Ashtanga (wyth cangen ioga)

Oddi ar Wicipedia
Ashtanga
Cerflun o Patanjali, awdur yr Ioga Swtras, yn ymarfer dhyana (myfyrdod), un o'r wyth cangen o ioga y mae'n eu diffinio

Ioga Ashtanga (Sansgrit: अष्टाङ्गयोग sef aṣṭāṅgayoga[1]) yw wyth cangen ioga a dosbarthiad Patanjali o ioga clasurol, fel y nodir yn ei Ioga Swtras. Diffiniodd yr wyth cangen fel yamas (ymatal), niyama (arsylwadau), asana (osgo), pranayama (anadlu), pratyahara (tynnu'n ôl), dharana (crynodiad), dhyana (myfyrdod) a samadhi (amsugno).

Mae'r wyth cainc yn ffurfio dilyniant o'r bodolaeth allanol i'r bod mewnol. Osgo (neu asana), sy'n bwysig mewn ioga modern (fel ymarfer corff), ond un cangen yn unig o gynllun Patanjali yw'r asanas; a dywed Patanjali bod yn rhaid i'r asanas "fod yn gyson ac yn gyffyrddus". Y prif nod yw kaivalya, dirnadaeth Purusha, y tyst-ymwybodol, ar wahân i prakriti, y cyfarpar gwybyddol, ac anghysylltiad Purusha oddi wrth ei halogiadau.

Wyth cainc[golygu | golygu cod]

Wyth cainc ioga Patanjali

Mae wyth llwybr ioga Patanjali yn cynnwys set o ganllawiau ar gyfer bywyd disgybledig a phwrpasol moesol, y mae asanas (ystumiau ioga) yn ffurfio un aelod yn unig ohono.[2]

Nododd Patanjali ei ddiffiniad o ioga yn yr Iogac Sutra fel un ag wyth cangen (neu gainc) (अष्टाङ्ग aṣṭ āṅga, "wyth cangen") fel a ganlyn:

1. Yamas[golygu | golygu cod]

Mae Yamas yn rheolau moesegol mewn Hindŵaeth a gellir eu hystyried yn foesau gorfodol (y "pethau i'w gwneud"). Y pum yamas a restrir gan Patanjali yn Yoga Sutra 2.30 yw:[3]

  1. Ahimsa (अहिंसा): Didrais, heb niweidio pobl eraill
  2. Satya (सत्य): geirwiredd, peidio a bod yn ffals [4]
  3. Asteya (अस्तेय): peidio â dwyn
  4. Brahmacharya (ब्रह्मचर्य): diweirdeb,[4] ffyddlondeb priodasol neu ataliad rhywiol[5]
  5. Aparigraha (अपरिग्रह): peidio a bod yn gybydd na meddiannu pethau'r byd[4]

Mae Patanjali, yn Llyfr 2, yn nodi sut a pham mae pob un o'r hunan-ataliadau uchod yn helpu yn nhwf yr unigolyn. Er enghraifft, yn adnod II.35, mae Patanjali'n nodi bod rhinwedd bywyd didrais.[6]

2. Niyamas[golygu | golygu cod]

Ail gydran llwybr Ioga Patanjali yw niyama, sy'n cynnwys arferion ac arsylwadau rhinweddol (y "pethau i'w gwneud").[7][8] Mae Sadhana Pada Adnod 32 yn rhestru'r niyamas fel:[9]

  1. Shaucha (शौच): purdeb, eglurder meddwl, lleferydd a chorff [10]
  2. Santosha (संतोष): bodlonrwydd, derbyn eraill, derbyn amgylchiadau rhywun fel ag y maent er mwyn eu newid, optimistiaeth ar gyfer eich hun [11]
  3. Tapas (तपस्): dyfalbarhad, dyfalbarhad, cyni, hunanddisgyblaeth[12][13][14][15]
  4. Svadhyaya (स्वाध्याय): astudiaeth o Vedas, astudiaeth o'r hunan, hunan-fyfyrio, mewnblannu meddyliau, lleferydd a gweithredoedd yr hunan[13][16]
  5. Ishvarapranidhana (ईश्वरप्रणिधान): myfyrio ar yr Ishvara (Duw / y Bod Goruchaf, Brahman, y Hunan, Realaeth ddigyfnewid)[11]

3. Āsana[golygu | golygu cod]

Lahiri Mahasaya yn Padmasana, un o'r asanas hynafol: asana eistedd

Mae Patanjali yn dechrau trafod Āsana (आसन, osgo, safle eistedd) trwy ei ddiffinio yn adnod 46 o Lyfr 2, fel a ganlyn,

स्थिरसुखमासनम् ॥४६॥
Dylai asana'r myfyrdod fod yn gyson ac yn gyffyrddus.[17][18]

—Yoga Sutras II.46

Mae Asana yn osgo (neu'n safle) y gall rhywun ei ddal am gyfnod o amser, a hynny'n hamddenol, yn gyson, yn gyffyrddus a heb symud. Nid yw'r Ioga Swtra yn rhestru unrhyw asana penodol.[19] Mae Āraṇya yn cyfieithu adnod II.47 fel, "perffeithir asanas dros amser trwy leihau'r ymdrech drwy myfyrio ar yr Anfeidrol"; mae'r cyfuniad a'r arfer hwn yn atal y corff rhag ysgwyd. Nid yw unrhyw asana sy'n achosi poen neu anesmwythder yn asana iogig. Mae testunau eilaidd sy'n trafod Swtrâu Ioga Patanjali yn nodi mai un gofyniad asana cywir ar gyfer myfyrdod eistedd yw cadw'r frest, y gwddf a'r pen ar i fyny (safle asgwrn cefn cywir), heb grymu.

4. Prānāyāma[golygu | golygu cod]

Anadlu ffroenau bob yn ail, un math o Pranayama

Prāṇāyāma yw rheolaeth yr anadl, sy'n tarddu o'r Sanskrit prāṇa (प्राण, anadl)[20] ac āyāma (आयाम, atal).[21]

Ar ôl i berson osod ei hun yn yr asana a ddymunir, mae adnodau II.49 i II.51 yn argymell prāṇāyāma, sef yr arfer o reoleiddio anadl yn ymwybodol (mewn-anadlu, y saib llawn, allanadlu, a'r saib gwag). Gwneir hyn mewn sawl ffordd, megis trwy anadlu ac atal anadlu am gyfnod, allanadlu ac yna atal anadlu am gyfnod, trwy arafu'r mewn-anadlu a'r allanadlu, neu trwy newid amseriad a hyd yr anadl yn ymwybodol (anadlu dwfn, anadlu byr).[22][23]

5. Pratyāhāra[golygu | golygu cod]

Mae Pratyāhāra yn gyfuniad o ddau air Sansgrit prati- (y rhagddodiad प्रति-, "yn erbyn" neu "contra") a āhāra (आहार, "dod yn agos, nôl").[24]

Pratyahara yw ymneilltuo i fewn i ymwybyddiaeth y person. Mae'n broses o dynnu'r profiad synhwyraidd yn ôl o wrthrychau'r byd allanol ac yn gam o hunan-echdynnu a thynnu. Nid yw Pratyahara yn ymwybodol yn cau llygaid rhywun i fyd y synhwyrau; yn hytrach, y ymwybodol, mae'n cau prosesau'r meddwl i'r byd synhwyraidd. Mae Pratyahara yn grymuso'r person i leihau gafael y byd allanol arno, ac yn ei alluogi i geisio hunan-wybodaeth a phrofi'r rhyddid cynhenid oddi fewn.[25]

Mae Pratyahara'n nodi trosglwyddiad profiad ioga o bedair cainc cynllun Ashtanga Patanjali, sy'n perffeithio ffurfiau allanol, i'r dair cainc olaf sy'n perffeithio cyflwr mewnol yr iogi: symud o'r tu allan i'r tu mewn, o sffêr allanol y corff i'r sffêr fewnol yr ysbryd.

6. Dhāraṇā[golygu | golygu cod]

Ystyr Dharana (Sansgrit: धारणा) yw canolbwyntio ar un pwynt o fewn y meddwl mewnol. Gwraidd y gair yw dhṛ (धृ), sy'n golygu "dal, cynnal, cadw".[26]

Chweched cangen ioga yw Dharana, sy'n dal ac yn cynnal meddwl y person ar un cyflwr, un pwnc mewnol penodol oddi fewn i'r meddwl.[27] Mae'r meddwl yn ffocysu ar fantra, neu anadl / bogail / blaen tafod / unrhyw le, neu wrthrych y mae'r person eisiau ei grynhoi yn ei feddwl.[28][29] Mae trwsio'r meddwl yn golygu creu ffocws ar un pwynt bach, heb adael iddo wyro yr un mymryn oddi yno.[28]

7. Dhyāna[golygu | golygu cod]

Dynes Hindŵaidd yn myfyrio wrth ochr afon gysegredig y Ganges yn Varanasi

Yn llythrennol, ystyr Dhyana (Sansgrit: ध्यान) yw "myfyrio, myfyrio" a "myfyrdod haniaethol dwys."[30]

Dhyana yw dull o ystyried drwy fyfyrio ar beth bynnag mae'r Dharana wedi canolbwyntio arno. Os yw person sydd ar y chweched cangen o ioga yn canolbwyntio ar ryw bresendoldeb dwyfol, er enghraifft, yna Dhyana yw ei fyfyrdod. Os yw'r crynodiad ar un gwrthrych, yna mae'r arsylwi'n anfeirniadol, yn ddiragfarn, ac nid yw'n rhagdybiol'r gwrthrych hwnnw.[31] Pe bai'r ffocws ar gysyniad yna mae Dhyana yn ystyried y cysyniad hwnnw yn ei holl agweddau, ei holl ffurfiau a'i holl ganlyniadau. Mae Dhyana yn drên meddwl di-dor, yn lif afon o wybyddiaeth ac ymwybyddiaeth.[29]

8. Samādhi[golygu | golygu cod]

Yn llythrennol, mae Samadhi (Sansgrit: समाधि) yn golygu "rhoi at ei gilydd, uno, ymuno, cyfuno ag undeb, cyfanwaith cytûn, perlewyg".[32][33] Yn samadhi, wrth fyfyrio ar wrthrych, dim ond yr ymwybyddiaeth o'r gwrthrych sy'n bresennol,[34] ac mae'r ymwybyddiaeth o'r perlewyg yn diflannu.[29][34][35] Ceir dau fath i Samadhi,[36][37] Samprajnata Samadhi, gyda chefnogaeth gwrthrych myfyrdod, ac Asamprajnata Samadhi, heb gefnogi gwrthrych y myfyrdod.[38]

Y Kaivalya[golygu | golygu cod]

Yn ôl Bryant, pwrpas ioga yw rhyddhau person o ddioddefaint, a achosir gan gysylltiad â'r byd, trwy ddirnadaeth wahaniaethol rhwng Purusha, a prakriti, sy'n cynnwys y meddwl cymysglyd a'r kleshas. Yr wyth cangen yw'r "ffordd tuag at cyflawni dirnadaeth wahaniaethol," y "diffodd y puruṣa o bob cysylltiad â prakṛti a pheidio ag ymwneud â'r citta." I'r Patanjali, mae ymarfer Ioga "yn ei hanfod yn cynnwys arferion myfyriol sy'n arwain at gyrraedd cyflwr o ymwybyddiaeth sy'n rhydd o bob dull o feddwl gweithredol neu ddisylwedd, ac yn y pen draw yn cyrraedd rhyw gyflwr lle nad yw'r ymwybyddiaeth yn ymwybodol o unrhyw wrthrych y tu allan iddo'i hun, hynny yw, dim ond yn ymwybodol o'i natur ei hun fel ymwybyddiaeth heb ei chymysgu ag unrhyw wrthrych arall." [39] [40]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Huet, Gérard. "Sanskrit Heritage Dictionary". sanskrit.inria.fr. Cyrchwyd 2020-08-31.
  2. ↑ Carrico, Mara (10 Gorffennaf 2017). "Get to Know the Eight Limbs of Yoga". Yoga Journal.
  3. ↑ Āgāśe, K. S. (1904). Pātañjalayogasūtrāṇi. Puṇe: Ānandāśrama. t. 102.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Arti Dhand (2002). "The dharma of ethics, the ethics of dharma: Quizzing the ideals of Hinduism" (yn en). Journal of Religious Ethics 30 (3): 347-372. https://archive.org/details/sim_journal-of-religious-ethics_fall-2002_30_3/page/347.
  5. ↑ [a] Louise Taylor (2001), A Woman's Book of Yoga, Tuttle, ISBN 978-0804818292, page 3;

