Y Chwilys Rhufeinig

Oddi ar Wicipedia
Y Chwilys Rhufeinig
Enghraifft o'r canlynolendid a fu Edit this on Wikidata
Mathtribiwnlys eglwysig, Chwilys Edit this on Wikidata
Daeth i ben1908 Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu21 Gorffennaf 1542 Edit this on Wikidata
SylfaenyddPab Pawl III Edit this on Wikidata
RhagflaenyddPapal Inquisition Edit this on Wikidata
OlynyddCynulleidfa Gysegredig y Swyddfa Sanctaidd Edit this on Wikidata
Rhiant sefydliadChwilys, Llys y Pab Edit this on Wikidata

Cyfundrefn o dribiwnlysoedd yn yr Eglwys Babyddol oedd y Chwilys Rhufeinig a ddatblygwyd gan yr Esgobaeth Sanctaidd yn ail hanner yr 16g. Roedd yn rhan bwysig o'r Gwrth-Ddiwygiad yn Ewrop.

Sefydlwyd yn 1542 gan y Pab Pawl III, a phrif arweinydd y Chwilys oedd y Cardinal Giovanni Pietro Carafa, a ddaeth yn Bab Pawl IV yn 1555. Yn ystod ei deyrnasiad byr yn bennaeth ar yr Eglwys Gatholig, fe greodd Pawl IV yr Index Librorum Prohibitorum neu'r rhestr o lyfrau a waherddir, fe wrthododd i Iddewon Rhufain rhag mynd i unrhyw fan o'r ddinas y tu allan i'r geto, a fe orchmynai Il Braghettone i beintio dillad ar ffigurau noeth Michelangelo yng Nghapel Sistine.

Achos enwocaf y Chwilys Rhufeinig oedd rhoi'r seryddwr Galileo ar brawf yn 1633. Yn holl hanes y Chwilys, cafodd mwy na 50,000 o unigolion eu rhoi ar brawf. Yn 1858, y Chwilys oedd yn cyfrifol am gipio Edgardo Mortara, bachgen Iddewig o Bologna a gafodd ei fedyddio heb ganiatâd ei rieni.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]