Uman

Uman
Math	dinas bwysig i'r rhanbarth yn Wcráin
	Uk-Умань.ogg
Poblogaeth	82,154
Sefydlwyd	1616 ;
Cylchfa amser	UTC+2, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Łańcut, Davis, Gniezno, Haapsalu City, Aberdaugleddau, Romilly-sur-Seine, Haapsalu
Daearyddiaeth
Sir	Cherkasy Oblast, Sir Uman, Yekaterinoslav Viceroyalty, Uman Raion, Umanska miska rada
Gwlad	Wcráin
Arwynebedd	41 km²
Uwch y môr	166 ±1 metr
Gerllaw	Umanka (river)
Cyfesurynnau	48.75°N 30.22°E
Cod post	20300–23019
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas yn rhanbarth Cherkasy, yng nghanolbarth Wcráin, ac i'r dwyrain o Vinnytsia yw Uman (Умань; neu yn Iddew-Almaeneg: Imen' efo n palateiddiol). Saif ar lannau'r afon Umanka, ac mae'n gwasanaethu fel prifddinas ardal Umanskyi ac fel dinas ar wahân. Ei phoblogaeth yn 2004 oedd 88,730.

Hanes[golygu | golygu cod]

Sonir am Uman ers 1616 fel caer rhag y Tatariaid pan sefydlodd milwyr Cosac yn y dref. Yn 1670 tan 1674, roedd Uman yn bencadlys Hetman a oedd yn gadfridog Cosac.

Ym 1768 cafwyd Cyflafan Uman wedi i rebeliaid Cosac (Haydamak) dan Maksym Zalizniak a Ivan Gonta gipio'r dref oddi wrth y Pwyliaid. Daeth Uman yn rhan o Ymerodraeth Rwsia ym 1793 ac adeiladwyd tai crand yno. Parc mawr yw prif nodwedd Uman y Sofiyivka (Софiївка) crewyd yn 1796 gan Count Stanisław Szczęsny Potocki, uchelwr Pwylaid, ac enwyd y lle ar ôl ei wraig Sofia. Mae rhaeadrau a phonydd ym Mharc Sofia wedi ysgogi dyfyniad enwog gan Rabbi Nachman o Breslov (y dyn a sefydlodd y sect Hasidim): "mae'r byd i gyd fel pont gul, ond does dim byd i'w ofni." Daeth y dyfyniad yn enwog i Iddewon y byd.

Cymuned Iddewig[golygu | golygu cod]

Ffynnodd cymuned fawr o Iddewon yn y dref yn y 18ed a'r 19goedd. Dinistrwyd y gymuned wedi 1941, ar ôl Brwydr Uman pryd oedd y dref dan warchae y Wehrmacht. Erys yn ganolfan pererindod o bwys i Iddewon.

Bedd y Rebbe[golygu | golygu cod]

Yn Uman mae bedd Rabbi Nachman o Breslov, y Rebbe o'r sect Breslov o Iddewon Hasidaidd. Bu farw Rabbi Nachman yn Uman, a dewisodd gael ei gladdu yno. Yn ystod Rosh Hashanah (Blwyddyn Newydd yr Iddewon) mae pererindod gan Hasidim Breslov ag eraill i'w fedd; bu cynnydd sylweddol yn ddiweddar ac mae hyd at 30,000 chassidim yn dod o bob man yn y byd (dynion gan amlaf). Dechreuwyd y pererindod i 1811, blwyddyn ei gladdu yn Uman. Dywedodd y Rebbe y dylai ei ddilynwyr dod i'w weld ar Rosh Hashana bob blwyddyn.

Gwaharddwyd yr arfer tan 1989 dan y Sofietaid.^[1] Ganwyd y Cadfridog Sofiet Ivan Chernyakhovsky, y bardd Yideg Ezra Fininberg a'r awdur Yideg Hershl Polyanker yn Uman.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Parc Sofiyivsky - tirlun ger y ddinas

Gefeilldrefi[golygu | golygu cod]

Gefellwyd Uman gyda:

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

(Wcreineg) (1972) Історіа міст i сіл Укpaїнcькoї CCP - Черкаськa область (History of Towns and Villages of the Ukrainian SSR - Cherkasy Oblast), Kyiv.
(Saesneg) Uman yn Encyclopedia of Ukraine

↑ Gweler erthygl "A New Phase in Jewish-Ukrainian Relations" gan Mitsuharo Akao; bibliographical details at http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a780715503~db=all
↑ Łańcut Official Website - Foreign contacts.

Dolennni allanol[golygu | golygu cod]

(Saesneg) All about Uman Archifwyd 2007-10-26 yn y Peiriant Wayback.

gw • sg • go

Dinasoedd Wcráin

[1] Gweler erthygl "A New Phase in Jewish-Ukrainian Relations" gan Mitsuharo Akao; bibliographical details at http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a780715503~db=all

[Twin-2] Łańcut Official Website - Foreign contacts.

[1]

[2]