Gweld cod am Bathodynnau gwersylloedd crynhoi'r Natsïaid

Roedd '''bathodynnau gwersylloedd crynhoi'r Natsïaid''', [[trionglau]]'n bennaf, yn rhan o system adnabyddiaeth yng ngwersylloedd crynhoi'r Natsiaid. Cawsant eu defnyddio er mwyn gwybod paham fod carcharor wedi cael ei roi yno.<ref>[http://www.historyplace.com/worldwar2/holocaust/h-dach-early.htm Nazis Open Dachau Concentration Camp]</ref> Gwnaed y trionglau hyn o [[ffabrig]] a chawsant eu gwnïo ar siacedi a chrysau'r carcharorion. Roedd gan y bathodynnau cywilydd hyn ystyr penodol, yn dibynnu ar eu siâp a'u lliw.

==System codio bathodynnau==
[[Delwedd:Buchenwald Prisoners 83718.jpg|bawd|Iddewon o'r [[Iseldiroedd]] yn gwisgo seren felen a'r lythyren "N" am Niederländer yng [[gwersyll crynhoi|ngwersyll crynhoi]] [[Buchenwald]].]][[Delwedd:Czeslawa Kwoka - Brasse.jpg|bawd|Plentyn 14 oed [[Czesława Kwoka]] gyda bathodyn (triongl sengl tywyll), [[Auschwitz]] 1942/43.]]
Amrywiai'r system fathodynnau o wersyll i wersyll, a thua diwedd yr [[Ail Ryfel Byd]], lleihaodd y defnydd ohonynt. Mae'r disgrifiad canlynol yn seiliedig ar y system godio bathodynnau a ddefnyddiwyd cyn ac ar ddechrau'r rhyfel yng [[gwersyll crynhoi Dachau|ngwersyll crynhoi Dachau]]. Yn y gwersyll hwnnw y gwelwyd y system godio fwyaf manwl.

=== Trionglau sengl ===
* Trionglau '''coch''' — [[carcharor gwleidyddol|carcharorion gwleidyddol]]: [[comiwnyddiaeth|comiwnyddion]], [[undeb llafur|undebwyr llafur]], [[rhyddfrydiaeth|rhyddfrydwyr]], [[democratiaid Rhyddfrydol]], [[Seiri Rhyddion|seiri rhyddion]], [[anarchiaeth|anarchwyr]].
* Triongl '''gwyrdd''' — [[troseddwr|troseddwyr]] "parhaus", (yno am ddedfrydau llai neu barôl).
* Triongl '''glas''' — llafurwyr o dramor a orfodwyd i weithio, [[mewnfudwyr]].
* [[Triongl pinc|Triongl '''Pinc''']] — troseddwyr rhywiol yn cynnwys dynion [[cyfunrywioldeb|cyfunrywiol]], [[treisio|treiswyr]], [[Söoffilia]] a [[Pedoffilia|phedoffilia]].<ref>Plant, ''The Pink Triangle''.</ref>
* Triongl '''porffor''' — "Astudwyr y Beibl" ([[Tystion Jehovah]])
* Triongl '''du''' — pobl a ystyriwyd yn anghymdeithasol a diog yn cynnwys
** [[Romani|Pobl Romani]], er rhoddwyd triongl brown iddynt yn hwyrach.
** Pobl ag anawsterau meddyliol
** Pobl â [[salwch meddyliol]]
** [[Alcoholiaeth|Alcoholigion]]
** Y [[Digartrefedd|digartref]]
** [[Heddychiaeth|Heddychwyr]]
** [[Lesbiaid]]
** [[Gwrthwynebwyr cydwybodol]]
** [[Puteiniaid]]<ref>Claudia Schoppmann: ''Nationalsozialistische Sexualpolitik und weibliche Homosexualität'' (Dissertation, FU Berlin, 1990.) Centaurus, Pfaffenweiler 1991 (revisited 2nd edition 1997). ISBN 3-89085-538-5</ref><ref>{{dyf gwe|accessdate=2008-02-02|date= 2001-02-01|url=http://www.oxfordstudent.com/ht2001wk3/Columns/black_triangle_women|teitl=Black triangle women}}</ref>
** Rhai [[anarchiaeth|anarchwyr]]
** [[Aristocratiaeth|Aristocratiaid]]
* '''Triongl coch wyneb i waered''' — [[carcharor rhyfel]] gelyniaethus, [[ysbïwr|ysbiwyr]] neu [[brad|fradwr]].

==Tabl o fathodynnau'r gwersylloedd==
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|
|'''Gelynion gwleidyddol'''
|'''Troseddwr parhaus'''
|'''Gweithwyr gorfodol o dramor neu fewnfudwyr'''
|'''"Myfyrwyr y Beibl" (Tystion Jehovah)'''
|'''Troseddwyr rhyw (yn cynnwys dynion cyfunrywiol)'''
|'''"Pobl anghymdeithasol"'''
|'''Roma (Sipsiwn)'''
|-
|'''Lliwiau elfennol'''
|[[Delwedd:Red triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Green triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Blue triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Purple triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Pink triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Black triangle.svg|70px]]
|[[Delwedd:Brown triangle.svg|70px]]
|-
|'''Symbolau ar gyfer troseddwyr parhaus'''
|[[Delwedd:Red triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Green triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Blue triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Purple triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Pink triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Black triangle repeater.svg|70px]]
|[[Delwedd:Brown triangle repeater.svg|70px]]
|-
|'''Carcharorion y system gosb''' ({{Iaith-de|Strafkompanie}})
|[[Delwedd:Red triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Green triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Blue triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Purple triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Pink triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Black triangle penal.svg|70px]]
|[[Delwedd:Brown triangle penal.svg|70px]]
|-
|'''Symbolau ar gyfer Iddewon'''
|[[Delwedd:Red triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Green triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Blue triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Purple triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Pink triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Black triangle jew.svg|70px]]
|[[Delwedd:Brown triangle jew.svg|70px]]
|-
|}

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Ffynonellau==
* Plant, Richard, ''The Pink Triangle: The Nazi War Against Homosexuals'', Owl Books, 1988, ISBN 0-8050-0600-1.
* [http://www.historyplace.com/worldwar2/holocaust/h-dach-early.htm Camp badge chart at historyplace.com]

==Dolenni allanol==
* [http://www.ushmm.org/wlc/en/index.php?ModuleId=10005378&Type=normal+article United States Holocaust Memorial Museum] System ddosbarthu yng ngwersylloedd crynhoi y Natsiaid.
* [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/markings.html Stars, triangles and markings]&nbsp;– Llyfrgell Rhithiol Iddewig
* [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/gaycomp.html Gay Prisoners in Concentration Camps as Compared with Jehovah's Witnesses and Political Prisoners] gan Ruediger Lautmann

[[Categori:Gwersylloedd crynhoi]]
[[Categori:Hanes yr Almaen]]
[[Categori:Yr Almaen Natsïaidd]]