Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog

Oddi ar Wicipedia
Rheilffordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog
KBHFa WASSER
Whitby
exCONTgq eABZgr WASSER
Cyffordd Bog Hall
exCONTgq eKRZhl exhKRZWeq exCONTfq
Traphont Larpool - dros Afon Esk
pHST WASSER
Ruswarp
BUE WASSER
WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
WASSER pHST
Sleights
WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
WASSER KRWgl KRW+r
WASSER XBHF-L XBHF-R
Grosmont
CONTgq WBRÜCKE2q STRr BUE
Lein Dyffryn Esk
WABZgl WASSERq WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSERr TUNNEL1 WASSER
Twnnel Grosmont (144 llath)
exSTR+l exSTRq eABZgr WASSER
Cyffordd y Gwyriad
exSTR WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
Traphont Grosmont - dros Afon Murk Esk
WASSER+l exWBRÜCKE2 WASSERr STR
WASSERl exWBRÜCKE2 WASSER+r STR
WASSER+l exWBRÜCKE2 WASSERr STR
WABZgl exWBRÜCKE2 WASSERq WBRÜCKE2 WASSER+r
WASSERr exHST WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
Beckhole
exSTR WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
"Pont 30" - dros Nant Eller
exBHF WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
Goathland (Gynt)
exSTR WASSER BHF
Goathland
exSTR WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
exSTR WASSER+l WBRÜCKE2 WASSERr
exSTR WASSERl WBRÜCKE2 WASSER+r
exSTRl exSTRq eABZg+r WASSERl
Moorgates
HST
Dyffryn Newton
BUE
BHF
Levisham
eHST
Farwath
BUE
Pont Newydd
BUE
Melin Uwch
KBHFxe
Pickering
exBUE
Heol y Bont
exBUE
Lôn y Felin
exCONTgq exABZglr exCONTfq
Lein Gilling a Pickering, Lein Dyffryn yr Efail
exCONTf
Y&NMR i Rillington
Depo locomotifau, Grosmont
Stanier 5MT
Trenau yn Goathland

Mae'r Rheilfordd Rhosydd Gogledd Swydd Efrog yn rheilffordd dreftadaeth 18 milltir o hyd, rhwng Pickering a Grosmont ym Mharc Genedlaethol Rhosydd Swydd Efrog. Mae rhai o'i threnau'n mynd ymlaen o Grosmont hyd at Whitby.

Pickering
Depo locomotifau, Grosmont

Hanes[golygu | golygu cod]

Rheilffordd Whitby a Pickering[golygu | golygu cod]

Gofynnwyd George Stephenson i ysgryfenni adroddiad ar reilffordd rhwng Whitby a Stockton neu Pickering ym 1832., a cymeradwyodd rheilffordd i Pickering a’r defnydd o geffylau i dynnu trenau[1]. Ffurfiwyd pwyllgor, a phasiwyd deddf ar 6 Mai 1833 i adeiladu Rheilffordd Whitby a Pickering. Y bwriad oedd estyn y rheilffordd o Pickering i Efrog.

Prif bwrpas y rheilffordd oedd clydiant o lo, cerrig, pren a chalchfaen[2], ond prynwyd cerbydau ar gyfer teithwyr hefyd. Prynwyd cledrau o weithiau haearn yn Stourbridge, Birmingham, Nantyglo a Bedlington.

Agorwyd y lein rhwng Whitby a Tunnel inn (erbyn hyn Gorsaf reilffordd Grosmont) ar 8 Mehefin, 1835.

Crëwyd diwydiant newydd oherwydd y rheilffordd, gan gynnwys chwarel yn Lease Rigg, odyn calchfaen yn Grosmont, yn defnyddio calchfaen o Pickering a glo o Whitby. Darganfuwyd haearnfaen tra adeiladu’r rheilffordd, ac agorwyd pyllau yn ymyl Beckhole.

