Marcus Junius Brutus

Oddi ar Wicipedia
Marcus Junius Brutus
Ganwydc. 85 CC Edit this on Wikidata
Unknown Edit this on Wikidata
Bu farw23 Hydref 42 CC Edit this on Wikidata
Philippi Edit this on Wikidata
DinasyddiaethRhufain hynafol Edit this on Wikidata
Galwedigaethathronydd, bardd, gwleidydd hynafol, Rhufeinig Edit this on Wikidata
SwyddPraetor Edit this on Wikidata
Plaid Wleidyddoloptimates Edit this on Wikidata
TadMarcus Junius Brutus the Elder, Quintus Servilius Caepio Edit this on Wikidata
MamServilia, Hortensia Edit this on Wikidata
PriodClaudia, Porcia Edit this on Wikidata
PartnerVolumnia Cytheris Edit this on Wikidata
PerthnasauCalpurnius Bibulus, Decimus Junius Brutus Albinus Edit this on Wikidata
LlinachJunii Bruti Edit this on Wikidata

Seneddwr Rhufeinig, sy'n fwyaf enwog am ei ran yn llofruddiaeth Iŵl Cesar, oedd Marcus Junius Brutus (85 CC - 42 CC).

Roedd Brutus yn fab i Marcus Junius Brutus yr Hynaf a Servilia Caepionis, a ddaeth yn gariad Cesar yn ddiweddarach. Mabwysiadwyd Brutus gan ei ewythr, Quintus Servilius Caepio. Pan ddatblygodd rhyfel cartref rhwng Pompeius Magnus a Iŵl Cesar, ochrodd gyda Pompeius. Wedi i Gesar ennill buddugoliaeth ym Mrwydr Pharsalus, ysgrifennodd at Gesar i'w gyfiawnhau ei hun, a maddeuodd Cesar iddo. Apwyntiodd Cesar ef yn llywodraethwr Gâl pan aeth ef i Affrica i ddelio a Cato a Metellus Scipio. Yn 45 CC, ysgarodd ei wraig gyntaf i briodi Porcia Catonis, merch Cato.

Erbyn hyn roedd nifer o seneddwyr yn pryderu fod Cesar yn dod yn rhy bwerus, a pherswadiwyd Brutus i ymuno â chynllwyn yn ei erbyn. Llofruddiwyd Cesar ar 15 Mawrth 44 CC. Ymddengys nad oes gwir yn y stori i Gesar ddweud Et tu, Brute? ("Tithau hefyd, Brutus?").

Yn dilyn y llofruddiaeth bu ymgipryd am rym yn Rhufain. Gadawodd Brutus y ddinas a byw ar ynys Creta hyd 42 CC, ond yna casglodd fyddin a gyda Gaius Cassius Longinus ymladdodd Frwydr Philippi yn erbyn byddinoedd Marcus Antonius ac Octavianus. Mewn gwirionedd roedd dwy frwydr, gyda thair wythnos rhyngddynt. Ym Mrwydr Gyntaf Philippi ar 3 Hydref, 42 CC, llwyddodd Brutus i orchfygu byddin Octavianus, ond gorchfygwyd byddin Cassius gan Marcus Antonius. Gan gredu fod Brutus hefyd wedi colli'r dydd, lladdodd Cassius ei hun.

Ymladdwyd Ail Frwydr Philippi ar 23 Hydref, a gorchfygwyd Brutus gan Antonius ac Octavianus. Lladdodd Brutus ei hun, ac wedi clywed y newyddion, lladdodd ei wraig Porcia ei hun hefyd.

Brutus mewn llenyddiaeth[golygu | golygu cod]

  • Mae Dante Alighieri yn gosod Brutus gyda Cassius a Judas Iscariot yn rhan isaf Uffern yn Inferno, rhan o'i Divina Commedia (Inf., XXXIV, 64-67), yn cael eu cnoi yng ngenau Satan.
  • Mae Brutus yn un o'r prif gymeriadau yn y ddrama Julius Caesar gan William Shakespeare, lle'r awgrymir fod rhesymau Brutus dros ladd Cesar yn rhai mwy anrhydeddus na rhesymau'r llofruddion eraill. Yn y ddrama, disgrifir ef gan Marcus Antonius fel "the noblest Roman of them all".