    [b]Jeffrey Long (2009), Jainism: An Introduction, IB Tauris, ISBN 978-1845116262, page 109; Quote: The fourth vow - brahmacarya - means for laypersons, marital fidelity and pre-marital celibacy; for ascetics, it means absolute celibacy; John Cort states, "Brahmacharya involves having sex only with one's spouse, as well as the avoidance of ardent gazing or lewd gestures (.
  6. ↑ The Yoga Philosophy T. R. Tatya (Translator), with Bhojaraja commentary; Harvard University Archives, page 80
  7. ↑ N. Tummers (2009), Teaching Yoga for Life, ISBN 978-0736070164, page 13-16
  8. ↑ Y. Sawai (1987), "The Nature of Faith in the Śaṅkaran Vedānta Tradition", Numen, Vol. 34, Fasc. 1 (Jun., 1987), pages 18-44
  9. ↑ Āgāśe, K. S. (1904). Pātañjalayogasūtrāṇi. Puṇe: Ānandāśrama. t. 102.
  10. ↑ Sharma and Sharma, Indian Political Thought, Atlantic Publishers, ISBN 978-8171566785, page 19
  11. ↑ 11.0 11.1 N Tummers (2009), Teaching Yoga for Life, ISBN 978-0736070164, page 16-17
  12. ↑ Kaelber, W. O. (1976).
  13. ↑ 13.0 13.1 SA Bhagwat (2008), Yoga and Sustainability.
  14. ↑ Espín, Orlando O.; Nickoloff, James B. (2007). An Introductory Dictionary of Theology and Religious Studies. Liturgical Press. t. 1356. ISBN 978-0-8146-5856-7.
  15. ↑ Robin Rinehart (2004). Contemporary Hinduism: Ritual, Culture, and Practice. ABC-CLIO. t. 359. ISBN 978-1-57607-905-8.
  16. ↑ Polishing the mirror Yoga Journal, Gary Kraftsow, Chwefror 25, 2008
  17. ↑ The Yoga Philosophy T. R. Tatya (Translator), with Bhojaraja commentary; Harvard University Archives, tud. 86
  18. ↑ Hariharānanda Āraṇya (1983), Yoga Philosophy of Patanjali, State University of New York Press, ISBN 978-0873957281, page 228 with footnotes
  19. ↑ The Yoga-darsana: The sutras of Patanjali with the Bhasya of Vyasa GN Jha (Translator); Harvard University Archives, page xii
  20. ↑ prAna Sanskrit-English Dictionary, Koeln University, Germany
  21. ↑ AyAma Sanskrit-English Dictionary, Koeln University, Germany
  22. ↑ The Yoga Philosophy TR Tatya (Translator), with Bhojaraja commentary; Harvard University Archives, page 88-91
  23. ↑ The Yoga-darsana: The sutras of Patanjali with the Bhasya of Vyasa GN Jha (Translator); Harvard University Archives, pages 90-91
  24. ↑ AhAra Sanskrit-English Dictionary, Koeln University, Germany
  25. ↑ Charlotte Bell (2007), Mindful Yoga, Mindful Life: A Guide for Everyday Practice, Rodmell Press, ISBN 978-1930485204, pages 136-144
  26. ↑ dhR, Monier Williams Sanskrit-English Dictionary (2008 revision), Cologne Digital Sanskrit Lexicon, Germany
  27. ↑ Bernard Bouanchaud (1997), The Essence of Yoga: Reflections on the Yoga Sūtras of Patañjali, Rudra Press, ISBN 9780915801695, page 149
  28. ↑ 28.0 28.1 Charlotte Bell (2007), Mindful Yoga, Mindful Life: A Guide for Everyday Practice, Rodmell Press, ISBN 978-1930485204, pages 145-151
  29. ↑ 29.0 29.1 29.2 The Yoga-darsana: The sutras of Patanjali with the Bhasya of Vyasa - Book 3 GN Jha (Translator); Harvard University Archives, pages 94-95
  30. ↑ dhyAna, Monier Williams Sanskrit-English Dictionary (2008 revision), Cologne Digital Sanskrit Lexicon, Germany
  31. ↑ Charlotte Bell (2007), Mindful Yoga, Mindful Life: A Guide for Everyday Practice, Rodmell Press, ISBN 978-1930485204, pages 151-159
  32. ↑ samAdhi, Monier Williams Sanskrit-English Dictionary (2008 revision), Cologne Digital Sanskrit Lexicon, Germany
  33. ↑ samAdhi Sanskrit-English Dictionary, Koeln University, Germany
  34. ↑ 34.0 34.1 Āraṇya 1983, t. 252-253.
  35. ↑ Desmarais 2008, t. 175-176.
  36. ↑ Jones & Ryan 2006, t. 377.
  37. ↑ Sri Swami Sivananda, Raja Yoga Samadhi
  38. ↑ Swami Jnaneshvara Bharati, Integrating 50+ Varieties of Yoga Meditation
  39. ↑ Edwin Bryant (2011, Rutgers University), The Yoga Sutras of Patanjali IEP
  40. ↑ Bryant 2009.

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

Darllen pellach[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ashtanga_(wyth_cangen_ioga)&oldid=11713862"