Roedd Stephenson peiriannydd y cwmni, a chynlluniodd o’r twnnel gwreiddiol yn Grosmont ar gyfer y lein wreiddiol y defnyddiodd ceffylau. Defnyddir y twnnel hyd at heddiw gan ymwelwyr i’r depo locomotifau.[3]

Rheilffordd Efrog a Gogledd Canolbarth[golygu | golygu cod]

Roedd hi’n un o reilffyrdd George Hudson, a daeth Rheilffordd Whitby a Pickering yn rhan ohoni ym 1845, a daeth hi’n haws teithio o bell i Whitby. Ffurfiodd Hudson cwmni i ddatblygu’r dref, ac ailadeiladodd o’r rheilffordd hefyd, yn ei newid o reilffordd drac sengl i un ddwbl. Cyflogwyd y pensaer George Townsend Andrews o Efrog, ac adeiladwyd gorsafoedd newydd yn Whitby, Pickering, Levisham, Goathland, Grosmont, Ruswarp a Sleights, yn ogystal â depo locomotifau newydd yn Whitby, Pickering, Goathland a Beck Hole. Adeiladwyd peiriant stêm ar oleddf Beck Hole, yn disodli sistem dŵr i godi cerbydau..[3]

Rheilffordd y Gogledd Ddwyrain[golygu | golygu cod]

Daeth y rheilffordd yn rhan Rheilffordd y Gogledd Ddwyrain ym 1854. Cafodd y rheilffordd pwerau i adeiladu lein newydd i orgoi lledf Beckhole yn y 1860au, gan gynnwys gorsaf newydd yn Goathland. Cost y lein oedd £56,000 ac agorwyd y lein ar 1 Gorffennaf, 1865. Adeiladwyd byrdd tro yn Grosmont a Pichering a sawl caban signal (a bythynnod ar gyfer y gweithwyr) yn yr 1870au, wrth greu system ‘block’ ar y lein. Ailadeiladwyd y pontydd ar y lein ym 1908.[3]

Rheilffordd Llundain a’r Gogledd Ddwyrain[golygu | golygu cod]

Daeth y lein yn rhan o Rheilffordd Llundain a’r Gogledd Ddwyrain ym 1923, hyd at gwladwriaeth y rheilffyrdd ym 1948. Llehawyd gwariant ar weithwyr yn ystod y cyfnod.[3]

Rheilffyrdd Prydeinig[golygu | golygu cod]

Cafwyd gwared o to’r orsaf yn Pickering ym 1952, ac ym 1958 caewyd depo locomotifau Pickering. Disodlwyd trenau stêm gan trenau diesel ym 1959. Ar ôl yr Adroddiad Beeching ym 1963, caewyd y lein ar 8 Mawrth 1965.[3]

Atgyfodi[golygu | golygu cod]

Ffurfiwyd cymdeithas ar 18 Tachwedd 1967, a chafwyd caniatâd i wneud gwaith cynnal a chadw, ac i redeg trenau ar gyfer ei hailodaeth. Cyflogwyd un gweithiwr llawn amser ym 1972;erbyn hyn mae 100 o weithwyr llawn amser a thua 50 rhan amser dros yr haf yn ogystal â gwirfoddolwyr.

Talwyd rhagdaliad i Reilffordd Brydeinig ar 19 Mai 1969 a rhedodd y trên gyntaf ar gyfer aelodau’r gymdeithas ar 28 Mawrth 1970. Daeth y rheilffordd yn Rheilffordd Ysgafn ym 1971. Aeth y drên stêm gyntaf o Grosmont i Pickering ar 23 Gorffennaf 1971. Daeth y gymdeithas yn ymddiriadolaeth ar 31 Rhagfyr 1971, ac yn elusen ar 14 Chwefror 1972.

