William Ames

William Ames
William Ames
Ganwyd	1576 ; Ipswich
Bu farw	14 Tachwedd 1633 ; Rotterdam
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Alma mater	Coleg Crist ;
Galwedigaeth	diwinydd, athronydd, academydd
Swydd	Q20895248
Cyflogwr	Prifysgol Franeker ;

Diwinydd Piwritanaidd ac athronydd naturiol o Sais oedd William Ames (1576 – 14 Tachwedd 1633). Mae'n nodedig am arddel Calfiniaeth gaeth yn y ddadl Arminaidd.^[1]

Ganwyd yn Ipswich, Suffolk, yn fab i farsiandïwr cefnog o'r enw William Ames a'i wraig Joan Snelling. Bu farw ei rieni yn ystod ei fachgendod, a chafodd ei fagu gan ei ewythr Robert Ames yn Rhydychen. Fe'i derbyniwyd yn "bensiynwr" yng Ngholeg Crist, Caergrawnt, yn 1593 neu 1594. Enillodd ei radd baglor yn y celfyddydau yn 1597 neu 1598 a'i radd meistr yn y celfyddydau yn 1601. Gweithiodd yn gymrawd yng Ngholeg Crist o 1601 i 1610, a bu'n arddel safbwyntiau diwinyddol dadleuol ei diwtor, y Piwritan William Perkins (1558–1602), ac am hynny fe gafodd ei ddiarddel o Gaergrawnt yn 1609.^[2]

Pregethodd am dro yn Colchester, ond bu'n rhaid iddo ymfudo i'r Iseldiroedd yn 1610 o ganlyniad i wrthwynebiad George Abbot, Esgob Llundain. Daliodd swyddi clerigol yn Leiden a'r Hâg, a fe'i benodwyd yn gaplan i Syr Horace Vere, Llywodraethwr Brielle. Priododd Ames â merch John Burgess, Piwritan arall a wasanaethodd yn gaplan i Vere cyn i Ames gymryd y swydd. Ni chawsant blant, a bu farw ei wraig yn fuan wedi'r briodas. Ames oedd un o gynghorwyr y Calfiniaid yn Synod Dordrecht (1618), ac o ganlyniad i'w ran yn y ddadl yn erbyn Arminiaeth fe enillodd enw iddo'i hun ar draws yr Iseldiroedd. Yn 1622 fe'i penodwyd yn athro diwinyddiaeth Prifysgol Franeker yng Ngorllewin Ffrisia, ac yn ddiweddarach yn rheithor y brifysgol o 1626 i 1632. Yn ystod y cyfnod hwn, ysgrifennodd y mwyafrif o'i weithiau am ddiwinyddiaeth, athroniaeth naturiol, a moeseg Gristnogol, gan gynnwys Medulla Theologiae (1632) a De Conscientia et Ejus Jure vel Casibus (1632).^[2]^[3]

Yn niwedd y 1620au bwriadodd ymfudo i Loegr Newydd, ond yn y pen draw penderfynodd aros yn yr Iseldiroedd. Gadawodd Franeker yn 1633 i gymryd swydd gweinidog a darlithydd i'r gynulleidfa Seisnig yn Rotterdam. Yn fuan wedi iddo gyrraedd y ddinas, boddwyd ei dŷ a bu farw o dwymyn. Yn 1637 aeth ei weddw, Joan Fletcher Ames, a'u tri phlentyn i Loegr Newydd.^[2]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ L. John Van Til (1972). Liberty of Conscience: The History of a Puritan Idea (yn Saesneg). Craig Press. t. 59.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 (Saesneg) "Ames, William" yn Complete Dictionary of Scientific Biography (Charles Scribner's Sons, 2008). Adalwyd ar Encyclopedia.com ar 22 Awst 2019.
↑ (Saesneg) William Ames. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 22 Awst 2019.

[1] L. John Van Til (1972). Liberty of Conscience: The History of a Puritan Idea (yn Saesneg). Craig Press. t. 59.

[CDSB-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 (Saesneg) "Ames, William" yn Complete Dictionary of Scientific Biography (Charles Scribner's Sons, 2008). Adalwyd ar Encyclopedia.com ar 22 Awst 2019.

[3] (Saesneg) William Ames. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 22 Awst 2019.

[1]

[2]

[3]