Llaneirwg

Oddi ar Wicipedia
Jump to navigation Jump to search

Maestref a chymuned yng Nghaerdydd yw Llaneirwg, neu Llaneurwg yn wreiddiol (Saesneg: St Mellons). Lleolir i'r gogledd-ddwyrain o'r ddinas yn agos i gyffordd Porth Caerdydd ar yr M4. Enw'r gymuned yw 'Pentref Llaneirwg'.

Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]

Dechreuodd Llaneirwg fel canolfan masnachol bychan yn Sir Fynwy, gan ddibynu ar amaethyddiaeth a theithio. Roedd perchnogion y tafardai yn gwasanaethu teithwyr a oedd yn defnyddio'r ffordd A4161, sef Ffordd Casnewydd, yr hen Ffordd Rufeinig rhwng Caerdydd a Llundain.

Daeth Llaneirwg yn rhan o ddinas Caerdydd yn ardal De Morgannwg o dan ad-drefniad Deddf Llywodraeth Lleol 1972 ar 1 Ebrill 1974.

Clwb Pêl-droed[golygu | golygu cod y dudalen]

Cynrychiolir yr ardal gan glwb pêl-droed lleol sy'n chwareae yn uchel adranna Cymru, C.P.D. STM Sports. Mae'r STM yn sefyll am St Mellons, enw Saesneg y maestref.

Geirdarddiad[golygu | golygu cod y dudalen]

Dywed chwedl y bu bryn yn yr ardal yn gartref i Eurwg, Brenin Gwent, yn ystod y cyfnod Rhufeinig-Brydeinig, ac y newidiodd ei bobl i grefydd Cristnogol a cawsont eu bedyddio yn Afon Rhymni gerllaw. Codwyd eglwys Eurwg ger safle'r hen eglwys ym 1360 ac adnabyddwyd yr ardal fel Llaneirwg ers hynny.[1].

Credir y daw'r enw Saesneg, St Mellons, o Sant Melaine o'r 6g a ddaeth yn Esgob Rennes yn Llydaw, yn hytrach na'r Mellonius enwog, Esgob Rouen o'r 4g. Fe wyddwn y magwyd un o'r ddau esgob yn ardal ystad Llaneirwg, ond mae'r ddwy stori wedi cael eu plethu dros y blynyddoedd,[2] gan adael haneswyr yn ansicr a pa un yw p'run.

Yn aml, nid yw pobl yn cyfeirio at y Llaneirwg hynafol wrth ddefnyddio'r enw Llaneirwg, ond at yr ystad dai mwy sydd wedi cael ei adeiladu i'r de-ddwyrain. Adnabyddir yr ardal hynafol fel Pentre Llaneirwg yn gyffredinol (Saesneg: Old St Mellons), tra bod yr ystad wedi dwyn yr enw Llaneirwg. Mae nifer o adeiladau ym Mhentre Llaneirwg yn dyddio o'r 19g, tra bod y rhanfwyaf o adeiladau Llaneirwg wedi cael eu codi yn ystod yr 20g hwyr a'r 21ain ganrif cynnar.

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod y dudalen]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5][6]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llaneirwg (pob oed) (2,367)
  
 100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llaneirwg) (188)
  
 8.3%
:Y ganran drwy Gymru
  
 19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llaneirwg) (1848)
  
 78.1%
:Y ganran drwy Gymru
  
 73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llaneirwg) (273)
  
 27.3%
:Y ganran drwy Gymru
  
 67.1%

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. ↑  Heol Maes Eirwg. BBC.
  2. ↑ Darllewnch fwy am Melaine a Mellonius
  3. ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  4. ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  5. ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013

Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]

gw • sg • go
Cymunedau Caerdydd
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Llaneirwg&oldid=8855559"