Neidio i'r cynnwys

Mynydd Bodafon

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Yr Arwydd (copa)
Mynydd Bodafon
Mathcopa, bryn Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Gwlady Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Uwch y môr177.6 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.3424°N 4.2981°W Edit this on Wikidata
Cod OSSH4724785421 Edit this on Wikidata
Manylion
Amlygrwydd177.6 metr Edit this on Wikidata
Rhiant gopaMynydd Bodafon Edit this on Wikidata
Map

Bryn ar Ynys Môn yw Mynydd Bodafon. Ei bwynt uchaf yw copa Yr Arwydd (178 m / 585'). Hwn yw'r bryn uchaf ar yr ynys. Mynydd Eilian yw'r ail uchaf, (177 m / 581'.) Pwynt uchaf y sir ydy Mynydd Twr 220m, 720' sydd yn ddaearyddol ar Ynys Gybi nid Ynys Môn.

Lleolir Mynydd Bodafon yng ngogledd-ddwyrain yr ynys, tua hanner ffordd rhwng Llannerch-y-medd i'r gorllewin a Moelfre i'r dwyrain. Mae ar y ffin rhwng plwyfi Penrhosllugwy a Llanfihangel Tre'r Beirdd; cyfeiriad grid SH472854. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 0metr: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf.

Mae union ystyr yr enw Bodafon yn ansicr. Mae bod (trigfan) yn elfen gyffredin mewn enwau lleoedd, ond does dim afon yn y cylch i esbonio'r enw. Fodd bynnag, ceir Llyn Archaddon fel hen enw ar y llyn bychan ar lethr y mynydd a elwir yn Llyn Bodafon heddiw. Gall Bodafon fod yn amrywiad ar Bodaddon (gyda -dd yn newid i -f, fel sy'n digwydd weithiau). Felly bod (trigfan) + aeddon ('arglwydd') neu A(e)ddon (enw personol), efallai.[1]

Ceir olion Cytiau'r Gwyddelod, sy'n perthyn i Oes yr Haearn yn ôl pob tebyg, ar lethrau'r mynydd.

Mae'r bryn yn boblogaidd gan bobl leol i fynd am dro neu i bysgota. Ceir golygfa dros Fôn o'r copa.

Enwir Yr Arwydd, papur bro cylch Mynydd Bodafon, ar ôl enw copa'r bryn.

Y Copa

[golygu | golygu cod]

Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n Marilyn (mynydd). Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British and Irish hills”.[2] Uchder y copa o lefel y môr ydy 178m (584tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ddiwethaf ar 28 Hydref 2001.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Melville Richards, 'Enwau lleoedd', Atlas Môn (Llangefni, 1972).
  2. “Database of British and Irish hills”

Dolennau allanol

[golygu | golygu cod]