Rowland Williams (Hwfa Môn)

Rowland Williams
Ffugenw	Hwfa Môn
Ganwyd	Mawrth 1823  Trefdraeth
Bu farw	10 Tachwedd 1905  Y Rhyl
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	bardd

Bardd oedd Rowland Williams (Hwfa Môn) (Mawrth 1823 – 10 Tachwedd 1905) ac un o ffigyrau cyhoeddus mwyaf adnabyddus ei ddydd. Bu'n Archdderwydd Eisteddfod Genedlaethol Cymru o 1895 hyd ei farw.

Bywgraffiad

Ganed Hwfa Môn yn Nhrefdraeth, Ynys Môn, ond cafodd ei fagu yn Rhostrehwfa ar yr ynys ; cymerodd ei enw barddol o enw'r pentref bychan hwnnw. Gweithiodd am gyfnod fel gweinidog gyda'r Annibynwyr mewn rhannau eraill o ogledd Cymru a hefyd yn Llundain. Yn 1881 dychwelodd i Fôn i fod yn weinidog yn Llannerch-y-medd.

Yn 1862 enillodd y Gadair yn yr Eisteddfod Genedlaethol, ac yn 1867 enillodd y Goron (dyma flwyddyn gyntaf cystadleuaeth y Goron).

Yn 1905 cafodd ei bortreadu yn ei wisg Orseddol gan yr arlunydd Christopher Williams.

Llyfryddiaeth

Cyhoeddodd ddwy gyfrol o farddoniaeth,

• Gwaith Barddonol Hwfa Môn; Argraffwyd gan Jane ac E Jones, Llanerchymedd (1883, 1903)

Cyhoeddwyd cofiant iddo ym 1907

• Cofiant Hwfa Môn gan William John Parry, Gwasg Griffiths & Co. Manceinion

Oriel

• 
  Hwfa Môn yn ei wisg archdderwydd, gan Christopher Williams
• 
  Hwfa Môn ar adeg cyhoeddi Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1890
• 
  Hwfa Môn yn wisg yr Archdderwydd
• 
  Hwfa Môn yn 28 oed
• 
  Hwfa Môn yn 1900
• 
  yn 1900 eto
• 
  Pen y Graig Trefdraeth, lle geni Hwfa Môn
• 
  Canol Rhos Trehwfa, lle magwyd Hwfa Môn

Eginyn erthygl sydd uchod am lenor neu awdur Cymreig. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.