Bernard Martin
| Bernard Martin | |
|---|---|
| Ganwyd | 1954  Petty Harbour |
| Dinasyddiaeth |  Canada |
| Galwedigaeth | amgylcheddwr |
| Gwobr/au | Gwobr Amgylchedd Goldman |
Pysgotwr ac amgylcheddwr o Ganada yw Bernard Martin. Dyfarnwyd iddo Wobr Goldman ym 1999.[1]
Magwraeth[golygu | golygu cod]
Cafodd Martin ei eni a'i fagu mewn teulu pysgota yn Petty Harbour, Newfoundland. Mae'n parhau yn arferion pysgota penfras traddodiadol ei deulu fel pysgotwr pedwaredd genhedlaeth.[2][3]
Moratoriwm pysgota penfras[golygu | golygu cod]
Roedd pysgota penfras yn ffordd o fyw yn Newfoundland am ganrifoedd, ond ar ôl yr Ail Ryfel Byd, dechreuodd gor-bysgota masnachol a ffactorau amgylcheddol gymryd doll ddifrifol, gyda phoblogaethau'n dirywio'n sydyn.[4] Sylwodd Martin a physgotwyr eraill ar eu dalfeydd pysgod yn prinhau a rhybuddiodd swyddogion y llywodraeth am y sefyllfa. Roeddent yn gobeithio y gallai gostwng cwotâu penfras atal y dirywiad.[5] Aethant ati i greu parth pysgota gwarchodedig o amgylch Petty Harbour / Maddox Cove a ffurfio Cydweithfa Pysgotwyr ym 1983 i gymryd rheolaeth dros y diwydiant lleol.[1] Fodd bynnag, parhaodd y pysgota, gan arwain yn y pen draw at y diwydiant yn methu parhau. Mae offer pysgota modern yn arbennig o llym ar ecosystemau morol. Parhaodd Martin ac eraill i gynghori swyddogion y llywodraeth nad oedd hyn yn gynaliadwy.[5]
Yn 1992, gwaharddodd llywodraeth Canada bysgota penfras masnachol gan obeithio y byddai'r poblogaethau pysgod yn cynyddu.
Ar ôl y moratoriwm ar bysgota masnachol, nododd Martin fod llawer yn dal i ychwanegu at eu diet trwy bysgota hamdden, ond gwaharddwyd hyn hefyd ym 1994. Rhwng colli incwm a'r angen i ddisodli gwerth penfras o ran maeth, roedd llawer yn Newfoundland mewn trafferthion ariannol. Er ei fod yn ymwybodol o bwysigrwydd amgylcheddol y gwaharddiad, cafodd Martin ei siomi serch hynny gan y gwaharddiad ar bysgota hamdden gan fod hyn yn gorfodi teuluoedd a chymunedau i gefnu ar arferion sy'n rhychwantu cenedlaethau ar gyfer ffordd newydd o fyw.
Gwaith amgylcheddol a gwobr[golygu | golygu cod]
Cyn ac ar ôl y moratoriwm, aeth Martin ati i roi cyhoeddusrwydd i'w brofiad a chamreoli'r diwydiant penfras yn y gobaith y gallai ecosystemau morol eraill gael eu gwarchod yn well. Rhannodd wersi a ddysgwyd yn Alaska, Nicaragua, Seland Newydd ac Eritrea. Tynnodd hefyd gyfatebiaethau rhwng gor-bysgota penfras a logio coedwigoedd he goed ar arfordir y gorllewin. Cafodd ei arestio ger Clayoquot Sound am gymryd rhan mewn blocâd yn erbyn torri coed ym 1993.[5]
Cynorthwyodd i ddod o hyd i'r Pysgodwyr a Drefnwyd ar gyfer Adfywio Cymunedau ac Ecosystemau (Fishers Organized for the Revitalization of Communities and Ecosystems (FORCE) ) a gefnogwyd gan y Cenhedloedd Unedig. Gweithiodd hefyd ar Arolwg Sentinel i astudio stociau penfras ac cheisio rhagweld y niferoedd yn y dyfodol. Bu'n gydlynydd ar gyfer Newfoundland and Labrador Oceans Caucus am flwyddyn.[1] He has been vocal in criticising the use of drag nets.[6]
Derbyniodd Martin Wobr Amgylcheddol Goldman ym 1999 ar ôl cael ei enwebu gan Glwb Sierra Canada i gydnabod ei eiriolaeth i achub y diwydiant penfras rhag gor-bysgota ac arferion masnachol niweidiol fel treillio (trawling). Roedd yn bwriadu defnyddio'r wobr ariannol i ad-dalu dyledion a gafwyd o'r gwaharddiad, i gefnogi ei bedwar plentyn ac i roi yn ôl i elusen.[5]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Bernard Martin". Goldman Environmental Foundation (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-19.
- ↑ "Bernard Martin". Goldman Environmental Foundation (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-19.
- ↑ >Hill, Bert (1999-04-19). "Fisheries activist wins prestigious award". The Ottawa Citizen. Cyrchwyd 2021-04-19.
- ↑ Abel, David (2012-03-04). "In Canada, cod remain scarce despite ban - The Boston Globe". BostonGlobe.com (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-19.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Duffy, Andrew (1999-04-20). "Newfoundlands Bernard Martin, who won the $125,000". www.proquest.com (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-19.
- ↑ Pitt, David E. (1993-07-25). "U.N. SEEKS A CURE FOR FISH DEPLETION". The New York Times (yn Saesneg). ISSN 0362-4331. Cyrchwyd 2021-04-20.