Gweld cod am Vojvodina

{{Infobox country|latd=|latm=|latNS=|longd=|longm=|longEW=|languages_type=[[List of sovereign states|Country]]|leader_name2=[[István Pásztor (politician)|István Pásztor]] ([[Alliance of Vojvodina Hungarians|SVM]])|conventional_long_name=Autonomous Province of Vojvodina|native_name={{collapsible list|titlestyle = background:transparent;font-size:70%;|title = {{space|6}}|liststyle = text-align:center;|
Аутономна Покрајина Војводина {{resize|80%|([[Serbian language|sr]])}}<br/>
{{resize|87%|''Autonomna Pokrajina Vojvodina'' {{resize|80%|([[Gaj's Latin alphabet|sr]]/[[Croatian language|hr]])}}<br/>''Vajdasági Autonóm Tartomány'' {{resize|80%|([[Hungarian language|hu]])}}<br/>''Autonómna pokrajina Vojvodina'' {{resize|80%|([[Slovak language|sk]])}}<br/>''Provincia Autonomă Voivodina'' {{resize|80%|([[Romanian language|ro]])}}<br/>Автономна Покраїна Войводина {{resize|80%|([[Pannonian Rusyn language|rue]])}}}}}}|image_flag=Flag_of_Vojvodina.svg|image_coat=Coat of arms of Vojvodina.svg|common_name=Vojvodina|other_symbol=[[Delwedd:Tradicionalna zastava Vojvodine sa grbom.svg|border|120px]] [[file:Tradicionalni grb Vojvodine.svg|100px]]|other_symbol_type=Traditional Symbols of Vojvodina|image_map=Vojvodina in Serbia.svg|map_caption=Map of Vojvodina within [[Serbia]]|capital=[[Novi Sad]]<br /> {{small|(''Administrative centre'')}}|largest_city=capital|official_languages={{hlist |[[Serbian language|Serbian]] |[[Hungarian language|Hungarian]] |[[Slovak language|Slovak]] |[[Romanian language|Romanian]] |[[Croatian language|Croatian]] |[[Pannonian Rusyn language|Rusyn]]<ref name="vojvodina.gov.rs">{{cite web|url=http://www.vojvodina.gov.rs/en/autonomous-province-vojvodina|title=Autonomous Province of Vojvodina|work=vojvodina.gov.rs|access-date=2018-03-04|archive-date=2017-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20171220044137/http://www.vojvodina.gov.rs/en/autonomous-province-vojvodina|url-status=dead}}</ref>}}|languages={{flag|Serbia}}|languages_sub=no|government_type=[[Autonomous province]]|leader_title1=[[President of the Government of Vojvodina|President of the Government]]|leader_name1=[[Igor Mirović]] ([[Serbian Progressive Party|SNS]])|leader_title2=[[President of the Assembly of Vojvodina|President of the Assembly]]|legislature=[[Assembly of Vojvodina|Assembly]]|established_event1=Formation of [[Serbian Vojvodina]]|established_event2=Establishment|established_date1=1848|established_event3=|established_date2=1944|established_event4=|established_date3=|established_event5=|established_date4=|established_event6=|established_date5=|established_event7=|established_date6=|established_event8=|established_date7=|established_event9=|established_date8=|established_date9=|area_km2=21506|area_rank=|area_sq_mi=8304<!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->|percent_water=|population_estimate=|population_census=1,931,809|population_estimate_year=|population_census_year=2011|population_density_km2=90|population_density_rank=|population_density_sq_mi=230<!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->|currency_code=RSD|time_zone=[[Central European Time|CET]]|utc_offset=+1|utc_offset_DST=+2|time_zone_DST=[[Central European Summer Time|CEST]]|footnote=|area_magnitude=|country_code=[[ISO 3166-2:RS|RS-VO]]|ISO_3166-1_alpha2=|ISO_3166-1_alpha3=|ISO_3166-1_num=|vehicle_code=|alt_sport_code=|aircraft_code=}}Mae '''Vojvodina''' ([[Yr wyddor Gyrilig]]|Војводина}}), enw swyddogol '''Talaith Hunanlywodraethol Vojvodina''' ([[Serbeg]]: Аутономна Покрајина Војводина / ''Autonomna Pokrajina Vojvodina'', {{IPA-sr|ʋǒjʋodina||Sr-Vd.ogg}}[[Delwedd:Loudspeaker.svg|link=File:Sr-Vd.ogg|11x11px|About this sound]]{{IPA-sr|ʋǒjʋodina||Sr-Vd.ogg}}; gweler [[Vojvodina#Name|Enwau mewn ieithoedd eraill]]), yn dalaith hunanlywodraethol o fewn [[Serbia]], wedi ei leoli ar ran ogleddol y wlad ar Wastatir Pannonia. [[Novi Sad]] yw'r ddinas fwyaf a chanolfan weinyddol Vojvodina ac ail ddinas fwyaf o ran paint yn [[Serbia]]. Mae i Vojvodina boblogaeth o born iawn 2 flown (born iawn 27% o boblogaeth Serbia gan hepgor Kosovo). Mae iddi unfathiant aml-ethnig ac  [[Amlddiwylliannaeth|amlddiwylliannol]];<ref>{{Cite web|url=http://www.vojvodina.gov.rs/index.php?option=com_content&task=view&id=174&Itemid=83|title=Покрајинска влада|website=vojvodina.gov.rs|access-date=2018-03-04|archive-date=2012-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20120212160729/http://www.vojvodina.gov.rs/index.php?option=com_content&task=view&id=174&Itemid=83|url-status=dead}}</ref> ac mae 26 [[Grŵp ethnig|grŵp ethnic]] yn y dalaith,<ref>{{Cite web|url=http://www.arhiva.serbia.gov.rs/cms/view.php/1045.print.html|title=Serbian Government - Official Presentation|website=serbia.gov.rs}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.vip.org.rs/index.aspx?tabId=62&menutabid=10|title=Error|website=vip.org.rs|access-date=2018-03-04|archive-date=2008-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20081227015638/http://www.vip.org.rs/index.aspx?tabId=62&menutabid=10|url-status=dead}}</ref>  a chwe iaith swyddogol yn cael eu defnyddio gan y weinyddiaeth daleithiol.<ref>{{Cite web|url=http://www.bgcentar.org.rs/index.php?option=com_phocadownload&view=category&id=22:podzakonska-akta&download=250:statut-autonomne-pokrajine-vojvodine&Itemid=54|title=Beogradski centar za ljudska prava - Belgrade Centre for Human Rights|date=29 March 2015|website=bgcentar.org.rs}}</ref>

== Enw ==
Mae'r term yn ''vojvodina'' yn [[Serbeg|serbia]] yn golygu y math o [[Dugiaeth|ddugaeth]] – yn fwy penodol, 'voivodeddiaeth'. Mae'n tarddu o'r gair ''"vojvoda"'' (Gweler: voivode) sy'n deillio o'r gair ''"voevoda"'' o'r iaith Proto-Slafeg.Mae'r geiriau hynny'n gysylltiedig yn eirdarddol â'r geiriau modern  ''"vojnik"'' ([[milwr]]) a ''"voditi"'' (arwain). New gwreiddiol y dalaith oedd (o 1848)  y "Voivodeddiaeth Serbiaidd" (Српска Војводина / ''Srpska Vojvodina'') a wedyn newidiodd i fod yn y "Voivodeddiaeth Serbia" (Војводство Србија / ''Vojvodstvo Srbija'').

Enwau swyddogol llawn y dalaith yn yr holl ieithoedd swyddogol yn Vojvodina yw:
* [[Serbeg|Serbiaidd]]: Аутономна Покрајина Војводина / ''Autonomna Pokrajina Vojvodina''
* [[Hwngareg]]: ''Vajdaság Autonóm Tartomány''
* [[Slofaceg|Slofacia]]: ''Autonómna pokrajina Vojvodina''
* [[Rwmaneg]]: ''Provincia Autonomă Voivodina''
* [[Croateg|Kuna]]: ''Autonomna Pokrajina Vojvodina''
* Rwsiaidd Pannonaidd: Автономна Покраїна Войводина (''Avtonomna Pokrajina Vojvodina'')

== Hanes ==

=== Amseroedd cyn-Rufeinig a theyrnasiaid Rhufeinig ===
Yn y cyfnod Neolithic,  bu i ddau ddiwylliant archeoloegoldau bwysig ffynnu yma: y dwyllaint y Starčevo a diwylliant y Vinča.Sefydlodd y bobl Indo-Ewropeaidd  gyntaf yn nhiriogaeth Vojvodina fodern yn ystod 3200 CC. Yn ystod y cyfnod [[Chalcolithig|Eneolithig]], yr [[Oes yr Efydd|Oes Efydd]] a'r [[Oes yr Haearn|Oes Haearn]], roedd i nifer o ddiwylliannau archeologol Indo-Ewropeaidd leoli eu hunain yn, neu o gwmpas Vojvodina: y Vučedol, Vinkovci, Vatin, Belegiš, y Bosut, ac ati. Cyn y gorchfygiad Rhufeinig yn y ganrif 1af CC, poblogaeth o bobloedd Indo-Ewropeaidd yr Illyrian, Tillamook a phobl o darddiad [[Y Celtiaid|Celtaidd]] oedd yn byw yn yr ardal hon. Y taleithiau cyntaf a drefnwyd yn yr ardal hon oedd y[[Scordisci| Talaith y Scordisci]] Geltaidd (3g CC-1g OC) gyda'i brif ddinas yn Singidunum ([[Beograd|Belgrade]]), ac yn [[Dacia|Neyrnas Ddacannaidd]]  Burebista (ganrif 1af CC).

Yn ystod teyrnasiad y Rhufeiniaid, Sirmium                (Sremska Mitrovica heddiw) oedd un o bedair o brif ddinasoedd yr [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Ymerodraeth Rufeinig]], ac fe anwyd  chwe Ymerawdwyr Rhufeinig yn y ddinas neu ei chyffiniau. Roedd y  ddinas hefyd yn brifddinas i nifer o unedau gweinyddol Rhufeinig, gan gynnwys Pannonia Isaf, Pannonia Secunda, Esgobaeth Pannonia, a Rhaglawiaeth Praetoriaidd Illyria. Bu i reol Rufeinig bara hyd at y 5ed gasrif, pryd ddaeth y rhanbarth i feddiant  nifer o wahanol bobloedd a gwladwriaethau.Yn ystod teyrnasiad y rhufeiniaid roedd Banat yn rhan o dalaith [[Dacia]], a Syria yn perthyn i'r dalaith [[Pannonia]].Doedd Bačka ddim yn rhan o'r Ymerodraeth Rufeinig ac fe'i phoblogwyd a'i  rheolwyd gan Iasyges Sarmatiaidd.

=== Canol Oesoedd cynnar ac anheddiad Slafeg ===
Ar ôl i'r Rhufeiniaid gael eu neilltuo o'r rhanbarth, daeth nifer o bobloedd Indo-Ewropeaidd a Thwrcig amrywiol i wladwriaethau'n yr ardal. Roedd y bobl yn cynnwys Gothiaid, Sarmatiaid, Hyniaid, Gepidiaid ac Afariaid. Ar gyfer hanes rhanbarthol, y mwyaf pwysig o ran gwladwriaeth oedd gwladwriaeth y Gepidiaid, gyda'u prif ddinas yn Sirmium. Yn ôl y cofnodion o'r 7g, ''Gwyrthiau Sant Demetrius'', rhoddodd yr Afariaid  y rhanbarth o Syria i arweinydd Bwlgaraidd o'r enw Kuber tua 680. Symudodd y Bwlgariaid o Kuber i'r de gyda Maurus i Facedonia lle bu iddynt gyd-weithredu gyda Tervel yn yr 8g.
[[Delwedd:Arača_5.jpg|chwith|bawd|Adfeilion eglwys Arača ]]
Sefydlodd [[Slafiaid]] y Vojvodina fodern yn y 6ed a'r 7g,<ref>{{Cite web|url=http://www.blic.rs/Vesti/Vojvodina/997/Slovenski-grobovi-uz-reku-Galadsku|title=Slovenski grobovi uz reku Galadsku|access-date=23 July 2012|publisher=Blic.rs}}</ref> cyn i rai  ohonynt groesi'r afonnydd Sava a'r Donwy, a sefydlu'n y Balcanau. Y llwythau Slafeg a drigai'n nhiriogaeth bresennol Vojvodina oedd, yn cynnwys yr Abodritiau, Severaniaid, Braničevci a'r Timočaniaiad. Yn y 9g, ar ôl y cwymp y wladwriaeth Afariaidd, daeth y sylfaen gyntaf o wladwriaeth Slafeg i fodolaeth amlwg yn y rhanbarth.Y gwladwrieaethau Slafeg cyntaf a reolodd y rhanbarth yma oedd yr Ymerodraeth Fwlgaraidd, Moravia Fawr a Dugiaeth Pannonaidd Ljudevit. Yn ystod y weinyddiaeth Fwlgaraidd (9g), roedd dugiaid Bwlgaraidd lleol megis Salan a Glad, yn rheoli'r rhanbarth. Titel oedd preswyl Salan, tra bod o Glad o bosbil yn byw'n rhagfur Galad neu efallai yn y Kladovo (Gladovo) yn nwyrain Serbia. Disgynnydd Glad oedd Dug Ahtum, arweinnydd lleol arall o'r 11g a gwrthwynebodd sefydlu rheolaeth Hwngareg dros y rhanbarth.{{Angen ffynhonnell}}

