Uman

Oddi ar Wicipedia
Uman
Mathdinas bwysig i'r rhanbarth yn Wcráin Edit this on Wikidata
Poblogaeth82,154 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1616 Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+2, UTC+03:00 Edit this on Wikidata
Gefeilldref/i
Łańcut, Davis, Gniezno, Haapsalu City, Aberdaugleddau, Romilly-sur-Seine, Haapsalu Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirCherkasy Oblast, Sir Uman, Yekaterinoslav Viceroyalty, Uman Raion, Umanska miska rada Edit this on Wikidata
GwladBaner Wcráin Wcráin
Arwynebedd41 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr166 ±1 metr Edit this on Wikidata
GerllawUmanka (river) Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau48.75°N 30.22°E Edit this on Wikidata
Cod post20300–23019 Edit this on Wikidata
Map

Dinas yn rhanbarth Cherkasy, yng nghanolbarth Wcráin, ac i'r dwyrain o Vinnytsia yw Uman (Умань; neu yn Iddew-Almaeneg: Imen' efo n palateiddiol). Saif ar lannau'r afon Umanka, ac mae'n gwasanaethu fel prifddinas ardal Umanskyi ac fel dinas ar wahân. Ei phoblogaeth yn 2004 oedd 88,730.

Hanes[golygu | golygu cod]

Sonir am Uman ers 1616 fel caer rhag y Tatariaid pan sefydlodd milwyr Cosac yn y dref. Yn 1670 tan 1674, roedd Uman yn bencadlys Hetman a oedd yn gadfridog Cosac.

Ym 1768 cafwyd Cyflafan Uman wedi i rebeliaid Cosac (Haydamak) dan Maksym Zalizniak a Ivan Gonta gipio'r dref oddi wrth y Pwyliaid. Daeth Uman yn rhan o Ymerodraeth Rwsia ym 1793 ac adeiladwyd tai crand yno. Parc mawr yw prif nodwedd Uman y Sofiyivka (Софiївка) crewyd yn 1796 gan Count Stanisław Szczęsny Potocki, uchelwr Pwylaid, ac enwyd y lle ar ôl ei wraig Sofia. Mae rhaeadrau a phonydd ym Mharc Sofia wedi ysgogi dyfyniad enwog gan Rabbi Nachman o Breslov (y dyn a sefydlodd y sect Hasidim): "mae'r byd i gyd fel pont gul, ond does dim byd i'w ofni." Daeth y dyfyniad yn enwog i Iddewon y byd.

Cymuned Iddewig[golygu | golygu cod]

Ffynnodd cymuned fawr o Iddewon yn y dref yn y 18ed a'r 19goedd. Dinistrwyd y gymuned wedi 1941, ar ôl Brwydr Uman pryd oedd y dref dan warchae y Wehrmacht. Erys yn ganolfan pererindod o bwys i Iddewon.

Bedd y Rebbe[golygu | golygu cod]

Yn Uman mae bedd Rabbi Nachman o Breslov, y Rebbe o'r sect Breslov o Iddewon Hasidaidd. Bu farw Rabbi Nachman yn Uman, a dewisodd gael ei gladdu yno. Yn ystod Rosh Hashanah (Blwyddyn Newydd yr Iddewon) mae pererindod gan Hasidim Breslov ag eraill i'w fedd; bu cynnydd sylweddol yn ddiweddar ac mae hyd at 30,000 chassidim yn dod o bob man yn y byd (dynion gan amlaf). Dechreuwyd y pererindod i 1811, blwyddyn ei gladdu yn Uman. Dywedodd y Rebbe y dylai ei ddilynwyr dod i'w weld ar Rosh Hashana bob blwyddyn.

Gwaharddwyd yr arfer tan 1989 dan y Sofietaid.[1] Ganwyd y Cadfridog Sofiet Ivan Chernyakhovsky, y bardd Yideg Ezra Fininberg a'r awdur Yideg Hershl Polyanker yn Uman.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Parc Sofiyivsky Uman

Gefeilldrefi[golygu | golygu cod]

Gefellwyd Uman gyda:

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  • (Wcreineg) (1972) Історіа міст i сіл Укpaїнcькoї CCP - Черкаськa область (History of Towns and Villages of the Ukrainian SSR - Cherkasy Oblast), Kyiv.
  • (Saesneg) Uman yn Encyclopedia of Ukraine
  1. Gweler erthygl "A New Phase in Jewish-Ukrainian Relations" gan Mitsuharo Akao; bibliographical details at http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a780715503~db=all
  2.  Łańcut Official Website - Foreign contacts.

Dolennni allanol[golygu | golygu cod]

Comin Wikimedia
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i: