Persbectif

Oddi ar Wicipedia
Persbectif
Mathtafluniad graffigol Edit this on Wikidata
Y gwrthwynebtafluniad cyfochrog Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Ffordd ger Llynnau Cregennen yn culhau gyda'r perspectif yn gwneud iddo ymddangos fel pe bai'n uno ac yn dod i ben

Mewn celfyddyd graffig, mae persbectif (o'r Lladin: perspicere, "i weld trwy") yn gynrychiolaeth fras, fel arfer ar wyneb fflat (fel papur), o wrthrych fel ffordd, adeilad neu draciau rheilffordd, fel y gwelir ef gan y llygad. Ceir dwy nodwedd amlwg: yn gyntaf mae gwrthrychau sy'n bell i ffwrdd o'r llygad yn ymddangos yn llai; yn ail, mae dwy linell cyflin (cyfochrog) yn ymddangos fel pe taent yn dod fwyfwy at ei gilydd, y pellaf y maent o'r llygad.

Llun olew ffresco yn y Cappella Sistina, gan Pietro Perugino (1448–1523), lle mae'r perspectif i'w weld yn y llawr.

Astudiwyd perspectif mewn celf yn gyntaf gan arlunwyr a phensaeri Eidalaidd e.e. Filippo Brunelleschi, Masaccio, Paolo Uccello, Pietro Perugino, Piero della Francesca a Luca Pacioli.

O fewn perspectif lle ceir dau neu ragor o linellau syth, ceir un neu ragor o bwyntaiu lle daw'r llinellau cyflin at ei gilydd (yn ymddangosiadol felly), a elwir yn "ddiflanbwyntiau". Ceir hefyd "llinell orwel"[1] Ar adegau, fe'i ceir yn y llun, dro arall, fe'i cymrir yn ganiataol h.y. mae'r linell yn bodoli ym meddwl yr arlunydd ac yn ganllaw iddo wrth greu'r llun neu'r cynllun. Ar y linell hon, sydd ym mhellter eithaf y darlun, mae popeth yn eithriadol fach, bron nes ffurfio llinell neu orwel; fel y dywedodd y bardd Dewi Emrys (1881 – 1952) mewn englyn:

Hen linell bell nad yw'n bod,
Hen derfyn nad yw'n darfod.


Mathau o ddiflanbwyntiau[golygu | golygu cod]

Un-diflanbwynt[golygu | golygu cod]

Mewn llun lle ceir un-difanbwynt, fe'i lleolir yn aml, ond nid o hyd, gyferbyn a llygad y person sy'n edrych ar y llun.

Dau-ddiflanbwynt[golygu | golygu cod]

Yma, ceir dau mae'r llinellau yn gyflin i dau ongl wahanol. Mae unrhyw nifer o bwyntiau'n bosibl.

Yma, ceir dau-ddyflanbwynt wedi'u lleoli ar y linell-orwel e.e. dwy ffordd yn 'diflannu' i'r pellter neu adeilad wedi'i weld o'r gornel, gyda llinellau un ochr yn diflannu i ochr chwith y llun a llinellau'r wal arall yn 'diflannu' i ochr dde'r llun.

Tri-diflanbwynt[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. geiriadur.bangor.ac.uk; Y Termiadur Addysg - Celf a Dylunio, Ffiseg a Mathemateg; adalwyd 26 Rhagfyr 2018.