Llenyddiaeth fenywaidd
| Enghraifft o'r canlynol | dosbarth llenyddol  |
|---|---|
| Math | gwaith llenyddol |
Dosbarth eang o lenyddiaeth, o bob ffurf a genre, a ysgrifennir gan fenywod yw llenyddiaeth fenywaidd. Ymdrinir yn academaidd â'r fath lenyddiaeth ar sail yr amcan taw profiad ar wahân yn ei hanfod i lenyddiaeth a ysgrifennir gan ddynion ydyw.[1]
Yn hanesyddol, dynion yw prif awduron canon y Gorllewin, a llenorion gwrywaidd a gâi'r lle blaenllaw ar draws y byd yn gyffredinol. Yn yr 20g, daeth nifer o feirniaid ac ysgolheigion i roi'r bai ar rywiaeth am anwybyddu llenorion benywaidd ac esgeuluso'u cyfraniadau. Fel maes penodol o astudiaethau llenyddol, cyhoeddir sawl cyfnodolyn academaidd, cynhelir symposia a seminarau, a chynigir cyrsiau ar lenyddiaeth fenywaidd gan brifysgolion, yn enwedig mewn gwledydd y Gorllewin.
Beirniadaeth lenyddol ffeministaidd[golygu | golygu cod]
Ffurf amlwg ar lenyddiaeth ffeministaidd ydy traddodiad y beirniad ffeministaidd, a ellir ei olrhain yn ôl i newyddiaduraeth Rebecca West (1892–1983) yn y 1910au. Dylanwadwyd yn gryf ar feirniadaeth ffeministaidd gan Virginia Woolf (1882–1941), yn enwedig ei hysgrif A Room of One's Own (1929), a'r llyfr Le deuxième sexe (1949) gan Simone de Beauvoir (1908–86). Aeddfedai'r traddodiad hwn yn sgil dyfodiad ffeministiaeth yr ail don yn y 1960au, yn enwedig yn Unol Daleithiau America, ac ymhlith prif awduron y to mae Mary Ellmann (1921–89) a Kate Millett (1934—2017). Canolbwyntia'r feirniadaeth hon yn gyntaf ar wreig-gasineb a stereoteipiau mewn llenyddiaeth gan ddynion, ac yn y 1970au datblygodd i drafod llenyddiaeth gan fenywod ac i lunio hanes llenyddol benywaidd.[2]
Ymgododd sawl carfan o feirniadaeth lenyddol ffeministaidd, ar y cyd â'r amryw ffurfiau ar ffeministiaeth—megis ffeministiaeth groenddu a ffeministiaeth lesbiaidd—a flodeuai yn ystod ail hanner yr 20g, yn canolbwyntio ar brofiadau a chyfraniadau mathau gwahanol o fenywod. Yn yr un modd, amrywia beirniadaeth ffeministaidd o ran ideoleg a methodoleg, gan gynnwys dulliau Marcsaidd, seicdreiddiol, ac ôl-adeileddol.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
Darllen pellach[golygu | golygu cod]
- Astudiaethau cyffredinol
- Jo Gill, Women's Poetry (Caeredin: Edinburgh University Press, 2007).
- Hanes
- Danielle Clarke, The Politics of Early Modern Women's Writing (Llundain: Routledge, 2001).
- Sharon L. Jansen, Reading Women's Worlds from Christine de Pizan to Doris Lessing: A Guide to Six Centuries of Women Writers Imagining Rooms of Their Own (Efrog Newydd: Palgrave Macmillan, 2011).
- Anita Pacheco (gol.), A Companion to Early Modern Women's Writing (Rhydychen: Blackwell, 2002).
- Patricia Phillippy (gol.), A History of Early Modern Women's Writing (Caergrawnt: Cambridge University Press, 2018).
- Llên genedlaethol a rhanbarthol
- Rebecca L. Copeland (gol.), Woman Critiqued: Translated Essays on Japanese Women's Writing (Honolulu: University of Hawai‘i Press, 2006).
- Cherilyn Elston, Women's Writing in Colombia: An Alternative History (Cham, Zug: Palgrave Macmillan, 2016).
- Hil ac ethnigrwydd
- Angelyn Mitchell a Danille K. Taylor (goln), The Cambridge Companion to African American Women's Literature (Caergrawnt: Cambridge University Press, 2009).
- Gina Wisker (gol.), Black Women's Writing (Basingstoke, Hampshire: Macmillan, 1993).
- Llenyddiaeth Gymraeg
- Jane Aaron, Pur Fel y Dur: Y Gymraes yn Llên Menywod y Bedwaredd Ganrif ar Bymtheg (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1998).