Mango
Math o ffrwyth llawn sudd a charreg ynddo yw mango. Daw'r mango o nifer o rywogaethau o goed trofannol sy'n perthyn i'r genws blodeuol Mangifera ac mae'n cael ei tyfu yn bennaf er mwyn ei fwyta fel ffrwyth.
Mae mwyafrif y rhywogaethau o goed mango i'w cael ym myd natur fel coed gwyllt. Mae'r genws yn perthyn i'r teulu cashiw Anacardiaceae . Mae mangos yn gynhenid i Dde Asia ,[1][2] ac oddi yno y mae'r "mango cyffredin" neu'r "mango Indiaidd", Mangifera arwydda , wedi'i ddosbarthu ledled y byd. Erbyn hyn, mae'n un o'r ffrwythau a dyfir yn fwyaf eang yn y trofannau. Mae rhywogaethau Mangifera eraill (eeMangifera foetida) yn cael eu tyfu ar lefel mwy lleol.
Y mango yw ffrwyth cenedlaethol India a Phacistan , a choeden genedlaethol Bangladesh.[3] Dyma hefyd ffrwyth cenedlaethol answyddogol y Philipinau.[4]
Daw'r gair 'mango' o'r gair Malayalam māṅṅa (neu mangga ) trwy'r gair Drafidaidd mankay a'r Portiwgaleg manga yng nghyfnod y fasnach sbeis rhwng Lloegr a De India yn y 15g a'r 16g.[5][6][7]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Morton, Julia Frances (1987). Mango. In: Fruits of Warm Climates. NewCROP, New Crop Resource Online Program, Center for New Crops & Plant Products, Purdue University. tt. 221–239. ISBN 978-0-9610184-1-2.
- ↑ Kostermans, AJHG; Bompard, JM (1993). The Mangoes: Their Botany, Nomenclature, Horticulture and Utilization. Academic Press. ISBN 978-0-12-421920-5.
- ↑ "Mango tree, national tree". 15 November 2010. Cyrchwyd 16 November 2013.
- ↑ Pangilinan, Jr., Leon (3 October 2014). "In Focus: 9 Facts You May Not Know About Philippine National Symbols". National Commission for Culture and the Arts. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-11-26. Cyrchwyd 8 January 2019.
- ↑ "Mango". Merriam Webster Dictionary. 2018. Cyrchwyd 12 March 2018.
Tarddiad mango: Portugaleg manga, o'r Malayalam māṅga. Defnydd cynharaf sy'n hysbys: 1582
- ↑ "Definition for mango". Oxford Dictionaries Online (World English). 2018. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-02-04. Cyrchwyd 12 March 2018.
Tarddiad: Diwedd y 16g: o'r Portugaleg manga, o iaith Drafidaidd
- ↑ "Mango". Online Etymology Dictionary, Douglas Harper. 2018. Cyrchwyd 12 March 2018.