Defnyddiwyd y depo locomotifau yn Grosmont ym 1973, a dechreuwyd gwasanaethau cyhoeddus rhwng Grosmont a Pickering ar 22 Ebrill 1973. Aeth y trên gyntaf rhwng Whitby a Pickering ar 11 Hydref 1987. Dechreuodd gwasanaeth rheolaidd i Whitby ar 3 Ebrill 2007.[3]


Locomotifau[golygu | golygu cod]

Locomotifau Stêm[golygu | golygu cod]

Rhif Enw Delwedd Trefn yr Olwynion Adeiladwyd Adeiladwr Nodiadau
5 - - 0-6-2T Newcastle Cwmni Robert Stephenson gweithiodd yng Nglofa Lambton Hetton a Joicey
65894 - - 0-6-0 Dosbarth NER P3. Adeiladwyd 1923. Cyrhaeddodd 2018.
1625 Lucie - 0-4-0VBT Brwsel Cwmni John Cockerill gweithiodd yng Ngwlad Belg rhwng 1890 a 1987.Rheilffordd Middleton 1987-2017.
30825 - 4-6-0 Eastleigh Rheilffordd Deheuol cynllun Urie/Maunsell
30830 - - 4-6-0 Eastleigh Rheilffordd Deheuol cynllun Urie/Maunsell
30841 - - 4-6-0 Eastleigh Rheilffordd Deheuol cynllun Urie/Maunsell
80136 - 2-6-4T Brighton Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles
80135 - - 2-6-4T Brighton Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles
76079 - 2-6-0 Horwich Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles
75029 The Green Knight 4-6-0 Swindon Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles
63395 - - 0-8-0 Darlington Rheilffordd y Gogledd Ddwyrain cynllun Raven
61264 - 4-6-0 Glasgow Cwmni North British cynllun Thompson ar gyfer Rheilffordd Llundain a'r Gogledd Ddwyrain
60007 Sir Nigel Gresley 4-6-2 Doncaster Rheilffordd Llundain a'r Gogledd Ddwyrain cynllun Gresley
45428 Eric Treacy 4-6-0 Newcastle Cwmni Armstrong Whitworth ar gyfer Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a'r Alban cynllun Stanier
44806 'Magpie' a 'Kenneth Aldcroft' 4-6-0 Derby Rheilffordd Llundain, y Canolbarth a'r Alban cynllun Stanier
926 Repton 4-4-0 Eastleigh Rheilffordd Deheuol cynllun Maunsell; dosbarth 'Schools'
3672 Dame Vera Lynn - 2-10-0 Glasgow Cwmni North British cynllun Riddles ar gyfer yr Adran Ryfel. Gweithiodd yn ddiweddarach ar reilffyrdd Gwlad Groeg
29 Peggy - 0-6-2T Hunslet Cwmni Kitson gweithiodd yng Nglofa Lambton Hetton a Joicey
34101 Hartland 4-6-2 Brighton Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Bulleid; dosbarth 'West Country'
80135 - - 2-6-4T Brighton Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles
92134 - 2-10-0 Rheilffyrdd Prydeinig cynllun Riddles, adeiladwyd 1957. Daeth o'r Barri. Dechreuodd waith yn 2019

Locomotifau Diesel[golygu | golygu cod]

Rhif Enw Delwedd Trefn yr Olwynion Adeiladwyd Adeiladwr Nodiadau
12139 Neil D Barker
0-6-0 Darlington Cwmni English Electric. Cynllun Rheilffordd Llundain y Canolbarth a'r Alban Gweithiodd dros gwmni ICI, Wilton
D5061 - - Bo-Bo Crewe Cwmni Sulzer
37264 - - Co-Co Newton-le-Willows Cwmni English Electric Dosbarth 37
101680 - - Birmingham Cwmni Metro Cammell uned diesel dosbarth 101
101685 Daisy - Birmingham Cwmni Metro Cammell uned diesel dosbarth 101
D7628 Sybilla
Bo-Bo Manceinion Cwmni Beyer Peacock Cynllun Sulzer
D5032 Helen Turner - Bo-Bo Crewe Rheilffyrdd Prydeinig Dosbarth 24
08556 - - 0-6-0 Darlington Rheilffyrdd Prydeinig Dosbarth 08
08550 - - 0-6-0 Rheilffyrdd Prydeinig Dosbarth 08

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Gwefan nicholasrhea.co.uk". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-09-18. Cyrchwyd 2017-07-13.
  2. Gwefan britainexpress.com
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Tudalen hanes ar wefan y rheilffordd

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]