Llyfrau Ceiniog Humphreys

Pedr Fawr, o'r llyfryn gyntaf yn y gyfres

Roedd Llyfrau Ceiniog Humphreys yn gyfres o lyfrau a gyhoeddwyd gan yr argraffwr, cyhoeddwr a phregethwr Hugh Humphreys, Caernarfon (1817—1896).

Cefndir

Fel mae'r enw yn awgrymu pris pob cyfrol oedd un geiniog (ar y pryd gwerth £0.004 , nid y £0.01 cyfoes). Mae'r cyfrolau yn 12 tudalen o hyd, ac yn delio a phob pwnc dan haul o hanes Pla mawr Llundain, Cyfreithiau Hywel Dda, Bywgraffiad Y Pab Piws IX i Ferched Enwog yn Hanes Cymru. Cyhoeddwyd o leiaf 96 o'r llyfrau, sef y nifer a ail-gyhoeddwyd mewn 2 gyfrol yn cynnwys 48 yr un ohonynt.

Mae awduron y rhan fwyaf o'r llyfrau yn anhysbys. Ysgrifennodd Llew Llwyfo hunangofiant yn unswydd i'r gyfres, a chyfieithiad o waith Thomas Pennant yw'r llyfr am Owain Glyndŵr. Am y gweddill mae'n debyg mae cyfieithiadau gan Hugh Humphreys ei hun o adroddiadau o bapurau Llundain neu o benodau o lyfrau Saesneg ydy'r mwyafrif mawr ohonynt.

Cyhoeddwyd gyfrol newydd pob wythnos gan gychwyn tua 1878.

Gwerthfawrogiad

Yn ei Atgofion am Gaernarfon dyfynna'r Athro Hudson Williams o Hanes yr Ysgol Sir ym Mrynrefail gan H. Parry-Jones:—

“

"Dyma y llyfrau mwyaf cyfareddol a ddaeth i ddwylaw bechgyn erioed; llyfrau ceiniog Humphreys Caernarfon. Dyma agoriadau i wlad hud a lledrith."

”

Teitlau

Dyma restr anghyflawn iawn o rai o'r teitlau

• Hanes Pedr Fawr, ymerawdwr Rwssia
• Hanes Pio Nono, y diweddar Bab
• Hanes Brwydr fythgofiadwy Waterloo
• Hanes Alexander Fawr a'i Ryfeloedd
• Y Pla mawr yn Llundain, a'r Tân
• Hanes Mahomet y Gau-brophwyd
• Cynghorion Teuluol buddiol
• Columbus, darganfyddwr America
• Gau-grefyddau a Gau-grefyddwyr
• Drylliadau y Commerce a'r Royal Charter
• Hanes Poland a'i Gorthrymderau
• Hanes Owain Glyndwr a'i Ryfeloedd
• Y Crusades, neu Ryfeloedd y Groes
• Hanes Bywyd Syr Thomas Picton
• Y Chwilys a'i Weithrediadau arswydus
• Hanes y Gwrthryfel ar fwrdd y Bounty
• Hanes Llundain, Prifddinas y Byd
• Daeargrynfeydd, a dinystr Lisbon
• Hanes yr anffodus Farwn Trenck
• Sut i wneyd Diodydd iachusol
• Hanes H. M. Stanley yn Affrica
• Hanes Cyflwr arswydus Francis Spira
• Castell Caernarfon, a'r ymosod arno
• Bywyd ac Anturiaethau Cadben Cook
• Hanes y Gwrthryfel yn India yn 1857
• Y Cospedigaethau a nodir yn y Beibl
• Hanes Boneddiges ddall a'i Helbulon
• Hanes Cwn; eu Ffyddlondeb i Ddyn
• Hanes Bywyd a Llafur John Wesley
• Difrod y Prydeiniaid yn Cabool, India
• Hanes John Gibson, y Cerflunydd
• Hanes yr enwog Dr. Franklin, America
• Ffoadigaeth y Ffrangcod o Rwsia, 1812
• Hanes William Tell o Switzerland
• Cynghorion ar Byngciau cyfreithiol
• Mordaith Anson o amgylch y Ddaear
• Hanes Bywyd y dyngarol J. Howard
• Hanes Ffynon Elian, a Jack yr offeiriad
• Anturiaethau Dr. Livingstone, Affrica
• Hanes Bywyd J. B. Gough, America
• Hanes Gwrthryfel Iwerddon yn 1798
• Gwarchaead Tair o Drefydd caerog
• Suddiad yr Agerddlong Princess Alice
• Hanes Joan o Arc (Morwynig Orleans)
• Hanes y Telephone a'r Phonograph
• Môr-frwydrau y Nile a Copenhagen
• Hanes Bywyd y bardd Twm o'r Nant
• Dynion a ymddyrchafasant trwy Lafur
• Bywyd Martin Luther y Diwygiwr
• Brad yr Indiaid Cochion yn America
• Hywel Dda, a'i Gyfreithiau clodfawr
• Ffraingc a'i Helbulon terfysglyd
• Tystiolaethau Amgylchiadol, &c
• Bywyd y Gwron enwog Garibaldi
• Hanes y Pyramidiau hynod yn yr Aipht
• Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)
• Brwydr Trafalgar, lle lladdwyd Nelson
• Goresgyniad Ynys Prydain gan Caisa
• Ymchwiliadau i'r Pegwn Gogleddol
• Y Brenin Arthur yn cymeryd Rhufain
• John Bunyan, awdwr Taith y Pererin
• Drylliad yr Agerddlong Rothsay Castle
• Brad y Cyllill Hirion gan y Saeson
• Hanes Goronwy Owain y Bardd enwog
• Abyssinia a Chwymp Theodore
• Hanes Prascovie, Arwres Siberia
• Oberlin, Gweinidog Protestanaidd
• Hanes Hen Gymry y Canoloesoedd
• Wm. Penn, Sylfaenydd Pennsylvania
• Llywelyn, Tywysog olaf y Cymry
• Gustavus Adolphus a'r Rhyfel hir
• Merched enwog yn hanes Cymru
• Richard Wilson, yr Arlunydd Cymreig
• Tiriad y Ffrangcod yn Abergwaun
• George Stephenson, y Peiriannydd
• Mabinogion Arthur y Ford Gron
• Hanes y Cymry yn America
• Hanes Iolo Morganwg, y Bardd, &c.
• Rob Roy Macgregor a'i Anturiaethau
• Hanes Iarll de Charney a Picciola
• Y Bastile a'r Creulonderau a fu yno
• Llong-ddrylliad arswydus y Medusa
• Hanes Bywyd George Washington
• Hanes Oliver Cromwell, a'i Amserau
• Hanes Bywyd Thomas Charles o'r Bala
• Richard Falconer, a'i Beryglon morawl
• Yr Ymosodiad ar New Orleans
• Syr Owain ap Tudur o Benmynydd
• Hanes y Diwygwyr yn Ffraingc
• Wilberforce, Diddymwr y Gaethfasnach
• Hanes Eugene Aram, y Llofrudd, &c
• Daeargrynfeydd yn y ganrif bresenol
• Môr-ladron-Hanes Peggi Morgan
• Y Bachgen dewr a gonest o'r Alpau
• Alaric y Goth: Hanesyn Rhufeinig
• Cas-bethau y Gwr o Hendregaerog, &c.