Medwyn Williams
| Medwyn Williams | |
|---|---|
| Ganwyd | Medi 1942  Ynys Môn |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | garddwr |
| Gwobr/au | MBE |
Garddwr llysiau o Gymru yw Medwyn Williams MBE FNVS (ganwyd Medi 1942), sydd wedi ennill y fedal aur 14 gwaith yn Sioe Flodau Chelsea.[1]
Bywyd cynnar
[golygu | golygu cod]Ganwyd Richard Medwyn Williams ym mhentref Paradwys, yn fab i weithiwr fferm a symudodd ei deulu i Langristiolus pan oedd Medwyn yn flwydd oed. Yn 8 oed, helpodd ei dad ef i dyfu radis, mwstard a berwr mewn plot un llathen. Wedi hynny, helpodd ei dad i dyfu amryw o lysiau ar gyfer sioeau gardd ar Ynys Môn, lle'r oedd ei dad yn adnabyddus am dyfu moron hir.[1]
Gyrfa
[golygu | golygu cod]Daeth Williams yn swyddog gyda'r cyngor, ac yn ei 20au hwyr ymunodd â dosbarth dechreuwyr "chwech o fath" yn Sioe Sir Ynys Môn ym 1969. Yna ymunodd â Chymdeithas Llysiau Genedlaethol yn Sioe Flodau Amwythig, a arweiniodd at gystadlu yn y rhan fwyaf o Bencampwriaethau Cymdeithas Llysiau Genedlaethol. Wedi'i wahodd gan Brif Weithredwr Sioe Frenhinol Cymru i lwyfannu arddangosfa 15 troedfedd yno, enillodd Williams a'i dad y fedal aur fawr chwe blynedd yn olynol.
Ar ôl cyflwyno i S4C yn Sioe Flodau Chelsea, penderfynodd Williams ei fod am arddangos yn Chelsea.[2] Gan orfod profi ei hun i'r Gymdeithas Arddwriaethol Frenhinol fel un o ansawdd digonol, gofynnwyd iddo lwyfannu ei arddangosfa gyntaf gan y Gymdeithas Arddwriaethol Frenhinol yn Sioe Flodau Palas Hampton Court. Enillodd Williams a'i dad fedal aur ar eu hymgais gyntaf, gwobr o fâs gwydr nadd am y cystadleuydd newydd gorau, a Gwobr Rhosyn Tudor a gyflwynir yn flynyddol i'r RHS gan Urdd y brodwyr ym Mhalas Hampton Court am yr arddangosfa orau yn Hampton Court.
Gofynnwyd iddo arddangos y flwyddyn ganlynol, 1996, yn Sioe Flodau Chelsea, a tyfodd ei lysiau yn sefydliad ymchwil Prifysgol Cymru, Bangor ym Mhenyffridd, lle mae'n rhentu tŷ gwydr 80 x 60 troedfedd wedi'i gynhesu â thŷ hollol oer 120 x 70 troedfedd, ac mae ganddo ddefnydd o storfa oer fach i gadw rhai llysiau yn ôl.[2] Enillodd Williams 10 Medal Aur blynyddol yn olynol yn Chelsea, cyflawniad nad oedd erioed wedi'i wneud o'r blaen gyda llysiau. Enillodd Wobr yr Arlywydd, 9 Tlws Gordon Lennox am y llysieuyn gorau yn y flwyddyn, a 2 fedal Lawrence am yr arddangosfa Arddwriaethol Orau yn y flwyddyn.
Ar ôl ymddeol o gystadlu yn 2005 i ganolbwyntio ar ddatblygu ei fusnes hadau, mae Williams wedi arddangos yn rhyngwladol, gan gynnwys yn Cincinnati, Ohio ym mis Ebrill 2006, ac mae wedi darlithio, gan gynnwys yn Seattle.[2] Ar ôl i'w fab a'i ŵyr ymuno â'r busnes hadau yn 2009, arddangosodd Williams yn Sioe Flodau Chelsea 2010, gan ennill Gwobr yr Arlywydd unwaith eto.[3]
Yn Sioe Flodau Chelsea 2019, creuodd y "tomato Cymraeg" cyntaf erioed, sef amrywiad wedi ei gofrestru yn swyddogol gyda'r enw "Y Ddraig Goch". Mae'n debyg dyma'r enw Cymraeg cyntaf i gael ei gofrestru ar gyfer unrhyw ffrwyth neu lysieuyn.[4]
Yn 2013 cyhoeddodd ei hunangofiant Gwreiddiau (Gomer@Lolfa, ISBN 9781848514225).[5]
Yn 2025, dathlodd Medwyn 75 mlynedd o gadw llysiau.[1]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Tyfu llysiau ar Ynys Môn ers 75 mlynedd". BBC Cymru Fyw. 2025-03-15. Cyrchwyd 2025-05-28.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Growing Vegetables for the Chelsea Flower Show by Medwyn Williams". National Vegetable Society. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 20 Gorffennaf 2010. Cyrchwyd 3 Awst 2010.
- ↑ Eryl Crump (26 Mai 2010). "Llanfairpwll's Medwyn Williams wins President's Award at Chelsea Flower Show". Daily Post. Cyrchwyd 3 Awst 2010.
- ↑ "Garddwr o Fôn yn creu'r 'tomato Cymraeg' cyntaf erioed". BBC Cymru Fyw. 2019-05-20. Cyrchwyd 2025-05-28.
- ↑ "www.gwales.com - 9781848514225, Gwreiddiau". www.gwales.com. Cyrchwyd 2025-05-28.