Stryd Portland, Aberystwyth
.jpg) | |
| Math | stryd  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Aberystwyth |
| Gwlad |  Cymru |
Un o brif strydoedd canol tref Aberystwyth yw Stryd Portland (Saesneg: Portland Street). Adnabwyd hi am yn y 19g fel "Lower Portland Street" a Stryd y Porth Bach (Eastgate Street) fel "Upper Portland Street".
Fe'i lleolir ar yr hen forfa a oedd tu allan i furiau canoloesol y dref. O'r herwydd fe elwir y capel ar y stryd yn Gapel y Morfa a daw'r stryd i'w therfyn ar Morfa Mawr (Queen's Street). Ni ddylid ei drysu gyda Ffordd Portland (Portland Road) sydd gyfochrog iddi i'r dwyrain, ac, yn rhyfedd, yn gulach nag hi.
Adeiladau'r stryd[golygu | golygu cod]
Fel un o brif strydoedd Aberystwyth ceir sawl darpariaeth bwysig ar gyfer y dref a'i thrigolion ar y stryd hon. Mae'r tai yn 3 neu 4 llawr o uchder gyda ffenestri bae. Mae'r nifer o'r tai wedi ei llogi ar rent i fyfyrwyr neu fel fflatiau o fewn yr adeilad i unigolion neu deuluoedd.
Lleolir:
- Deintyddfa Stryd Portland
- Meddygfa'r Llan
- Capel y Morfa
Ceir hefyd Amgueddfa Ceredigion sydd ar gyffordd y stryd gyda Ffordd y Môr ond gyda'r mynedfa ar Ffordd y Môr.
Ar waelod y stryd lleolir Llyfrgell Tref Aberystwyth yn adeilad hardd neo-glasurol yr hen Gyngor Tref Aberystwyth.
Wrth ymyl Meddygfa'r Llan ceir llwybr sy'n cysylltu Stryd Portland â Stryd y Baddon, Aberystwyth.
Gardd Gofio[golygu | golygu cod]
Ar waelod y stryd, gyferbyn â'r llyfrgell, ceir gardd goffa lle planwyd sawl coeden i gofio a chydnabod digwyddiadau o bwys yn hanes Aberystwyth a'r byd.
Aberystwyth Joseph Parry[golygu | golygu cod]
Credir i dôn enwog Joseph Parry gael ei pherfformio am y tro cyntaf yn Eglwys Annibynnol Saesneg Stryd Portland i geiriau "Jesus, Lover of My Soul" gan Charles Wesley. Mae'r eglwys bellach yn Feddygfa a chefn yr adeilad yn eiddo i Gwmni Theatr Arad Goch sydd a'i mynedfa ar Stryd y Baddon (Bath St.). Roedd Parry yn organydd yn yr eglwys. Ceir plac llechen i gofnodi'r digwyddiad ar fur y Meddygfa'r Llan ar Stryd Portland.
Cyhoeddwyd emyn-dôn Aberystwyth yn 1876 a'i chyhoeddi gyntaf yn 1879 yn llyfr Edward Stephen, Ail Lyfr Tonau ac Emynau.[1][2]
Yn 1897 cyfansoddodd Enoch Sontonga emyn Nkosi Sikelel' iAfrika ("Duw Bendithio Affrica" yn Xhosa), gan ei roi i dôn Aberystwyth i gychwyn. Daeth y gân maes o law yn anthem rhyddid Affricanaidd a thôn anthem genedlaethol Tansania, Zambia a De Affrica.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ The Concise Oxford Dictionary of Music
- ↑ Let the People Sing: Hymn Tunes in Perspective, Paul Westermeyer, page 217
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
Oriel[golygu | golygu cod]
-
Capel yr Annibynwyr Saesneg -
Stryd Portland o'r gogledd -
Plac Joseph Parry, emyn-dôn Aberystwyth -
Plac i'r arlunydd Alfred Worthington ar ochr mur Amgueddfa Ceredigion ar Stryd Portland
