ORACLE (teletext)
Roedd ORACLE (o "Optional Reception of Announcements by Coded Line Electronics") yn wasanaeth teletestun masnachol a ddarlledwyd ar rwydwaith ITV am y tro cyntaf tua diwedd y 1970au a nes ymlaen ar Channel 4 yn y Deyrnas Unedig, gan ddod i ben ar y ddwy sianel am 23:59 UTC ar 31 Rhagfyr 1992.
Hanes[golygu | golygu cod]
Cafodd ei ddatblygu a'i lansio gan gonsortiwm a gefnogwyd gan yr Awdurdod Darlledu Annibynnol (IBA) tua'r un adeg a gwasanaeth Ceefax y BBC. Oherwydd nad oedd llawer o offer ar gael i'w dderbyn, mae yr union ddyddiadau lansio yn aneglur. Daeth derbynwyr teletestun yn fwy poblogaidd o gwmpas 1980.
Ym Mhrydain, lansiwyd ORACLE, gwasanaeth teletestun ITV, fel cyfrwng hysbysebu newydd ar 1 Medi 1981 gyda 180,000 o setiau teledu teletestun yn y wlad. Erbyn y flwyddyn ganlynol roedd yna 450,000 o setiau yn y DU a rhagwelwyd y byddai'r nifer yn codi i bron i dair miliwn ar ddiwedd 1985 gyda refeniw hysbysebu yn cael ei ddarogan i fod mor uchel â $90 miliwn (£50 miliwn).[1][2]
Symudodd ORACLE o fod yn adran beirianneg arbrofol a mwy at fod yn ddarparwr cynnwys. O dan y cynllun gwreiddiol ar gyfer adnewyddu masnachfraint ITV, roedd bwriad ei ddileu ar ddiwedd 1992 ac yr ychydig linellau sgan yn y signal teledu i'w gwerthu i'r cynnig uchaf. Ymgyrchodd ORACLE yn llwyddiannus i greu masnachfraint ar gyfer gwasanaeth teletestun ar ITV a Channel 4, ond cafodd eu cais ei drechu gan gwmni Teletestun Ltd., consortiwm oedd yn wreiddiol yn cynnwys Associated Newspapers, Koninklijke Philips Electronics N.V. a Media Ventures International, a dechreuodd y gwasanaeth newydd ddarlledu am hanner nos ar Ddydd Calan 1993.
Darllediadau drwy luniau[golygu | golygu cod]
Ar wahanol adegau o'r dydd, roedd tudalennau ORACLE yn cael eu darlledu fel lluniau, i'w gweld gan bawb, yn bennaf ar Channel 4, ond yn achlysurol roedd tudalennau yn cael eu dangos yn ystod y nos ar ITV.
Channel 4[golygu | golygu cod]
4-Tel on View[golygu | golygu cod]
Dangoswyd 4-Tel on View rhwng 1983 a mis Ionawr 1997, sef cylchgrawn oedd yn cynnwys rhagolygon y dydd o raglenni Channel 4 yn ogystal â gwybodaeth gefndir a nodweddion eraill, megis anturiaethau ci o'r enw 4-T. O 1983 i ddechrau teledu brecwast ym mis Ebrill 1989, rhedodd y cylchgrawn 4-Tel am 15 munud a fe'i ail-ddangoswyd sawl gwaith y dydd. Fodd bynnag, wedi dechrau teledu brecwast, dangoswyd 4-Tel on View mewn un bloc cyn dechrau'r rhaglenni. Er fod ORACLE wedi colli'r masnachfraint ar 31 Rhagfyr 1992, parhawyd i ddangos 4-Tel on View. Rhwng 1 Ionawr 1993 a fis Ionawr 1997, pan gychwynnodd Channel 4 ddarlledu 24-awr y dydd, dangoswyd 4-Tel on View drwy'r holl amser pan nad oedd y sianel yn dangos rhaglenni.[3][4][5]
Oracle on View[golygu | golygu cod]
Rhwng 1983 a 1989, darlledodd Channel 4 dudalennau o wasanaeth ORACLE ar yr awyr. Dangoswyd mewn cyfnodau 15 munud, am yn ail gyda 4-Tel on View a dangosiadau o'r cerdyn prawf ETP-1, dangoswyd y tudalennau yn ystod y dydd pan nad oedd Channel 4 yn darlledu rhaglenni. Ar y cychwyn byddai'r tudalennau yn dangos un agwedd o wasanaeth ORACLE gyda'r pwnc yn newid bob hyn a hyn. Ym mis Medi 1987, daeth Oracle on View yn gwasanaeth newyddion, gan fabwysiadu'r fformat hwn ar yr un pryd yr ehangodd Channel 4 ei oriau darlledu er mwyn trosglwyddo rhaglenni ITV Schools i Sianel 4. Daeth Oracle on View i ben pan gychwynnodd Channel 4 ddarlledu teledu brecwast.
ITV[golygu | golygu cod]
Jobfinder[golygu | golygu cod]
Yn ystod diwedd y 1980au a dechrau'r 1990au, roedd llawer o gwmnïau ITV yn darlledu swyddi gwag a gwybodaeth gysylltiedig dros nos a oedd y gwasanaeth a ddarparwyd drwy ddarlledu y tudalennau perthnasol o ORACLE. Central oedd y cwmni cyntaf i wneud hyn, yn dechrau ym mis Ebrill 1986, gyda Yorkshire yn dilyn ym mis Ionawr 1987. Erbyn diwedd 1988, roedd pob cwmni ITV yn darlledu gwasanaeth 24-awr y dydd ac roedd llawer o gwmnïau ITV wedi cyflwyno gwasanaeth Jobfinder erbyn hyn, yn darlledu tudalennau rhwng 4am a 5am, yn ddiweddarach o 4:30am i 5:30am. Erbyn canol y 2000au, fodd bynnag, roedd gwasanaeth wedi dod i ben.[6]
Daybreak[golygu | golygu cod]
Am gyfnod byr, cyn dechrau darlledu 24-awr, darlledwyd detholiad o dudalennau teletestun mewn lluniau cyn ddechrau TV-am. Roedd y tudalennau hyn yn cynnwys newyddion a gwybodaeth am TV-am yn bennaf.
Y diwedd[golygu | golygu cod]
Dechreuodd ORACLE ddiflannu yn 23:31:09 ar 31 Rhagfyr 1992, gyda'r picseli ar ymylon y sgrîn yn raddol troi'n ddu. Parhaodd hyn tan 23:55:55 gan adael un sgwâr gwyn yn weddill, gyda'r testun ORACLE gone 1978-1992. Cafodd ei ddisodli wedyn gan wasanaeth Teletestun Ltd. Nid oedd ORACLE yn cynnwys rhestrau teledu tu hwnt i'w amser cau am hanner nos ar nos Galan 1992. Yr unig beth oedd yn dangos oedd "00:00 the end of Oracle, now the nightmare begins".
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
- Park Avenue, opera sebon ar deletestun a ymddangosodd ar ORACL Eam nifer o flynyddoedd ac ysgrifennwyd gan Robbie Burns a Steve Regan.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Metzgen, H (1982). "Key to the Information Revolution". Videoitex '82: 38.
- ↑ Metzgen, H (1986). "New Teletext". Videoitex User '86: 229.
- ↑ 4-Ffôn Tudalennau 23 rhagfyr 1989, sy'n cynnwys Y Nadolig Anturiaethau 4-T
- ↑ Channel 4 Closedown & 4-Ffôn Gweld Tudalen 28 Mawrth 1994
- ↑ Channel 4 Closedown & 4-Ffôn Gweld Tudalen 7 ebrill 1996
- ↑ "TV Live: ITV yn ystod y Nos". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-06-18. Cyrchwyd 2018-05-31.