Gweld cod am Llysieuaeth

:''Mae'r erthygl hwn yn cyfeirio at ddiet dyn, ar gyfer diet anifeiliaid sy'n seiliedig ar blanhigion gweler [[llysyddiaeth]]''
[[Delwedd:Foods.jpg|bawd|dde|260px|Amryw o gynhwysion bwyd llysieuol]]

Diet sy'n eithrio [[cig]] (gan gynnwys [[helwriaeth]], [[pysgod]], [[dofednod]] ac unrhyw sgil gynnyrch lladd anifeiliaid) yw '''llysieuaeth'''.<ref>{{dyf gwe| teitl=The Vegetarian Society - Definitions Information Sheet| url=http://www.vegsoc.org/info/definitions.html| cyhoeddwr=The Vegetarian Society |iaith=en}}</ref><ref name="CompactOED">{{dyf gwe| teitl=Vegetarian| url=http://www.askoxford.com/concise_oed/vegetarian?| cyhoeddwr=Compact Oxford English Dictionary| dyfyniad=''a person who does not eat meat for moral, religious, or health reasons. [http://www.askoxford.com/concise_oed/meat? diffinnir] 'meat' fel 'the flesh of an animal as food']'' |iaith=en}}</ref> Mae sawl amrywiaeth ar y diet sy'n eithrio [[wyau]] a neu unrhyw gynnyrch anifeiliaid megis [[cynnyrch llaeth]] a [[mêl]].

Ffurf o lysieuaeth yw diet [[feganiaeth|fegan]], sy'n eithrio pob [[cynnyrch anifeiliaid]] megis cig, pysgod, cynnyrch llaeth, ac wyau. Mae feganiaeth llym hefyd yn eithrio'r defnydd o gynnyrch anifeiliaid megis [[gwlân]], [[sidan]], [[lledr]] a [[ffwr]] ar gyfer gwisg neu addurn, er nad yw'r rhain yn ymwneud â marwolaeth neu [[lladdfa|laddfa]] anifail.<ref>{{eicon en}} [http://www.thefreedictionary.com/vegan Diffiniad geiriadur o'r gair 'Vegan']</ref>

Mae'r rhan fwyaf o lysieuwyr yn bwyta cynnyrch llaeth ac wyau. Mae [[llysieuaeth-lactos]] yn cynnwys cynnyrch llaeth ond yn eithrio wyau, [[llysieuaeth-ofo]] yn cynnwys wyau ond nid cynnyrch llaeth, ac mae [[llysieuaeth-lactos-ofo]] yn cynnwys wyau a chynnyrch llaeth.

Mae diet [[rhannol-lysieuaeth]] yn cynnwys bwydydd llysieuol yn bennaf, ond hefyd yn cynnwys pysgod ac weithiau [[dofednod]], yn ogystal ag wyau a chynnyrch llaeth. Mae'r cysylltiad rhwng rhannol-lysieuaeth a gwir lysieuaeth yn gyffredin yn achosi cymysgedd yn yr eirfa, yn arbennig [[llysieuaeth-pysgod]] sy'n cynnwys pysgod, a cham-gategoreiddio nifer o ddietau fel rhai llysieuol.<ref name="www.uwhealth.org">{{dyf gwe| teitl=''Vegetarian Meal Planning''| cyhoeddwr=uwhealth.org| url=http://www.uwhealth.org/servlet/Satellite?cid=1125410052737&pagename=B_EXTRANET_HEALTH_INFORMATION%2FFlexMember%2FShow_Public_HFFY&c=FlexGroup}}</ref><ref name="Books.google.com">{{dyf llyfr| awdur=Bryant A. Stamford, Becca Coffin| teitl=[http://books.google.com/books?id=8ZogCPE9p-IC&pg=PA268&dq=Pesco-vegetarians&lr=&output=html&sig=ACfU3U15hFj5H9omUKtwlKRUjo385yIPNA The Jack Sprat Low-Fat Diet]| isbn=081310856X, 9780813108568| cyhoeddwr=University Press of Kentucky| blwyddyn=1995| pages=328}}</ref> Dechreuwyd defnyddio'r term llysieuwyr yn gyffredin gan [[Cymdeithas y Llysieuwyr|Gymdeithas y Llysieuwyr]], cyn gynhared â 1847, mae'r gymdeithas yn condemnio cysylltiad dietau rhannol-lysieuaeth fel llysieuaeth ddilys; mae'n gymdeithas yn dweud nad yw bwyta pysgod yn llysieuol.<ref>[http://www.vegsoc.org/fish/ "VEGETARIANS DO NOT EAT FISH!"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150315132700/https://www.vegsoc.org/fish |date=2015-03-15 }} Ymgyrch Pysgod [[Cymdeithas y Llysieuwyr]]</ref>

Mae'r rhesymau dros ddewis llysieuaeth yn amrywio o foesoldeb, crefydd, diwylliant, moeseg, estheteg, amgylchedd, cymdeithas, economi, gwleidyddiaeth, blas neu iechyd. Mae dietau llysieuol sydd wedi eu cynllunio'n gywir wedi eu canfod i ateb anghenion maeth pob cyfnod o fywyd, ac mae astudiaethau ehangach wedi dangos fod llysieuaeth yn arwain i debygolrwydd llai o ddatblygu [[cancr]], [[clefyd y galon ischaemig]], a chlefydau eraill.<ref name="AJCN metastudy">Timothy J Key ''ac eraill'', ''"Mortality in vegetarians and nonvegetarians: detailed findings from a collaborative analysis of 5 prospective studies"'' American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 70, No. 3, 516S-524S, Medi 1999 [http://www.ajcn.org/cgi/content/full/70/3/516S]</ref><ref name="AJCN British study">Timothy J Key ''ac eraill'', ''"Mortality in British vegetarians: review and preliminary results from EPIC-Oxford"'' American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 78, No. 3, 533S-538S, Medi 2003 [http://www.ajcn.org/cgi/content/full/78/3/533S]</ref><ref>{{dyf gwe| url=http://www.eatright.org/cps/rde/xchg/ada/hs.xsl/advocacy_933_ENU_HTML.htm| teitl=Vegetarian Diets| cyhoeddwr=[[American Dietetic Association]] a [[Dietitians of Canada]]}}</ref><ref name="veg cancer">{{dyf gwe| dyddiad=11 Rhagfyr 2007| url=http://www.msnbc.msn.com/id/22199057/| teitl=''Meat can raise your lung cancer risk, too''| cyhoeddwr=MSNBC}}</ref>

==Gweler hefyd==
* [[Llysieulyfr Salesbury]]
* [[Diet]]
* [[Rhestr llysieuwyr]]
* [[Feganiaeth]]

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
*{{eicon en}} [http://www.goveg.com/ Gwybodaeth Llysieuaeth a Feganiaeth]

{{Wiciadur|{{lc:{{PAGENAME}}}}}}

[[Categori:Llysieuaeth| ]]
[[Categori:Dietau]]