Tebot moka
| Delwedd:Moka KILT. 01.jpg, Moka pot components assembled.png, Moka pot components floating.png | |
| Enghraifft o'r canlynol | model  |
|---|---|
| Math | coffeemaker |
| Dechrau/Sefydlu | 1933 |
| Gwneuthurwr | Alfonso Bialetti |
| Cynnyrch | moka pot brew |
| Gwladwriaeth | yr Eidal |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae'r tebot moka neu'r pot moka, yn wneuthurwr coffi sydd, mewn ffordd debyg i'r peiriant espresso, yn gwneud paned coffi trwy basio dŵr wedi'i ferwi dan bwysau stêm, drwyddo. Enw'r brand a'r ddyfais generic yw Moka Express.
Ceir sawl enw tramor ar y tebot (neu gellid ei alw'n degell o fath). Gelwir hefyd yn Eidaleg yn greca neu macchinetta, caffettiera; Sbaeneg: "maquinita"; Almaeneg: Espressokanne, - er ceir trafodaeth yno gan nad yw'r pot yn cynhyrchu coffi yfed sydd yr un peth â'r espresso.
Hanes[golygu | golygu cod]
Cafodd y ddyfais ei patentio yn yr Eidal gan y dyfeisiwr Alfonso Bialetti ym 1933, y mae ei gwmni, Bialetti yn parhau i gynhyrchu'r un model, o'r enw "Moka Express".[1] Mae'r pot moka wedi dod yn un o eiconau diwylliant yr Eidal.
Yn ymddangos yn yr Eidal, mae'r gwneuthurwr coffi moka heddiw yn arbennig o boblogaidd yn Ewrop ac America Ladin. Mae wedi dod yn ddyluniad eiconig, gan ymddangos mewn amgueddfeydd dylunio a chelf ddiwydiannol, fel yr Amgueddfa Celf Fodern, Amgueddfa Dylunio Genedlaethol Cooper-Hewitt, ac Amgueddfa Wyddoniaeth Llundain. Mae'r dyluniad gwreiddiol a llawer o'r modelau cyfredol wedi'u gwneud o alwminiwm gyda dolenni bakelite, math o blastig sydd ag ymwrthedd thermol da.
Etymoleg[golygu | golygu cod]
Mae tarddiad enw'r ddyfais yn enw dinas porthladd Mokha (Mocca/Mokka), yn Iemen ar Benrhyn Arabia, lle gadawodd y llongau â llwyth o goffi i'r Gorllewin: mewn gwirionedd mae'r wlad hon wedi bod yn un o'r ardaloedd cyntaf ac enwocaf ers canrifoedd ym maes cynhyrchu coffi, yn enwedig o ansawdd gwerthfawr Coffi Arabica. Mae tystiolaeth o'r ansawdd arbennig hwn i'w gael yng nghampwaith Voltaire, Candido, pan fydd y prif gymeriad, a oedd yn teithio yn yr Ymerodraeth Otomanaidd ar y pryd, yn cael ei dderbyn gan westai sydd, ymhlith pethau eraill, yn cynnig diod wedi'i baratoi iddo "gyda choffi Mocha heb ei gymysgu â choffi gwael o Batavia a'r Antilles."
Cymhariaeth ag espresso a choffi diferu[golygu | golygu cod]
B: Rhidyll gyda choffi
C: Siambr casglu coffi
Mae gan goffi Espresso ei flas nodweddiadol oherwydd bod llif dŵr ar bwysedd uwch nag mewn mathau eraill o beiriant coffi mewn cysylltiad am lai o amser â'r coffi mâl, felly'r canlyniad yw diod gyda dwyster a chorff gwahanol na'r un a gafwyd. gwneuthurwyr coffi diferu neu hidlo, er ei fod hefyd yn dibynnu'n fawr ar y math o ffa coffi, lefel ei rhost, coethder y llifanu a'r tymheredd a ddefnyddir. Mae yna syniad bod espresso yn goffi gyda mwy o gaffein. Fodd bynnag, mewn coffi diferu, po hiraf y bydd amser cyswllt y coffi â'r dŵr yn achosi i fwy o gaffein gael ei dynnu.
Er bod yr egwyddor o weithredu yn debyg i beiriannau espresso (pasio dŵr dan bwysau trwy "ddisg" o goffi mâl), mae'r gwahaniaethau technegol rhwng y ddau ddyfais yn golygu bod gan y ddiod sy'n deillio o ddwyster a chorff rhwng y ddau.
Defnydd[golygu | golygu cod]
Llenwch y gwresogydd (rhan isaf, wedi'i farcio yn y diagram ag A) â dŵr bron i lefel y falf ddiogelwch (a fydd yn rhyddhau pwysau os yw'n rhy uchel pan fydd y dŵr yn berwi). Mewnosod hidlydd twndis siâp metel (B). Ychwanegwch y coffi daear mân i'r hidlydd (fel y dangosir yn y llun). Mae sêl fecanyddol yn sicrhau bod yr uned wedi'i selio'n hermetig i'r rhan uchaf (C, sy'n cynnwys hidlydd metel arall yn y gwaelod) sy'n cael ei sgriwio'n dynn i'r gwaelod.
