Casa Batlló

Oddi ar Wicipedia
Casa Batlló
Delwedd:Casa Batllo Overview Barcelona Spain cut.jpg, Chimneys of Casa Batlló - Barcelona 2014.jpg
Mathmultifamily residential Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlJosep Batlló i Casanovas Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1900s (1904–1906) Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolWorks of Antoni Gaudí, list of Modernista buildings in Barcelona Edit this on Wikidata
SirDreta de l'Eixample Edit this on Wikidata
GwladBaner Sbaen Sbaen
Arwynebedd0.46 ha, 1.02 ha Edit this on Wikidata
Uwch y môr33 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau41.39158°N 2.16492°E Edit this on Wikidata
Cod post08007 Edit this on Wikidata
Map
Arddull pensaernïolArt Nouveau Edit this on Wikidata
Statws treftadaethBien de Interés Cultural, rhan o Safle Treftadaeth y Byd, Bé cultural d'interès nacional Edit this on Wikidata
Manylion
Deunyddbricsen, Montjuïc stone, ceramic glaze Edit this on Wikidata

Adeilad yw'r Casa Batlló sydd wedi'i leoli yn agos i ganol Barcelona yng Nghatalwnia ac sy'n cael ei gyfrif yn un o gampweithiau'r pensaer Antoni Gaudí. Ailbobiad o adeilad cynharach ydyw mewn gwirionedd, fe'i cynlluniwyd yn 1904 gan Gaudí ac ailwampiwyd ef sawl tro wedi hynny. Roedd gan Gaudí gynorthwywyr yn y broses o gynllunio adeiladau, ac wrth ei lawes y tro hwn roedd Domènec Sugrañes i Gras, Josep Canaleta a Joan Rubió. Yr enw lleol am yr adeilad ydy Casa dels ossos, sef 'Y Tŷ a wnaed o Esgyrn', oherwydd ei bryd a'i wedd 'esgyrnog'.

Yn wreiddiol, cafodd ei gynllunio ar gyfer dinasyddion dosbarth canol y ddinas ac roedd mewn ardal eitha cyfoethog o Farcelona. Yn 2005 dynodwyd y Casa Batlló yn Safle Treftadaeth rhyngwladol.[1]

Fel llawer o adeiladau Gaudí, mae'n hawdd adnabod yr adeilad fel un o'i weithiau oherwydd ei arddull unigryw sydd wedi'i seilio i raddau helaeth ar Modernisme neu Art Nouveau. Mae'r llawr gwaelod yn annerfol iawn oherwydd y delltwaith, y ffenestri ofal a'r gwaith carreg sy'n llifo o'r naill ochr i'r llall. Llond dwrn o linellau syth a phlwm sydd drwy'r lle ac mae llawer o'r ffasâd wedi'i addurno gyda theils mosäig (trencadís). Mae'r to'n fwaog ac fe'i cyffelybir yn aml i gefn draig neu ddeinosor. Dywedir fod y rhan i'r chwith o'r canol yn debyg i bicell nawddsant Catalwnia, sef San Sior, yn trywanu draig, yn ei chefn.

Hanes[golygu | golygu cod]

Yr adeiladu gwreiddiol (1877)[golygu | golygu cod]

Antoni Gaudí yn 1910

Adeiladwyd y tŷ gwreiddiol yn 1877 gan Antoni Gaudi yn dilyn comisiwn gan Lluís Sala Sánchez. [2] Cyn hynny, adeilad clasurol ei olwg, a digon di-nod ydoedd, a hynny ar ddiwedd y 19g.[3] Roedd gan yr adeilad seler, llawr gwaelod, pedwar llawr arall a gardd yn y cefn.[4]

Teulu'r Batlló[golygu | golygu cod]

Prynnwyd y tŷ gan Josep Batlló yn 1900. Roedd cynllun y tŷ'n fler i brynwyr newydd, ond prynnwyd ef gan y teulu oherwydd ei leoliad - yn agos i ganol y dref. Fe'i lleolwyd yng nghanol y Passeig de Gracia, a oedd yn yr 20g cynnar yn lle dymunol, ffasiynol a chyfoethog. I[4]

Gwnaeth Josep Batlló I Casanovas ei arian yn y diwydiant tecstiliau, ac roedd y teulu'n eithaf adnabyddus ym Marcelona. Roedd e'n berchen nifer o ffatrioedd yn y ddinas. Priododd Amalia Godo Belaunzaran, a oedd o'r teulu a sefydlodd y papur newydd La Vanguardia. Roeddent ill dau'n awyddus i roi penrhyddid llwyr i Gaudí i wneud yr hyn a fynno - er mwyn bod yn wahanol, yn flaenllaw ac yn greadigol.

Dewisiodd y pensaer a oedd wedi creu Park Güell. Bu'r teulu fyw yn y tŷ hwn hyd at ganol y 1950au.[5]

Adnewyddu (1904-1906)[golygu | golygu cod]

Y cyntedd; darbwyllodd Gaudí Batlló i adael iddo ehangu'r prif gyntedd er mwyn ei oleuo.

Yn 1904 huriodd Josep Batlló Gaudí i gynllunio'i gartref cyntaf; ar y cychwyn roedd yn awyddus i ddymchwel y cwbwl o'r hen adeilad a chodi tŷ newydd sbon. Fe'i darbwyllwyd, fodd bynnag, i'w adnewyddu a chyflwynwyd y cais cynllunio yn yr un flwyddyn. Cwbwlhawyd y cyfan yn ystod 1906. Enwebwyd y tŷ ar gyfer gwobr gynllunio, gan Gyngor Tref Barcelona, ond ni chafodd y brif wobr.

Adnewyddu pellach[golygu | golygu cod]

Bu farw Josep Batlló yn 1934 a chadwyd y lle'n union fel ag yr oedd hyd nes i'w wraig Amalia farw yn 1940. Y plant fu'n cadw'r tŷ wedi hynny, nes iddo gael ei drosglwyddo i gwmni yswiriant Seguros Iberia ddefnyddio'r lle fel swyddfeydd. Yn 1970 y cafwyd y gwaith adnewyddu pennaf - ym mhrif ystafelloedd y tŷ. Yn 1983 adferwyd y balconïau gan droi'n ôl i'r lliwiau gwreiddiol. Flwyddyn yn ddiweddarach goleuwyd y ffrynt mewn seremoni o'r enw La Mercè.

Defnydd[golygu | golygu cod]

Yn 1993, prynwyd yr adeilad gan y perchnogion presennol. Aethant ati i adnewyddu'r holl adeilad, ond yn gosmetig yn hytrach nag yn strwythurol. Huriwyd y lle ar gyfer digwyddiadau arbennig a phrofwyd fod galw mawr amdano, yn bennaf oherwydd y lleoliad, yr enw a'r graen wrno.

Llofft[golygu | golygu cod]

Dyma un o'r rhannau mwyaf unigryw a gwahanol. Arferai fod yn rhan ar gyfer gwasanaethau'r amryw denantiaid yn yr adeilad. Roedd ynddo ran ar gyfer golchi dillad a man storio. Mae'n hynod am ei siapau syml, Canoldirol, gyda'i waliau gwynion. Mae ynddo 60 o fwâu cadwynog sy'n uno i greu le gwag (neu ofod) tebyg i asennau anifail. yng ngolwg rhai, dyma asennau'r ddraig a geir yn y to.

Y llawr pendefigaidd a'r amgueddfa[golygu | golygu cod]

Mae ei arwynebedd yn fwy na 700 metr sgwâr a dyma brif lawr yr adeilad.

Cyrhaeddir y llawr drwy fynedfa preifat ar ffurf neuadd, a cheir yma waliau bwaog a siapau crwm. Oddi yma gwelir teiliau glas y ffynnon olau, a stydy Mr. Batlló, festejador a chilfach dawel ar gyfer cariadon, wedi'i gynhesu gan le tân siap madarchen. Mae'r décor yn debyg i anifail, ac i'w weld drwy gydol y llawr pendefigaidd.

Yn 2002 yr agorwyd y drysau i'r cyhoedd, a dyma'r prif lawr ar gyfer y cyhoedd. Fe'i agorwyd o ganlyniad i Flwyddyn Rhyngwladol Gaudí; ddwy flynedd yn ddiweddarach agorwyd y pumed llawr hefyd ar gyfer y cyhoedd, ac yna'r ffynnon olau.

Y to[golygu | golygu cod]

Mae'r teras ar y to yn un o'r nodweddion mwyaf poblogaidd oherwydd y cynllun du, dreigaidd. Cynrychiolir y ddraig drwy ddefnyddio teiliau o liwiau gwahanol ar un ochr. Ceir pedair simnai.[6]

Y ffasâd allanol[golygu | golygu cod]

Mae gan y ffasâd dair rhan gwahanol, ond integreiddir y cyfan mewn cynghanedd. Defnyddir tywodfaen Montjuïc yn helaeth - sydd unwaith eto'n llifo drwy'r lle. Mae'r rhan canolog, sy'n cyrraedd y llawr cyntaf, yn amryliw, gyda balconiau'n ymestyn allan. Ceir ffurf siap coron ar do'r tŷ, sy'n gymorth i guddio'r tanciau dŵr.

Galeri[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-08-01. Cyrchwyd 2014-10-02.
  2. Bassegoda i Nonell, Joan (2001). La Casa Batlló (yn Spanish). Barcelona: Publicaciones de la Real Cátedra Gaudí. t. 4. Cyrchwyd Mawrth 8, 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. Bassegoda i Nonell, Joan (2001). Los jardines de Gaudí (yn Spanish). Edicions UPC. t. 75. ISBN 9788483015384.CS1 maint: unrecognized language (link)
  4. 4.0 4.1 [1]
  5. Gwefan Casa Batlló; adalwyd 2 Medi 2014
  6. [2]