r môr. Mae ynni Tsunami yn gyson ac yn penderfynu uchder a chyflymder y tonnau. Felly mae uchder y don yn tyfu pryd mae hi'n dod i le mwy bas ger y tir ac mae ei chyflymder yn arafu. Tra bod y don yn symud ar wyneb y môr mae hi'n isel, yn gyflym ac o donfedd hir, ac felly mae'n anodd sylwi arni, ond mewn bae neu le arall cul a bas mae'n bosibl iddi fod yn fwy nag 30m uchder ac iddi achosi niwed erchyll.
Mae systemau rhybudd gan nifer o drefi ar lan y Môr Tawel (yn bennaf yn Siapan ac yn Hawaii) ac mae Sefydliadau Seismoleg a lloerennau yn gwylio a rhagfynegi Tsunami.