Parddu rhydd haidd
| Parddu rhydd haidd Ustilago nuda
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Ustilaginales |
| Teulu: | Ustilaginaceae |
| Genws: | Ustilago[*] |
| Rhywogaeth: | Ustilago nuda |
| Enw deuenwol | |
| Ustilago nuda | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Ustilaginaceae yw'r Parddu rhydd haidd (Lladin: Ustilago nuda; Saesneg: Loose Smut of Barley).[1] Y Gwir-Barddu yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Huddygl, smwt, neu'r carbon a ddaw o ganlyniad i dân yw 'parddu', fel arfer a chyfeirir yma at liw'r ffwng. Mae'r ffwng yma'n medru difa gweiriau fel ŷd, gwenith neu rug. Mae'r teulu Ustilaginaceae yn gorwedd o fewn urdd y Ustilaginales.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Ustilaginaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Parddu rhydd haidd ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Ustilago amadelpha | Ustilago amadelpha | |
| Ustilago andropogonis-aciculati | Ustilago andropogonis-aciculati | |
| Ustilago anthistiriae | Ustilago anthistiriae | |
| Ustilago australis | Ustilago australis | |
| Ustilago bengalensis | Ustilago bengalensis | |
| Ustilago brachypodii-distachyi | Ustilago brachypodii-distachyi | |
| Ustilago carbo | Ustilago carbo | |
| Ustilago cesatii | Ustilago cesatii | |
| Ustilago clelandii | Ustilago clelandii | |
| Ustilago condigna | Ustilago condigna |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Parddu rhydd haidd gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.