Seioniaeth
Y dymuniad i'r Iddewon gael tiriogaeth a gwladwriaeth iddynt ei hunain yw Seioniaeth. Sefydlwyd y mudiad Seionaidd yn Awst 1897 yn y Gyngres Seionaidd Ryngwladol gyntaf yn Basel yn y Swistir. Ymfudodd ychydig o Rwsiaid Iddewig i Balesteina a phrynwyd tir oddi ar yr Arabiaid gyda chymorth ariannol o America.
Cynhowyd rhan o weledigaeth wleidyddol Seioniaeth gan Theodor Herzl yn ei pamffled ddylanwadol, Der Judenstaat ("Y Wladwriaeth Iddewig"), 1896 a'i nofel, Altneuland a gyfieithwyd i'r Hebraeg fel Tel Aviv ("Bryn y Gwanwyn").
Gweithredwyd nifer o egwyddorion Seioniaeth gan fudiadau fel Chofefei Tzion a sefydlodd aneddleoedd ym Mhalesteina ar ddiwedd y 19g a dechrau'r 20g.
Bu i ddilynwyr Seioniaeth sefydlu treflannau yn ystod cyfnod Ymerodraeth Otomanaidd cyn y Rhyfel Byd Cyntaf gan greu yr hyn a alwyd yn Yishuv, sef y gymuned Iddewig, Hebraeg ei hiaith ar y diriogaeth a'r egin wladwriaeth Israeli.
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
- AIPAC (American Israel Public Affairs Committee)
- Al Nakba
- Datganiad Balfour
- Cyfeillion Llafur Israel
- Likud
