Gwefr

Oddi ar Wicipedia
Gwefr
Mathnodwedd ffisegol Edit this on Wikidata

Mewn ffiseg mae'r hen air Cymraeg gwefr yn cyfeirio at wefr drydanol. Fe'i disgrifir gan wyddonwyr fel "yr hyn sy'n llifo oddi fewn i'r cerrynt" a chaiff ei alw weithiau yn "wefr Noether".

"Cerrig" ambr ('gwefr'): un o'u priodweddau ydyw eu bont yn cario trydan statig ac achosi math o wreichionen. O'r hynodwedd hwn y daeth yr enw.

Un o hen ystyron y gair Cymraeg gwefr yw 'ambr' (Saesneg: amber), y grisial oren hwnnw a ffurfir allan o resin coeden. Drwy rwbio lwmp ohono sylweddolwyd y gall wreichioni (trydan statig) ac felly daeth y term i olygu'r wefr trydan yn ogystal â'r "garreg". Diddorol yw canfod ymhellach i'r gair drosglwyddo o'r fflachiadau hyn o olau i'r sioc y caiff person o'i weld e.e. "Cafodd Huw wefr o wylio'r ffilm." Yr enw Groegaidd ar y garreg ydy "electrwm" oherwydd ei briodweddau trydanol.