Gweld cod am Banadl

{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}

{{Blwch tacson
| enw = Banadl
| delwedd = Cytisus scoparius3.jpg
| maint_delwedd = 200px
| neges_delwedd = Banadl cyffredin (''[[Cytisus scoparius]]'')
| regnum = [[Planhigyn|Plantae]]
| divisio_heb_reng = [[Planhigyn blodeuol|Angiosbermau]]
| classis_heb_reng = [[Ewdicot]]au
| ordo_heb_reng = [[Rosid]]au
| ordo = [[Fabales]]
| familia = [[Fabaceae]]
| subfamilia = [[Faboideae]]
| tribus = '''Genisteae'''
| rhengoedd_israniadau = [[Genws|Genera]]
| israniad = *''[[Adenocarpus]]'' <small>DC.</small>
*''[[Anarthrophyllum]]'' <small>Benth.</small>
*''[[Argyrocytisus]]'' <small>(Maire) Frodin & Heywood ''ex'' Raynaud</small>
*''[[Argyrolobium]]'' <small>Eckl. & Zeyh.</small>
*''[[Calicotome]]'' <small>Link</small>
*''[[Chamaecytisus]]'' <small>Link</small>
*''[[Cytisophyllum]]'' <small>O. Lang</small>
*''[[Cytisus]]'' <small>Desf.</small>
*''[[Dichilus]]'' <small>DC.</small>
*''[[Echinospartum]]'' <small>(Spach) Fourr.</small>
*''[[Erinacea]]'' <small>Adans.</small>
*''[[Genista]]'' <small>L.</small>
*''[[Gonocytisus]]'' <small>Spach</small>
*''[[Hesperolaburnum]]'' <small>Maire</small>
*''[[Laburnum]]'' <small>Fabr.</small>
*''[[Lupinus]]'' <small>L.</small>
*''[[Melolobium]]'' <small>Eckl. & Zeyh.</small>
*''[[Petteria]]'' <small>C. Presl</small>
*''[[Podocytisus]]'' <small>Boiss. & Heldr.</small>
*''[[Polhillia]]'' <small>C. H. Stirt.</small>
*''[[Retama]]'' <small>Raf.</small>
*''[[Sellocharis]]'' <small>Taub.</small>
*''[[Spartium]]'' <small>L.</small>
*''[[Stauracanthus]]'' <small>Link</small>
*''[[Ulex]]'' <small>L.</small>
}}

Grŵp o fân-goed [[bytholwyrdd]], lled-fytholwyrdd a [[deilgoll]] yn y yr is-deulu ''[[Faboideae]]'' o'r teulu ''legume'' yw'r '''banadl''' (unigol, '''banhadlen''', weithiau '''banadl Ffrainc'''). Ceir tri phrif ''genera'', sef '''''Chamaecytisus''''', '''''Cytisus''''' a '''''Genista'''''. Perthyn pob ''genera'' yn y grŵp hwn i lwyth y [[Genisteae]] (syn. Cytiseae). Maent yn perthyn yn agos iawn i'w gilydd ac yn cael eu nodweddu gan deil bychain a phriciau tenau, wedi eu haddasu i amgylchedd tyfu sych. Mae gan y rhan fwyaf o'r mangoed banadl flodau melyn, ond ceir hefyd flodau gwyn, orennaidd, coch, piws neu borffor weithiau.

Perthyn yn agos i'r banadl mae'r [[eithin]] a'r ''[[laburnum]]''.

Mae'r banadlau i gyd (yn cynnwys ''Laburnum'' ac eithin) yn gysefin i [[Ewrop]], [[Gogledd Affrica]] a de-orllewin [[Asia]], gyda'r amrywiaeth fwyaf yn ardal y [[Môr Canoldir]].

Creodd y dewiniaid [[Gwydion ap Dôn]] a [[Math fab Mathonwy|Math]] y ferch hudolus [[Blodeuwedd]] o flodau'r [[derw]], '''banadl''' ac [[erwain]], i fod yn wraig i [[Lleu Llaw Gyffes|Leu Llaw Gyffes]]. Ceir ei hanes ym [[Pedair Cainc y Mabinogi|Mhedwaredd Gainc y Mabinogi]], sef [[Math fab Mathonwy]].

[[Delwedd:Spartium junceum (habitus).jpg|200px|chwith|bawd|[[Banhadlen Sbaen]] (''Spartium junceum'')]]

[[Categori:Llwyni]]
[[Categori:Fabaceae]]

[[az:Genisteae]]
[[ca:Genisteae]]
[[en:Broom (shrub)]]
[[eo:Genisto]]
[[es:Genisteae]]
[[fr:Genêt]]
[[gd:Bealaidh]]
[[hr:Brnistra]]
[[it:Genisteae]]
[[oc:Genèsta]]
[[vi:Đậu chổi]]