R. Geraint Gruffydd

Oddi ar Wicipedia
R. Geraint Gruffydd
Ganwyd9 Mehefin 1928 Edit this on Wikidata
Tal-y-bont Edit this on Wikidata
Bu farw24 Mawrth 2015 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
Galwedigaethbeirniad llenyddol, llyfrgellydd Edit this on Wikidata
Cyflogwr
Gwobr/auCymrawd yr Academi Brydeinig, Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru Edit this on Wikidata

Ysgolhaig ac Athro prifysgol oedd Robert Geraint Gruffydd, MA DPhil DLitt (9 Mehefin 1928 - 24 Mawrth 2015),[1][2] a arbenigodd mewn llenyddiaeth y Dadeni, y Diwygiad Protestannaidd a’r Piwritaniaid cynnar.

Roedd yn fab i Moses Griffith, a fu'n Drysorydd Plaid Cymru.

Bu farw'n 86 oed. Cyhoeddwyd cyfrol deyrnged iddo yn Ebrill 1996, sef Beirdd a Thywysogion.

Bywgraffiad[golygu | golygu cod]

Dyddiau cynnar[golygu | golygu cod]

Ganwyd Geraint Gruffydd yn Nhal-y-bont, Meirionnydd yn 1928, a’i fagu yng Ngheredigion yng Nghwm Ystwyth a Chapel Bangor.

Cafodd ei addysg ym Mhrifysgol Bangor (lle y graddiodd yn y Gymraeg) ac yn 1948 cychwynodd fel myfyriwr yng Ngholeg Iesu, Rhydychen.[3] Enillodd ei Ddoethuriaeth o Brifysgol Rhydychen â'i draethawd ymchwil Religious Prose in Welsh from the Beginning of the Reign of Elizabeth to the Restoration (1953).

Gyrfa[golygu | golygu cod]

Bu’n olygydd cynorthwyol Geiriadur Prifysgol Cymru cyn cychwyn fel darlithydd yn y Gymraeg ym Mhrifysgol Cymru Bangor yn 1955.

Yn 1970 fe'i penodwyd yn Athro Cymraeg ym Mhrifysgol Cymru Aberystwyth ac yna'n llyfrgellydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn 1980. Rhwng 1985 a 1993 bu'n gyfarwyddwr Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru.

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

  • "In that gentile country …": The Beginnings of Puritan Nonconformity in Wales (Pen-y-bont ar Ogwr: Evangelical Library of Wales, 1976)
  • (gyda Emyr Roberts) Revival and its Fruit (Pen-y-bont ar Ogwr: Evangelical Library of Wales, 1981)
  • (golygydd) Bardos (1982)
  • (golygydd) Meistri'r Canrifoedd (Gwasg Prifysgol Cymru, 1982) - detholiad o ysgrifau llenyddol gan Saunders Lewis
  • Y Gair ar Waith (Gwasg Prifysgol Cymru, 1988)
  • "Y Beibl a droes i'w bobl draw": William Morgan yn 1588 / "The Translating of the Bible into the Welsh Tongue" by William Morgan in 1588 (Gorfforaeth Ddarlledu Brydeinig, 1988)
  • Llenyddiaeth y Cymry: Cyflwyniad Darluniadol 2 (Llandysul: Gwasg Gomer, 1989)
  • William Morgan: Dyneiddiwr (Darlith Goffa Henry Lewis) (1989)
  • (golygydd) Cerddi Saunders Lewis (Gwasg Prifysgol Cymru, 1992)
  • "Edmyg Dinbych": Cerdd Lys Gynnar o Ddyfed (1992)
  • Y Ffordd Gadarn: Ysgrifau ar Lên a Chrefydd, gol. E. Wyn James (2008)
  • Y Gair a'r Ysbryd: Ysgrifau ar Biwritaniaeth a Methodistiaeth, gol. E. Wyn James (2019)

Fel golygydd llawysgrifau Canoloesol, bu'n olygydd cyffredinol Cyfres Beirdd y Tywysogion a chyfrannodd i sawl cyfrol, yn cynnwys:

Yn ogystal, cyfranodd i sawl cyfrol yng Nghyfres Beirdd yr Uchelwyr.

Ceir llyfryddiaeth lawn o'i waith hyd at 1995 yn: Beirdd a Thywysogion, gol. B. F. Roberts ac M. E. Owen (1996)

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. http://www.bbc.com/cymrufyw/32031727
  2. Golwg 360; adalwyd 26 Mawrth 2015
  3. "Honours and Awards". The Jesus College Record: 58. 1992.