Gweld cod am Cymdeithas Bêl-droed Cymru

{{National football association
| Logo               = Football Association of Wales logo.svg.png
| Badge_size         = 170px
| Founded            = 1876
| FIFA affiliation   = 1910
| Region             = [[UEFA]]
| Region affiliation = 1954
| Subregion             = [[Bwrdd Cymdeithas Bêl-droed Rhyngwladol|IFAB]]
| Subregion affiliation = 1886
| President          = Trefor Lloyd-Hughes 
| Coach              = [[Chris Coleman]] (2012-)
}}
'''Cymdeithas Bêl-droed Cymru''' ('''CPDC''', [[Saesneg]]: ''Football Association of Wales'', '''FAW''') yw corff llywodraethol pêl-droed yng [[Cymru|Nghymru]]. Mae CPDC yn aelod o [[FIFA]], [[UEFA]] a'r [[IFAB]].

Fe'i sefydlwyd yn [[1876]] sy'n golygu mai'r gymdeithas yw'r drydedd hynaf yn y byd ar ôl [[Cymdeithas Pêl-droed Lloegr|Cymdeithas Bêl-droed Lloegr]] a [[Cymdeithas Bêl-droed Yr Alban|Chymdeithas Bêl-droed yr Alban]].<ref name="WO run by business">{{cite news |last=Llewellyn-Jones|first=Robert|title=''Football must be run by business people, claims FAW chief executive''|work=Wales Online |date=15 Mawrth 2012 
|url=http://www.walesonline.co.uk/business-in-wales/business-news/2012/03/15/football-must-be-run-by-business-people-claims-faw-chief-executive-91466-30539099/ |accessdate=3 Ebrill 2012}}</ref> Mae hefyd yn un o bedair cymdeithas sy'n ffurfio Bwrdd y Gymdeithas Bêl-droed Rhyngwladol, sy'n gyfrifol am Reolau'r Gêm, ar y cyd gyda Chymdeithas bêl-droed yr Alban, [[Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Iwerddon]] a [[FIFA]].<ref name="FAW 1">{{cite web |url=http://www.faw.org.uk/AboutFaw.ink |title=A''bout FAW - Football Association of Wales'' |publisher=''Football Association of Wales'' |year=2007 |accessdate=4 Ebrill 2012 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924010724/http://www.faw.org.uk/AboutFaw.ink |url-status=dead }}</ref> Mae Cymdeithas Cymru, ynghyd â'r Alban, Lloegr a Gogledd Iwerddon (yr IFA, olynydd uniongyrchol y gymdeithas cyn i'r ynys ymrannu) yn aelodau o'r [[Bwrdd Cymdeithas Bêl-droed Rhyngwladol|Fwrdd Cymdeithas Bêl-droed Rhyngwladol]] yr IFAB sy'n rheoli rheolau'r gêm.

==Hanes==

Yng Ngwesty'r Wynnstay Arms, Wrecsam ar 2 Chwefror 1876 y cynhaliwyd y cyfarfod cynat a'r enw gwreiddiol oedd "Cymdeithas Bêl-droed Cambria". Y bwriad oedd ffurfioli'r cynlluniau ar gyfer gêm a oedd i'w chwarae rhwng Cymru a'r Alban.<ref name= "Challenge">{{cite web |url=http://www.wrexham.gov.uk/english/heritage/welsh_football/index.htm#y1876|title=1876 ''Kenrick's Challenge''|work=''The Story of Welsh Football'' |publisher=''Wrexham County Borough Council''|accessdate=23 Mawrth 2010}}</ref>

Galwyd cyfarfod arall ym Mai 1876, a hynny mewn gwesty o'r un enw ychydig o filltiroedd o Wrecsam - ym mhentref [[Rhiwabon]] ac yno y bedyddiwyd y gymdeithas gyda'r enw Cymdeithas Bêl-droed Cymru. Yno hefyd yr ysgrifennwyd cyfansoddiad y gymdeithas.<ref name= "wizards">{{cite web|url=http://www.wrexham.gov.uk/english/leisure_tourism/welsh_wizards/kickoff.htm|title=''Who was the inspiration behind Wales' first football team?''|work=''The Story of Welsh Football''|publisher=Cyngor Sir Wrecsam|accessdate=23 Marwrth 2010}}</ref> Aeth y trafodaethau ymlaen tan orian mân y bore, pan gerddodd [[heddwas]] i mewn i weld beth oedd yn digwydd, a dywedir iddo ddweud rhybeth fel, "Hyd yn oed os ydych chi'n ffurfio Cymdeithas Bêl-droed Cymru, mae'r gloch wedi'i chanu ac mae'n hen bryd i chi fynd i'w ffurfio yn rhywle arall!"<ref>''100 Years of Welsh Soccer - The Official History of The Football Association of Wales.'' Peter Corrigan, 1976.</ref> 
 {{multiple image
 | align = left
 | width1 = 227
 | footer = '''Y ddau westy o'r un enw lle ffurfiwyd y Gymdeithas'''
 | image1 = Wynnstay Arms Hotel, Wrexham - DSC09411.PNG
 | alt1 = Wynnstay Arms, Wrecsam
 | caption1 = Wynnstay Arms, [[Wrecsam]]: man cynnal y cyfarfod cyntaf
 | width2 = 200
 | image2 = rhiwabon wynnstay arms.jpg
 | alt2 = Wynnstay Arms, Rhiwabon
 | caption2 = Wynnstay Arms, [[Rhiwabon]]: lle cynhaliwyd yr ail gyfarfod
 }}

Chwaraeodd Cymru ei gêm gystaleuol gyntaf ar [[25 Mawrth]] [[1876]] yn erbyn Yr Alban yn [[Glasgow]] gan wneud Cymru y trydydd tîm pêl-droed rhyngwladol hyna'n y byd. Yr Alban enillodd y gêm gyntaf 4-0. Trefnwyd gêm i'w dychwelwyd y flwyddyn ganlynol ac felly y cafwyd y gêm bêl-droed ryngwladol gyntaf ar dir Cymru, ar Gae Ras, Wrecsam ar 5 Mawrth [[1882]].

Cyfaru'r pedair gwlad gwledydd Prydain ym [[Manceinion]] ar 6 Ragfyr 1882 i greu rheolau a thrwy hyn sefydlwyd y Bwrdd Cymdeithasau Pêl-droed Rhyngwladol. Yn 1883-84 ffurfiwyd Pencampwriaeth Cartref Prydain, twrnameint a chwaraewyd yn flynyddol rhwng Lloegr, Yr Alban, Iwerddon a Chymru hyd 1983-84. Bu Cymru yn bencampwyr 12 gwaith.

==Strwythur Cynghreiriau==
Mae Cymdeithas Bêl-droed Cymru yn gyfrifol am weinyddu cynghreiriau o fewn Cymru. Drysir sefyllfa Cymru rhywfaint gan y ffaith fod y timau mwyaf yn chwarae y tu allan i Gymru yng nghynghreiriau Lloegr.

Ceir system byramid i bêl-droed Cymru. Ar y brig mae [[Uwch Gynghrair Cymru]] sef yr unig gynghrair genedlaethol. Bwydir yr Uwch gynghrair gan [[Cynghrair Cymru (Y De)]] ar gyfer timau o dde Cymru a [[Cynghrair Cymru]] ar gyfer timau'r gogledd. Ceir cynghreiriau yn bwydo i'r cynghreiriau De a Gogledd yma hefyd. Bydd y timau sydd ar frig Uwch Gynghrair Cymru yn cystadlu i chwarae yng nghystadlaethau [[UEFA]] yn Ewrop.

Mae'r Gymdeithas hefyd yn gyfrifol am strwythur pêl-droed merched yng Nghymru gan gynnwys cynghreiriau pêl-droed merched. Cyhoeddwyd ar gyfer tymor 2021-22 na fyddai'r Gymdeithas yn arddel y gair 'merched' yn nheitl y brif gynghrair er mwyn hyrwyddo statws a normalrwydd pel-droed merched. Galwyd y gynghrair ar ei newydd wedd yn, ''Cynghreiriau Adran Genero'' (gan hefyd arddel y gair Cymraeg 'Adran' yn y fersiwn Saesneg o'r twrnament).<ref>https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/58209277?at_medium=custom7&at_custom1=%5Bpost+type%5D&at_custom4=BB2F7E76-FE7A-11EB-A247-38460EDC252D&at_custom3=%40BBCCymruFyw&at_custom2=twitter&at_campaign=64</ref> Prif gynghrair y merched, sydd, fel yr un dynion, yr unig adran sy'n cynnwys timau o dde a gogledd Cymru, yw [[Uwch Gynghrair Merched Cymru|Adran Premier]].

Y Gymdeithas sy'n gyfrifol am [[Tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru|dîm cenedlaethol Cymru]] a'r holl dimau cenedlaethol eraill Cymreig.

==Prif Weithredwyr==
Ym mis Awst 2021, penodwyd [[Noel Mooney]] yn Brif Weitredwr y Gymdeithas Bêl-droed.<ref>https://www.faw.cymru/en/news/noel-mooney-announced-faw-chief-executive/?back=/en/news/&pos=7&category=18</ref>

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

{{eginyn pêl-droed}}

[[Categori:Cymdeithasau pêl-droed rhyngwladol|Cymru]]
[[Categori:Pêl-droed yng Nghymru]]
[[Categori:Pêl-droed yn Ewrop]]
[[Categori:Sefydliadau Cymru]]
[[Categori:Sefydliadau 1876]]