Sturmabteilung
 | |
 | |
| Enghraifft o: | sefydliad parafilwrol, sefydliad gwleidyddol, carfan wleidyddol  |
|---|---|
| Daeth i ben | 10 Hydref 1945 |
| Dechrau/Sefydlu | 1921 |
| Rhagflaenwyd gan | Der Stahlhelm, Bund der Frontsoldaten |
| Yn cynnwys | Q130216322 |
| Sylfaenydd | Ernst Röhm |
| Rhagflaenydd | Q96680094, Der Stahlhelm, Bund der Frontsoldaten |
| Isgwmni/au | Q122194776, Q130216322 |
| Pencadlys | München |
| Enw brodorol | Sturmabteilung |
| Gwladwriaeth | Ymerodraeth yr Almaen |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Sefydliad parafilwrol oedd y Sturmabteilung (SA), a oedd ynghlwm wrth Blaid Natsïaidd yr Almaen.[1] Chwaraeodd yr SA ran arwyddocaol yn esgyniad Adolf Hitler i rym yn y 1920au a dechrau'r 1930au. Fe'i crëwyd i ddarparu amddiffyniad i gynulliadau a ralïau Natsïaidd, i amharu ar gyfarfodydd pleidiau gwrthwynebol ac i ymladd yn erbyn eu hunedau parafilwrol, ac i ddychryn undebwyr llafur, Roma ac Iddewon.
Galwyd aelodau'r SA yn gyffredin yn "Grysau Brown" (Braunhemden) oherwydd lliw crysau eu gwisg.[2] Rhoddodd yr SA deitlau ffug-filwrol i'w aelodau, gyda rhengoedd a fabwysiadwyd yn ddiweddarach gan sawl grŵp arall o'r Blaid Natsïaidd.
Ar ôl i Hitler ddod yn arweinydd y Blaid Natsïaidd ym 1921, trefnwyd cefnogwyr milwriaethus y blaid fel yr SA, grŵp a fwriadwyd i amddiffyn cynulliadau'r blaid. Ym 1923, ar ôl iddo ddod yn fwyfwy amheus o'r SA, gorchmynnodd Hitler greu uned gwarchodlu corff; diddymwyd hyn ar ôl Putsch Munich aflwyddiannus yn y flwyddyn honno a arweiniodd at garcharu Hitler. Ar ôl iddo gael ei ryddhau, gorchmynnodd greu uned gwarchodlu corff arall ym 1925 a ddaeth yn y pen draw yn Schutzstaffel (SS). Yn ystod Noson y Cyllyll Hirion ym 1934, arestiwyd a dienyddiwyd Ernst Röhm, arweinydd yr SA. Er i'r SA barhau, fe gollodd y rhan fwyaf o'i ddylanwad a chafodd ei ddisodli i bob pwrpas gan yr SS. Parhaodd yr SA mewn bodolaeth tan drechu terfynol yr Almaen Natsïaidd yn 1945.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "What Was the Sturmabteilung?". The Collector (yn Saesneg). 7 Chwefror 2024.
- ↑ Siemens, Daniel (2018). Stormtroopers. A new history of Hitler's Brownshirts (yn Saesneg). Yale University Press. ISBN 9780300196818.