Bwlch Khyber

Oddi ar Wicipedia
Bwlch Khyber
Mathrail mountain pass, road mountain pass Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirKhyber Pakhtunkhwa Edit this on Wikidata
GwladBaner Affganistan Affganistan
Baner Pacistan Pacistan
Uwch y môr1,072 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau34.11°N 71.1117°E Edit this on Wikidata
Cadwyn fynyddSafēd Kōh Edit this on Wikidata
Map

Bwlch enwog yng nghadwyn Safid Kuh yn yr Hindu Kush yw Bwlch Khyber (neu Khaybar neu Khaibar). Mae'r bwlch yn gorwedd 1072m (3518 troedfedd) i fyny mewn tir lled-anial ac mae'r ffordd sy'n ei groesi yn cysylltu Kabul, prifddinas Affganistan a thref Peshawar ym Mhacistan.

Mae'r Khyber yn fwlch o bwys strategol mawr ers cyn cof. Mae'n gorwedd ar y llwybr rhwyddaf sydd i'w gael i groesi mynyddoedd creigiog uchel yr Hindu Kush rhwng gogledd eithaf y gadwyn honno a bryniau isel Wasiristan i'r de.

Ar yr ochr Affganaidd mae'r ffordd iddo yn codi rhwng clogwynni syrth anferth ar lan ddeheuol Afon Kabul, yn bennaf, o gyfeiriad tref Jalalabad. Ar yr ochr Bacistanaidd mae'r tir yn fwy agored ac mae'r ffordd yn croesi'r ffin yng nghanol clwstwr o fryniau bach ac yna'n disgyn ar gwrs igam-ogam i lawr i'r gwastadeddau a Peshawar.

Mae'r Khyber yn gorwedd yn nhiriogaeth led-annibynnol llwyth yr Affridiaid ac yn rhan o dalaith Khyber Pakhtunkhwa. Sawl gwaith dros y canrifoedd mae'r Affridiaid, sy'n barod iawn i warchod eu hannibyniaeth, wedi ymosod ar fyddinoedd estron a geisiai groesi'r bwlch, gan gynnwys byddin Prydain yn y 19eg a hanner cyntaf yr 20g.