Llanbryn-mair

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Llanbrynmair)
Llanbrynmair
Mathcymuned, pentref Edit this on Wikidata
Poblogaeth920 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirPowys Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd12,952.81 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.6121°N 3.6275°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000289 Edit this on Wikidata
Cod OSSH898028 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auRussell George (Ceidwadwyr)
AS/auCraig Williams (Ceidwadwr)
Map

Pentref gwledig a chymuned ym Mhowys, Cymru, yw Llanbryn-mair neu Llanbrynmair[1][2] ("Cymorth – Sain" ynganiad ). Saif yn ardal Maldwyn ar briffordd yr A470 tua 10 milltir i'r dwyrain o Fachynlleth ar y ffordd i'r Drenewydd.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Russell George (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Craig Williams (Ceidwadwr).[4]

Hanes[golygu | golygu cod]

Gorwedd Castell Tafolwern, safle prif lys cwmwd Cyfeiliog yn yr Oesoedd Canol, tua hanner milltir i'r gorllewin o ganol y pentref, ar gymer afonydd Twymyn ac Iaen. Am gyfnod bu'n bencadlys i'r bardd-dywysog Owain Cyfeiliog.

Ganed y bardd Mynyddog yn Y Fron, cartref ei rieni yn Llanbryn-mair, yn 1833. Treuliodd ei ieuenctid yn amaethu ar y fferm teuluol ac yn bugeilio ar fryniau Llanbryn-mair. Fe'i claddwyd yn y pentref ar ei farwolaeth yn 1877. Roedd y gweinidog a diwygiwr radicalaidd Samuel Roberts (S.R.) hefyd yn frodor o Lanbryn-mair.

Treuliodd y baledwr Owain Meirion, yn enedigol o'r Bala, ei flynyddoedd olaf yn Llanbryn-mair lle bu farw yn 1868. Roedd Mynyddog yn gyfaill iddo.

Rhaeadr Pennant tuag 1885

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llanbryn-mair (pob oed) (920)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llanbryn-mair) (432)
  
48.2%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llanbryn-mair) (474)
  
51.5%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Llanbryn-mair) (144)
  
36.3%
:Y ganran drwy Gymru
  
5%

Gwelwch hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 29 Rhagfyr 2021
  3. Gwefan Senedd Cymru
  4. Gwefan Senedd y DU
  5. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  7. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.