Neidio i'r cynnwys

Aoife MacMurrough

Oddi ar Wicipedia
Aoife MacMurrough
Ganwyd1145 Edit this on Wikidata
Laighin Edit this on Wikidata
Bu farw1188 Edit this on Wikidata
TadDiarmuid Mac Murchadha Edit this on Wikidata
MamMór Ní Tuathail Edit this on Wikidata
PriodRichard Fitz Gilbert de Clare, 2il Iarll Penfro Edit this on Wikidata
PlantIsabel de Clare, Alice de Clare, Gilbert Clare Edit this on Wikidata

Roedd Aoife MacMurrough (tua 1145 - 1188, Gwyddeleg: Aoife Ní Diarmait ), a adnabwyd hefyd gan haneswyr diweddarach fel Eva o Leinster, yn uchelwr Gwyddelig, yn dywysoges Leinster ac yn iarlles Penfro. Roedd hi'n ferch i Diarmait Mac Murchada (tua 1110 - 1171), Brenin Leinster a'i ail wraig, Mór Ní Tuathail neu Mor O'Toole (tua 1114 - 1191), a nith Archesgob Dulyn St Lawrence O'Toole .

Yn ferch i frenin Gaeleg, byddai'r Aoife ifanc wedi cael ei magu mewn urddas llawer uwch na'r mwyafrif o ferched eraill yn Iwerddon a oedd o stoc dlotach na hi; sicrhaodd ei statws breintiedig iddi gael ei haddysgu yng nghyfraith y tir a byddai wedi sicrhau ei bod yn llythrennog mewn Eglwys-Lladin. [ angen dyfynnu ] Ar 25 Awst 1170, yn dilyn goresgyniad y Normaniaid yn Iwerddon y gofynnodd ei thad amdano, roedd hi'n briod â Richard de Clare, 2il Iarll Penfro, sy'n fwy adnabyddus fel Strongbow, arweinydd llu goresgyniad y Normaniaid, yn eglwys gadeiriol Christchurch yn Waterford . Roedd ei thad, Dermot MacMurrough, a oedd yn ceisio cynghrair filwrol gyda Strongbow yn ei ffrae â Brenin Breffni, Tiernan O'Rourke, wedi addo Aoife i Benfro. Fodd bynnag, yn ôl cyfraith Brehon, roedd yn rhaid i'r dyn a'r fenyw gydsynio i'r briodas, felly mae'n deg dod i'r casgliad bod Aoife wedi derbyn trefniadau ei thad. [1]

Marwolaeth

[golygu | golygu cod]

Er nad yw union ddyddiad marwolaeth Aoife o Leinster yn hysbys (un flwyddyn a awgrymir yw 1188), mae un stori am ei thranc yn bodoli. Fel merch ifanc, bu’n byw am llawer o flynyddoedd yn dilyn marwolaeth Strongbow ym 1176, gan ymroi i fagu eu plant ac amddiffyn eu tiriogaeth.   [ angen dyfynnu ]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Hull, Eleanor (1931). A History of Ireland and Her People. Cyrchwyd 12 Aug 2016.