Ym mhentref Čelarevo mae archeolegwyr wedi darganfod olion o bobl a ddilynnai'r ffydd Iddewig. Dyddiodd Bunardžić  feddau o Avar-Bulgar a gloddiwyd yn Čelarevo, a oedd yn cynnwys penglogau â nodweddion Mongolaidd a symbolau Iddewig, i ddiwedd yr 8fed a'r 9g.Ystyrir Erdely a Vilkhnovich fod y beddau hyn yn perthyn i'r Kabariaid a thorrodd cysylltiadau gyda'r Ymerodraeth Khazaraidd rhwng y 830au ac  862. (Ymunodd tri llwyth arall o'r [[Khazariaid|Khazar]] â'r  Magyariaid ac fe gymerwyd rhan yng nghorchfygiad y Magyariaid dros fasn Carpathia, gan gynnwys yr hyn sydd bellach yn Vojvodina yn 895-907.){{Angen ffynhonnell}}

=== Teyrnasiad Hwngareg ===
[[Delwedd:БАЧ,ВОЈВОДИНА,СРБИЈА..,,.jpg|de|bawd|Caer Bač]]
Yn dilyn anghydfodau tiriogaethol gydag Bysantaidd a thaleithiau Bwlgaraidd, fe death y rhan fwyaf o Vojvodina yn rhan o Ddeyrnas Hwngari rhwng y 10fed a'r 12g ac arhosodd o dan weinyddiaeth Hwngareg tan y 16g. Yn dilyn cyfnodau o weinyddiaeth Otomaniaidd a Habsburgaidd, bu i oruchafiaeth wleidyddol Hwngareg sefydlu eto tros Orhan fwyaf o'r rhanbarth yn 1867 a thros y rhanbarth gyfan yn 1882, ar ôl diddymu'r Ffîn Filwrol Habsburgaidd.{{Angen ffynhonnell}}

Dechreuodd y cydbwysedd demograffig newid yn yr 11g panfu i  Magyariaid gychwyn cymryd lle'r boblogaeth Slafaidd. Ond o'r 14g, fe nweidwyd y cydbwysedd eto o blaid y Slafiaid pan fu i ffoaduriaid Serbiaidd a oedd yn ffoi o diriogaethau a orchfygwyd gan fyddin yr Ottomaniaid anheddu'n yr ardal. Fe adawodd y rhan fwyaf o'r<ref name="hungarian">{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=-zZ_NVM9mNEC&printsec=frontcover&dq=ethnic+geography+hungarians&hl=en&ei=7r1mTZLWJc6N4gaGnMj3CA&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=y#v=onepage&q=%22lost%20their%20Hungarian%20populations%20for%20more%20than%20two%20centuries%22&f=false|title=Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin|website=google.rs|pages=140, 155}}{{Dolen marw|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>  Hwngariaid y rhanbarth yn ystod gorchfygiad ac ar ddechrau'r cyfnod gweinyddu'r Ottomaniaid, felly'n ystod gweinyddiaeth ac amser yr Ottomaniaid yn Vojvodina roedd y brif boblogaeth yn bennaf yn Serbiaidd) a Moslemiaid.

=== Teyrnasiad yr Ottomaniaid ===
Ar ôl trechiad Teyrnas Hwngari yn Mohács gan yr [[Ymerodraeth yr Otomaniaid|Ymerodraeth Ottomannaidd]], fe ddisgynnodd y rhanbarth i gyfnod o anarchiaeth a rhyfeloedd cartref. Yn 1526 sefydlodd Jovan Nenad, arweinydd milwrol Serbiaidd, ei reol ym Mačka, gogledd Banat a rhan fach o Syrmia. Credo wladwriaeth byrhoedlog annibynnol, gyda Subotica yn brif ddinas. Ar frig ei bŵer, cyhoeddodd Jovan Nenad ei hun yn Ymerawdwr Serbiaidd yn Subotica. Gan gymeryd mantais o'r sefyllfa filwrol a gweinyddol hynod ddryslyd hyn, ymunnodd uchelwyr Hwngareg y rhanbarth yn ei erbyn ac fe drechwyd y milwyr Serbiaidd yn haf 1527. Fe lofruddwyd Ymerawdwr Jovan Nenad ac fe gwympodd ei wladwriaeth. Yn dilyn cwymp gwladwriaeth yr ymerawrwr,fe sefydlodd cadlywydd milwrol goruchaf o fyddin Jovan Nenad, Radoslav Čelnik, ei wladwriaeth dros dro ei hun yn  rhanbarth Syrmia, lle gafodd ei ystyru fel gwas i'r Otomaniaid.

Ychydig ddegawdau yn ddiweddarach, ychwanegwyd y rhanbarth gyfan o fewn yr [[Ymerodraeth yr Otomaniaid|Ymerodraeth Ottoman]], a reolodd tros Vojvodina o ddiwedd y 17g hyd at ddiwedd hanner cyntaf y 18g, pan gafodd ei hymgorffori i'r Frenhiniaeth Hapsbwrg. Bu i Gytundeb Karlowitz yn 1699, rhwng y Gyngrhair Sanctaidd  a'r [[Ymerodraeth yr Otomaniaid|Ymerodraeth Otomanaidd]], ddynodi'r  tynnu'n ôl o'r lluoedd Ottoman o [[Canolbarth Ewrop|Ganol Ewrop]], ac yn yr oruchafiaeth yr Ymerodraeth Hapsbwrg yn y rhan honno o'r cyfandir. Yn ôl y cytundeb, fe roddwyd ran orllewinol Vojvodina i'r Habsbwrgiaid, ac arhosodd y rhan ddwyreiniol (dwyrain Syrmia ac yn Dalaith o Tamışvar) yn nwylo'r Ottomaniaid hyd nes i goncwest Awstria yn 1716. Roedd  hyn yn ffîn newydd a gadarnhawyd gan y Gytundeb Passarowitz yn 1718.

=== Teyrnasiad Hapsbwrg ===
[[Delwedd:Blagovestenski_sabor_1861.jpg|de|bawd|Cynulliad Blagoveštenski yn Sremski Karlovci, 1861]]
Yn ystod yr Ymfudiad Mawr Serbaidd, bu i Serbiaid o diriogaethau Otomaniaidd ymgartrefu o fewn y Frenhiniaeth Hapsbwrg ar ddiwedd y 17g (yn 1690), y rhan fwyaf ohonynt yn setlo yn yr hyn sy'n awr yn Hwngari, a'r gweddill yng ngorllewin Vojvodina. Fodd bynnag,  oherwydd y digwyddiad hwn,  bu i'r holl Serbiaid yn y Frenhiniaeth Hapsbwrgaidd ennill  statws cydnabyddaeth cenedlaethol a hawliau helaeth, yn gyfnewid am ddarparu ffîn milisiaidd (yn y  Ffîn Filwrol) y gellid galw arnynt i amddiffyn yn erbyn goresgynwyr o'r de, yn ogystal ag yn achos o aflonyddwch sifil yn y Ddeyrnas Hapsbwrg Hwngareg.

Ar ddechrau teyrnasiad yr Hapsbwrgiaid, bu i'r rhan fwyaf o'r rhanbarth gael ei gyfuno i'r Ffîn Filwrol, tra bu i rannau gorllewinol o Bačka gael eu rhoi  dan weinyddiaeth sifil o fewn Sir Bač. Yn ddiweddarach, fe ehangwyd y weinyddiaeth sifil i rannau eraill (yn bennaf yn y gogledd), tra arhosodd y rhannau deheuol dan weinyddiaeth filwrol. Cynhaliwyd y rhan ddwyreiniol gan y Ottomaniaid rhwng 1787-1788, yn ystod y Rhyfel Rwsieg-Twrceg.

