Pumawd chwyth
| Enghraifft o'r canlynol | type of musical ensemble/group  |
|---|---|
| Math | quintet |
| Yn cynnwys | ffliwt, obo, clarinét, corn Ffrengig, basŵn |
Ensemble cerddorol sy'n cynnwys pum chwaraewr o offerynnau gwynt – sef ffliwt, obo, clarinét, basŵn a chorn Ffrengig – yw pumawd chwyth. Defnyddir yr enw hefyd i gyfeirio at gyfansoddiad a ysgrifennwyd i'w berfformio gan grŵp o'r fath.
Yn wahanol i'r pedwarawd llinynnol, lle mae offerynnau o'r un teulu'n ymdoddi gyda'i gilydd, mae'r offerynnau mewn pumawd gwynt yn wahanol iawn i'w gilydd yn sylweddol yn y tonau cerddorol a'u dull o gynhyrchu sain. Mae'r amrywiaeth hon wedi cynnig cyfleoedd a heriau i gyfansoddwyr cerddoriaeth siambr, ac mae llawer o gyfansoddwyr pwysig – yn enwedig yn yr 20g – wedi rhoi cynnig ar gyfansoddi ar gyfer yr ensemble.
Gan ddechrau ym 1811, ysgrifennodd Anton Reicha 24 pumawd gwynt, y rhain, ynghyd â'r naw pumawd gan Franz Danzi, a sefydlodd y genre. Roedd yr ffurf yn llai poblogaidd gyda chyfansoddwyr rhamantaidd yn ddiweddarach yn y 19g, ond cael ei dyledus barch yn yr 20g.