Rhowch y gwneuthurwr coffi ar ffynhonnell wres fel bod y dŵr yn cynhesu hyd at y berwbwynt, gan ffurfio stêm yn y gwresogydd, mae hyn yn gorffen cyrraedd pwysau sy'n ddigon uchel i orfodi gweddill y dŵr i "godi" trwy basio trwy'r twndis, socian y coffi daear ac felly gorffen yn y siambr uchaf (C), lle mae'r coffi yn cronni. Pan fydd y siambr isaf bron yn wag, mae swigod yn ffurfio, gan gynhyrchu sain garglo nodweddiadol. Yn yr un modd â bragdai, dylid ei dynnu o'r ffynhonnell wres ar ddechrau'r sain byrlymus (atal y darn gwaelod rhag sychu) sy'n cyfateb yn fras i lenwi hanner y darn uchaf.
Er mwyn gwella'r canlyniad, llenwch yr hidlydd yn llwyr â choffi a chymhwyso gwres canolig neu ganolig-uchel.
Cynnal a Chadw[golygu | golygu cod]
Mae angen i'r mathau hyn o wneuthurwyr coffi ailosod y sêl rwber yn ogystal â'r hidlydd o bryd i'w gilydd a gwirio nad yw'r falf diogelwch yn cael ei rhwystro. Pan fydd y stamp rwber yn newydd, gall newid blas y coffi, felly gellir gwneud cwpl o "brofion sych", gyda neu heb goffi, i'w baratoi.
Ar ôl ei ddefnyddio, gellir arsylwi haen olewog weddilliol o'r coffi y tu mewn i'r tiwb, ar yr hidlydd ac yn y siambr uchaf. Mae rhai yn argymell cadw'r haen hon, oherwydd mewn sawl achos mae'n osgoi cyswllt rhwng y coffi a'r wal alwminiwm, a all roi blas metelaidd bach i'r coffi, tra bod yn well gan eraill ei lanhau er mwyn osgoi dwysáu'r blas chwerw.[2] Ar ôl ei ddefnyddio, rhaid glanhau'r gwneuthurwr coffi yn drylwyr gan ddefnyddio dŵr poeth neu ddŵr berwedig, gan osgoi sebonau neu lanedyddion os ydych chi am gynnal yr haen weddilliol.[3]
Amrywiadau[golygu | golygu cod]
Gwneir y mathau hyn o wneuthurwyr coffi fel arfer gydag alwminiwm i'w gynhesu â thân agored neu gyda gwresogydd nwy neu drydan. Rhaid defnyddio modelau penodol ar gyfer tanau sefydlu.
Nodweddion[golygu | golygu cod]
Mae blas y coffi o beiriant coffi Moka yn dibynnu'n bennaf ar yr amrywiaeth o rawn, mân ei falu, proffil hydradiad a'r lefel tymheredd a ddefnyddir.
Weithiau cyfeirir at y coffeemakers hyn fel peiriannau espresso gor-losgwr ac maent yn cynhyrchu coffi gyda chymhareb echdynnu tebyg (er rhywfaint yn uwch) i beiriant espresso. Er hynny, mae coffi mocha nodweddiadol yn cael ei fragu ar wasgedd cymharol isel o 1 i 2 bar (100 i 200 kPa), tra bod safonau espresso yn nodi pwysau o 9 bar (900 kPa). Dyma pam nad yw coffi mocha yn cael ei ystyried yn espresso yn gyffredinol, ac mae ganddo broffil blas gwahanol.[4]
Yn ogystal, mae gan rai gwneuthurwyr coffi falf arbennig (o'r enw Cremator) sy'n eich galluogi i greu emwlsiwn ewyn gyda rhai mathau o rawn, a elwir yn crema .[5]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
- Samofar Rwsiaidd
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Fideo, 'How moka pot works. Understand in 17 sec video'
- Fideo, 'Bialetti Moka Express Review and Demonstration'
- How Espresso Machines Work, Howstuffworks.com
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-06-29. Cyrchwyd 2021-11-12.
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=rpyBYuu-wJI
- ↑ "Brewing italian coffee with a moka pot". Portanapoli (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Tachwedd 2021.
- ↑ "Espresso Italiano Certificato (PDF)" (PDF). Istituto Nazionale Espresso Italiano. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-07-26. Cyrchwyd 29 Mehefin 2019.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link) (Eidaleg
- ↑ "Generating crema with a moka pot?". Coffee Stack Exchange (yn Saesneg). Cyrchwyd 29 Mehefin 2019.