Yn 1716, yn [[Fienna]] roedd gwharddiad dros dro ar ymgartrefu gan Hwngariaid a [[Iddewon]] yn yr ardal, er bod nifer fawr o siaradwyr Almaeneg yn cael eu cartrefu'n y rhanbarth. O 1782, bu i nifer mwy o [[Protestaniaeth|Hwngariaid Protestannaidd]]  ac [[Almaenwyr| Almaenwyr ethnig]] ymgartrefu yno.
[[Delwedd:Serbia_and_Vojvodina_1848.png|chwith|bawd|Ffiniau cyhoeddedig Vojvodina Serbiaidd yn y Cynulliad ym mis Mai (1848) aThywysogaeth Hunanlywodraethol Ottomanaidd Serbia ]]
Yn ystod chwyldroadau 1848-49, roedd Vojvodina yn safle o ryfel rhwng y Serbiaid a'r Hwngariaid, oherwydd y cysyniadau cenedlaethol gwrthwynebol y ddwy boblogaeth. Yng  Nghynulliad Mai yn Sremski Karlovci (13-15 Mai 1848), datgannodd y [[Serbiaid]]   gyfansoddiad '''serbia Voivodship''' (Dugiaeth Serbia), rhanbarth hunanlywodraethol o fewn yr Ymerodraeth Awstriaidd. Roedd y Voivodiaeth Serbiaidd yn cynnwys Srem, Bačka, Banat, a Baranja. Cafodd pennaeth archesgobaeth Sremski Karlovci, Josif Rajačić, ei ethol yn batriarch, tra cafodd Stevan Šupljikac ei ddewis fel y prif voivod (dug). Tarodd y rhyfel ethnic yr ardal hon fwyaf efallai,  gyda'r erchyllterau ofnadwy a gyflawnwyd yn erbyn y poblogaethau sifil gan y ddwy ochr.

Yn dilyn buddigoliaeth yr Hapsbwrgiaid a'r Serbiaid tros yr Hwngariaid yn 1849, crëwyd diriogaeth weinyddol newydd  yn y rhanbarth yn Nhachwedd, 1849, yn unol â'r penderfyniad a wnaed gan  Ymerawdwr Awstria. Gyda'r penderfyniad hwn, trawsnewidwyd y rhanbarth Serbiaidd a grëwyd nôl yn 1848 i fod yn tir y goron Awstraidd a adwaenid fel '''Voivodedd  Serbia a Temes Banat'''. Roedd yn cynnwys Banat, Bačka a Srem, ond dim rhannau deheuol y rhanbarthau hyn a oedd yn rhan o'r Ffîn Filwrol. Eisteddai llywodraethwr Awstria yn Nhemeschwar a reolodd yr ardal, er fod y teitl o 'Voivod' yn perthyn i'r ymerawdwr ei hun. Teitl llawn yr ymerawdwr oedd "Arch Voivod y Voivodedd Serbia" (Almaeneg: ''Großwoiwode der Woiwodschaft Serbia''). Almaeneg ac Illyrian (Serbia) oedd ieithoedd swyddogol tir y goron. Yn 1860, cafodd y dalaith newydd ei diddymu ac fu i'r rhan fwyaf ohoni (gydag eithriad o Syrmia) unwaith eto gael ei cyfuno i mewn i Ddeyrnas Hapsbwrg Hwngari. Ar ôl 1867, fe ddaeth Teyrnas Hwngari  yn un o ddwy ranbarth hunan-lywodraethol o [[Awstria-Hwngari]]. Bu'r cyfnod yn dilyn  Cyfaddawd Awstria-Hwngari o 1867 yn gyfnod economaidd llewyrchus, a bu i economi Teyrnas Hwngari dyfu i fod yr ail economi gyflymaf yn Ewrop rhwng 1867-1913, ond bu cysylltiadau ethnig yn straen. Yn ôl cyfrifiad 1910, yn y cyfrifiad diwethaf a gynhaliwyd yn Awstria-Hwngari,roedd i boblogaeth Vojvodina gynnwys cyfanswm o 510,754, (33.8%) yn Serbiaid, 425,672 (28.1%) Hwngariaid a 324,017 (21.4%) Almaenwyr.<ref>{{Cite web|url=http://hungarian-history.hu/lib/hmcb/Tab21.htm|title=Table|date=2011-01-26|access-date=2016-09-24|website=Web.archive.org|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110126231635/http://hungarian-history.hu/lib/hmcb/Tab21.htm|archivedate=2011-01-26|deadurl=bot: unknown}}</ref>

=== Teyrnas  Iwgoslafia, yr Ail Ryfel Byd, Sosialaeth Iwgoslafia ===
[[Delwedd:Panorama_Novog_Sada.jpg|bawd|Novi Sad, ar ddechrau'r 20fed ganrif]]
Ar ddiwedd [[y Rhyfel Byd Cyntaf]], roedd Ymerodraeth Awstria-Hwngari wedi cwympo. Ar y 29fed o Hydref 1918, daeth Syrmia yn rhan o'r Wladwriaeth o Slofeniaid, Croatiaid a'r Serbiaid. Ar 31fed o Hydref 1918,bu i Weriniaeth Banat gael ei chyhoeddi yn Nhimișoara. Cydnabyddwyd y llywodraeth yn Hwngari ei hannibyniaeth, er i hyn fod yn fyrhoedlog.

Ar Dachwedd 25, 1918, yng Nghynulliad  Serbiaid, Bunjevci, a chenhedloedd eraill o Vojvodina yn Novi Sad gyhoeddi uno Vojvodina (Banat, Bačka a Baranja) gyda Teyrnas Serbia (Roedd y cynulliad yn rhifo 757 o ddirprwyon, gydag 578 yn [[Serbiaid]], 84 Bunjevci, 62 Slofaciaid, 21 Rwa, 6 [[Almaenwyr]], 3 Šokci, 2 [[Croatiaid]] ac 1 Hwngareg). Un diwrnod cyn hyn, ar Dachwedd 24, bu i Gynulliad Syrmia hefyd gyhoeddi uno Syrmia gyda Serbia. Ar y 1af o Ragfyr 1918, fe ddaeth Vojvodina (fel rhan o Ddeyrnas  Serbia) yn rhan swyddogol o Ddeyrnas y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid.
[[Delwedd:Velika-narodna-skupstina-1918.jpg|chwith|bawd|Cynulliad o Serbiaid, Bunjevci, a chenhedloedd eraill o Vojvodina yn Novi Sad yn cyhoeddi uno rhanbarth Vojvodina gyda  Teyrnas  Serbia, 1918.]]
Rhwng 1929 a 1941, daeth yr ardal yn rhan o Donwy Banovina, yn dalaith o  Ddeyrnas  Iwgoslafia, gyda'i phrif ddinas yn Novi Sad. Ar wahân i diriogaethau craidd Vojvodina a Baranja, roedd y dalaith hefyd yn cynnwys rhannau sylweddol o Šumadija a Braničevo rhanbarthau de o'r afon Donwy (ond nid yn y brifddinas o Belgrade).

Rhwng 1941 a 1944, yn ystod yr [[Yr Ail Ryfel Byd|Ail Ryfel Byd]], bu i'r  Pwerau Echel ([[Yr Almaen Natsïaidd|Natsïaidd yr Almaen]] a'i chynghreiriaid, Gladwriaeth Annibyniaeth Croatia a Hwngari) a rhannu a meddiannu Vojvodina. Fe annerchwyd Bačka a Baranja gan Horthy o Hwngari ac fe fu i Syria gael ei chynnwys i mewn i Wladwriaeth annibynnol  Croatia. Llai Danube Banovina (gan gynnwys Banat, Šumadija, a Braničevo) yn bodoli fel rhan o ardal reoli gan y Milwrol Gweinyddu yn Serbia. Y ganolfan weinyddol hyn yn llai dalaith yn Smederevo. Fodd bynnag, Banat ei hun oedd ar wahân rhanbarth ymreolaethol rheoli gan ei almaeneg lleiafrifol. Y pwerau meddiannu wedi ymrwymo nifer o droseddau yn erbyn y boblogaeth sifil, yn enwedig yn erbyn y Serbiaid, Iddewon a Roma; y boblogaeth Iddewig o Vojvodina yn bron yn gyfan gwbl yn lladd neu eu halltudio. Mewn cyfanswm, Echel (almaeneg, croatia a hwngari) galwedigaethol awdurdodau lladd tua 50,000 o ddinasyddion o Vojvodina (yn bennaf Serbiaid, Iddewon a Roma) tra bod mwy na 280,000 o bobl eu chaethiwo, arestio, treisio neu arteithio.<ref>Dr Dušan Popov, ''Vojvodina, Enciklopedija Novog Sada, sveska 5'', Novi Sad, 1996, p. 196.</ref>

== Cyfeiriadau ==
{{Reflist|30em}}<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div>

[[Categori:Gwledydd a thiriogaethau Rwmaneg]]