Sefydliad Confucius

Oddi ar Wicipedia
Sefydliad Confucius
Enghraifft o'r canlynolsefydliad di-elw, sefydliad addysgiadol, sefydliad diwylliannol, government-organized non-governmental organization Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu2004 Edit this on Wikidata
Yn cynnwysConfucius Institute at Seneca College, Confucius Institute at Ritsumeikan Asia Pacific University, Ritsumeikan University Confucius Institute, Bangor University Confucius Institute, Goldsmiths University of London Confucius Institute for Dance and Performance, Confucius Institute Professorship in Sinology, University of Adelaide Confucius Institute, Baku State University Confucius Institute, Khazar University Confucius Institute, Q11713088, Confucius Institute in Valencia Edit this on Wikidata
Rhiant sefydliadChinese International Education Foundation, Center for Language Education and Cooperation Edit this on Wikidata
PencadlysArdal Xicheng, Deshengmen Outer Street Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://www.cief.org.cn Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Canolfan sefydliad Confucius yn Zambia
Institiwt Confucius ar gyfer Llydaw, yn Roazhon
Canolfan Institiwt Confucius ar gampws Coleg Seneca, Toronto, Canada

Mae Sefydliadau Confucius (Tsieineeg: 孔子学院; pinyin: Kǒngzǐ Xuéyuàn) yn rhaglenni hyrwyddo addysgol a diwylliannol cyhoeddus a ariennir ac a drefnir ar hyn o bryd gan Sefydliad Addysg Ryngwladol Tsieineaidd [zh], sefydliad anllywodraethol a drefnir gan y llywodraeth (GONGO) o dan y Weinyddiaeth o Addysg Gweriniaeth Pobl Tsieina.[1] Roedd rhaglen Sefydliad Confucius gynt o dan Hanban, sefydliad sy'n gysylltiedig â llywodraeth Tsieina.[2] Nod datganedig y rhaglen yw hyrwyddo iaith a diwylliant Tsieineaidd, cefnogi addysgu Tsieineaidd lleol yn rhyngwladol, a hwyluso cyfnewid diwylliannol.[3][4]

Fe'i henwir ar ôl yr athronydd, Confucius. Dechreuodd rhaglen Sefydliad Confucius yn 2004 ac fe’i cefnogwyd gan Hanban, sy’n gysylltiedig â Gweinyddiaeth Addysg Tsieina (Swyddfa Cyngor Rhyngwladol yr Iaith Tsieinëeg yn swyddogol, a newidiodd ei henw i Ganolfan Addysg a Chydweithrediad Ieithoedd yn 2020), a oruchwylir gan brifysgolion unigol.[2] Mae'r sefydliadau'n gweithredu mewn cydweithrediad â cholegau cyswllt lleol a phrifysgolion ledled y byd, ac mae cyllid yn cael ei rannu rhwng Hanban a'r sefydliadau cynnal. Mae rhaglen gysylltiedig Confucius Classroom yn partneru ag ysgolion uwchradd lleol neu ardaloedd ysgol i ddarparu athrawon a deunyddiau hyfforddi.[5][6]

Mae swyddogion o Tsieina wedi cymharu Sefydliadau Confucius â sefydliadau hybu iaith a diwylliant fel Instituto Camões o Bortiwgal, Cyngor Prydeinig Prydain, Alliance française Ffrainc, Società Dante Alighieri o’r Eidal, Instituto Cervantes o Sbaen a Goethe-Institut o’r Almaen — nifer ohonynt wedi’u henwi ar gyfer ffigwr diwylliannol eiconig a uniaethir â'r wlad honno, gan fod Confucius yn cael ei uniaethu â Tsieina.[7] Mae rhai sylwebwyr yn dadlau, yn wahanol i'r sefydliadau hyn, fod llawer o Sefydliadau Confucius yn gweithredu'n uniongyrchol ar gampysau prifysgolion, gan arwain at yr hyn a welant yn bryderon unigryw sy'n ymwneud â rhyddid academaidd a dylanwad gwleidyddol.[8]

Beirniadaeth[golygu | golygu cod]

Mae Sefydliadau Confucius wedi'u cyhuddo o gael eu defnyddio fel math o "bŵer meddal" gan lywodraeth China, sy'n gwario tua $10 biliwn y flwyddyn ar CI a rhaglenni cysylltiedig i arfer y mentrau hyn.[9] Dywedodd ysgrifennydd cyffredinol Plaid Gomiwnyddol Tsieina (CCP) Xi Jinping yn 2013 mai'r bwriad yw "rhoi naratif Tsieineaidd da".[10] Gan eu bod yn gysylltiedig â Gweinyddiaeth Addysg Tsieina, mae CI wedi derbyn amheuaeth gynyddol ynghylch ei sensoriaeth o gynnwys a addysgir, megis pynciau sy'n ymwneud â rhyddid unigol a democratiaeth, protestiadau Sgwâr Tiananmen, Taiwan, Tibet a Xinjiang.[11]

Bu nifer o adroddiadau yn tynnu sylw at ddigwyddiadau dadleuol yn y gorffennol, gan gynnwys sylw cyn uwch swyddog o’r CCP, Li Changchun fod Sefydliadau Confucius yn “rhan bwysig o drefniant propaganda tramor Tsieina”.[2][12] Ym mis Gorffennaf 2020, cyhoeddodd Hanban ei ailenwi’n Ganolfan Addysg a Chydweithrediad Ieithyddol, gan nodi bod Sefydliad Confucius wedi’i drosglwyddo i Sefydliad Addysg Ryngwladol Tsieineaidd [zh], “sefydliad preifat anllywodraethol” hunan-ddisgrifiedig.[1] 18] Ar 13 Awst 2020, dynododd Adran Wladwriaeth yr Unol Daleithiau bencadlys Sefydliad Confucius yn yr Unol Daleithiau yn genhadaeth dramor i lywodraeth China. Protestiwyd y dynodiad hwn gan y Ganolfan mewn llythyr agored at y cyn Ysgrifennydd Gwladol Mike Pompeo a'r cyn Ysgrifennydd Addysg Betsy DeVos.[13]

Hanes[golygu | golygu cod]

Agorodd y Sefydliad Confucius cyntaf ar 21 Tachwedd 2004 yn Seoul, De Corea, ar ôl sefydlu sefydliad peilot yn Tashkent, Uzbekistan ym mis Mehefin 2004. Nid yw'r CI yn Ne Corea yn weithredol mwyach. Agorwyd ail Sefydliad Confucius ar gampws y Prifysgol Maryland, Parc y Coleg, hefyd ym mis Tachwedd 2004.[14] In 2006, the goal of 1,000 Confucius Institutes by 2020 was being discussed.[15]

Mae cannoedd yn fwy wedi agor ers hynny mewn dwsinau o wledydd ledled y byd.

Yn 2010, roedd y crynodiad uchaf o sefydliadau yn yr Unol Daleithiau, Japan, a De Corea.[16]

Rhwng 2006 a 2019, gwariodd llywodraeth China fwy na $150 miliwn ar sefydliadau yn yr Unol Daleithiau[17] Cyrhaeddodd nifer y sefydliadau yn yr Unol Daleithiau ei anterth yn 2018, sef tua 100, gyda chyfanswm o gwmpas y byd tua 550.[17]

Sefydliadau tebyg[golygu | golygu cod]

Mae Sefydliad Confucius yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr ( gyda'r Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gydag Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Jichang, Lulu (2022-09-01). "Propaganda and beyond: A note on the 2020 Confucius Institute reform" (PDF). Sinopsis (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-29.
  2. 2.0 2.1 2.2 "China: Agreements Establishing Confucius Institutes at U.S. Universities Are Similar, but Institute Operations Vary". U.S. Government Accountability Office. 13 February 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 28 February 2019. Cyrchwyd 2 February 2021.
  3. Penn, Brierley (15 April 2014). "China Business:A broader education". The New Zealand Herald. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 April 2014. Cyrchwyd 21 April 2014.
  4. Mattis, Peter (2 August 2012). "Reexamining the Confucian Institutes". The Diplomat. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 April 2014. Cyrchwyd 21 April 2014.
  5. "Introduction to the Confucius Institutes". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 7 July 2011. Cyrchwyd 2 July 2011.
  6. Jianguo Chen; Chuang Wang; Jinfa Cai (2010). Teaching and learning Chinese: issues and perspectives. IAP. tt. xix. ISBN 9781617350641. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 September 2020. Cyrchwyd 15 December 2015.
  7. Justin Norrie (2011), Confucius says school's in, but don't mention democracy Archifwyd 4 June 2017 yn y Peiriant Wayback., The Sydney Morning Herald, 20 February 2011.
  8. "Confucius Institutes: Vehicles of CCP Propaganda?". Freeman Spogli Institute for International Studies (yn Saesneg). Stanford University. April 1, 2022. Cyrchwyd 2022-04-14.
  9. "The role of soft power in China's influence in the Pacific islands". 29 April 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 May 2021. Cyrchwyd 23 May 2021.
  10. Wang, Shuai (August 2, 2018). "国际汉语教师如何讲好中国故事". People's Daily (yn Chinese). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 June 2020. Cyrchwyd August 7, 2021.CS1 maint: unrecognized language (link)
  11. "China's Big Bet on Soft Power". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 19 May 2021. Cyrchwyd 23 May 2021.
  12. "China: Government Threats to Academic Freedom Abroad". Human Rights Watch. 21 March 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 March 2019. Cyrchwyd 2 February 2021.
  13. "An Open Letter: The CIUS Center Responds to Secretaries Pompeo and DeVos" (yn Saesneg). Confucius Institute. 19 October 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 December 2020. Cyrchwyd 1 November 2020.
  14. "FAQ: When was CIM established?". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 July 2019. Cyrchwyd 28 May 2018.
  15. "Confucius Institute: promoting language, culture and friendliness". Xinhua. 2 October 2006. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 21 October 2012.
  16. Simon, Tay (2010). Asia Alone: The Dangerous Post-Crisis Divide from America. John Wiley and Sons. t. 42. ISBN 9780470826201. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 August 2021. Cyrchwyd 15 December 2015.
  17. 17.0 17.1 Ford, Will (April 24, 2022). "How Far Does China's Influence at U.S. Universities Go? One Student Tried to Find Out". POLITICO (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-04-28.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Eginyn erthygl sydd uchod am Tsieina. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato