Tremadog
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.9392°N 4.1447°W |
| Cod OS | SH561401 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) |
| AS/au | Liz Saville Roberts (Plaid Cymru) |
 | |
Pentref yng nghymuned Porthmadog, Gwynedd, Cymru, yw Tremadog[1][2] (
ynganiad ) (Tremadoc gynt). Saif tua 1 filltir i'r gogledd o ganol tref Porthmadog.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru)[3] ac yn Senedd y DU gan Liz Saville Roberts (Plaid Cymru).[4]
Hanes[golygu | golygu cod]
Yn anarferol, mae cynllun pendant i'r pentref: fe'i sefydlwyd gan William Madocks, wedi iddo brynu'r tir ym 1798. Cwblhawyd canol y pentref ym 1811, ac ychydig iawn mae o wedi newid ers hynny. Mae sawl adeilad o ddiddordeb pensaernïol yn y pentref, gan gynnwys Capel Peniel, a adeiladwyd ar batrwm teml Roegaidd. Bwriad Maddocks oedd i Dremadog fod yn dref lawer iawn yn fwy, ac yn ganolbwynt masnachol. Bwriadodd hefyd i'r dref fod yn fan aros i gerbydau oedd ar eu ffordd i Borth Dinllaen i groesi i Iwerddon. Ond nid felly y bu, gan i Gaergybi gymryd lle Porth Dinllaen yn brif borthladd. Wedi adeiladu'r Cob a llenwi'r Traeth Mawr, fe dyfodd Porthmadog yn hytrach na Thremadog, a phentref cymharol fach yw Tremadog hyd heddiw.
Ysgol[golygu | golygu cod]
Mae un ysgol yn Nhremadog, sef Ysgol y Gorlan, ysgol gynradd yw hon a bydd y plant yn mynd ymlaen i Ysgol Eifionydd, Porthmadog wedi cwblhau blwyddyn 6 yn y system addysgol. Bu Ysgol Steiner ym Mhlas Tan-yr-Allt o 1985 hyd tua 2000, sef Ysgol Steiner Eryri.
Eisteddfod[golygu | golygu cod]
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol anffurfiol yma ym 1872.
Enwogion[golygu | golygu cod]
- Eric Jones, mynyddwr
- T. E. Lawrence, ganwyd yn y pentref yn 1888
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 28 Rhagfyr 2021
- ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-28.
- ↑ Gwefan Senedd y DU
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr
