Lezginca
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o ddawns  |
|---|---|
| Math | dawns |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae'r lezginca (hefyd lesginka, lezginka, neu lezguinka) yn enw generig ar ddawnsfeydd gwerin traddodiadol yn y Cawcasws a Dwyrain Anatolia (ar y ffin rhwng Armenia a Georgia). Naill ai dyn ar ei ben ei hun, neu menyw a dyn gyda'i gilydd fydd yn dawnsio'r lezginca (y dyn sy'n perfformio dawns yr eryr, fel y'i gelwir, a'r fenyw'n perfformio dawns yr alarch).
Amrywiaethau[golygu | golygu cod]
Mae gan y ddawns hon enwau gwahanol yn dibynnu ar y rhanbarthau y mae'n cael eu hymarfer ynddynt, rydym yn ei chael, yn ei amrywiadau amrywiol, ymhlith y Koumyks, Darguines, Avars, Laks, Lezghians (maent yn grwpiau ethnig sy'n ffurfio Dagestan, y rhanbarth sydd fwyaf deheuol o Rwsia, ger Môr Caspia), Azeris, Georgiaid, Osetiaid, Cherkesses, Armeniaid y Dwyrain, Ingush a Tsietsniaid. Ceir gwahanol enwau i'r ddawns mewn gwahanol ieithoedd:
- Rwsieg: Лезгинка ("Lezginka")
- Lezghieg:Лезги кьуьл neu Лекьерин кьуьл ("Lezgi k'u'l", "Lek'erin k'u'l")
- Georgeg ლეკური, ("lekuri")
- Armeneg արծվապար, լեռնապար,
- Tsietsnieg: хелхар, ("Chelchar" - gyda'r ch fel ch Gymraeg)
- Circaseg: лъапэрисэ, шышэн, къэжэхь
- Oseteg: тымбыл
- Twrceg: Kafkas Oyunları, "dawns Cawcasaidd"
Disgrifiad[golygu | golygu cod]
Nodweddir y ddawns, a ddawnsir yn ddelfrydol mewn gwisg draddodiadol, yn nodweddiadol gan gamau byr, cyflym ac egnïol gan y dyn, gyda chefnogaeth y defnydd arddangosiadol o'r breichiau, gan wrthwynebu symudiadau araf a hylifol y fenyw.
(...) a pherfformiodd dawnswyr hardd pob corfforaeth y ddawns unigol hon yr oeddwn eisoes wedi'i gweld yn aml yn y Cawcasws, y mae'r Rwsiaid yn ei galw'n lesguinka a'r Siorsiaid, lekoury. Yn gyffredinol, mae dawnsiwr sengl yn gosod ei hun yng nghanol y cylch. lle, weithiau'n symud yn yr un lle, mae'n perfformio math o stampio, weithiau ar y sawdl, weithiau ar flaen eu traed, yn eithaf tebyg i'r zapateado Sbaenaidd; yna gan ruthro ymlaen mae'n rhedeg yn sionc o amgylch y cylch, gan barhau â'r un camau a gwneud symudiadau gyda ei freichiau a oedd yn fy atgoffa o rai ein hen delegraffau. Weithiau hefyd dyn a dynes yw actorion y bale hwn, nad yw'n dilorni'r gymdeithas Sioraidd uchaf; gwelais y Tywysog D *** a'r Dywysogesau O ***, T ***, M *** yn rhagori yno. - Yna mae bob amser yr un ffigur sydd wedi para ers yr hen amser: Apollo yn erlid Daphne, ond Daphne serch-goeglyd, sy'n well ganddi beidio â chael ei newid yn llawryf. Nid oes unrhyw beth yn fwy gosgeiddig na'r ddawns hon: mae merch ifanc bob amser yn cadw ei llygaid i lawr, ac mae popeth, hyd yn oed yn tonnau ei ffrog, yn wyryfol, burlan ac yn fonheddig.
Lezginca mewn diwylliant poblogaidd[golygu | golygu cod]
Mae dawns y lezginca yn hynod boblogaidd ar draws y Cawcwsus a ceir fideos o briodasau lle perfformir y ddawns eu gwylio gan filyniau ar Youtube.[1] Yn wahanol i ddawnsio gwerin Cymreig, mae'n ddiwylliant byw, creiddiol naturiol gyda glaslanciau yn mwynhau perfformio'r ddawns yn ddigymell a heb yr angen am wisgo'n draddodiadol.[2] Caiff ei pherfformio gan fechgyn a merched ifainc.[3] Mae'n rhan naturiol o briodasau ar draws y rhanbarth.[4]
Cymaint yw poblogrwydd a statws y ddawns fel i Razman Kadyrov, Arlywydd Tsietsnia gael ei ffilmio yn dawnsio'r lezgica a'i rannu ar y cyfryngau cymdeithasol yn 2015.[5]
Cerddoriaeth[golygu | golygu cod]
-
Lezgi Dance (Dance of Azerbaijan)
-
Dalen o gerddoriaeth lezgica o Aserbaijan
Oriel[golygu | golygu cod]
-
-
Lezginka, dawns genedlaethol yn Georgia. Engrafiad o 1884.
-
Lezginka, rhwng 1864 a 1867, Vassili Verechtchaguine.
-
Lezguiaid yn dawnsio lezginka yn Daghestan tua 1900.
-
Pobl o gonfoi Vladimir Mayi-Mayevsky yn dawnsio lezginka ym 1919.
-
chwaraewr pêl-droed yn perfformio'r lezginca.
.JPG)
higher_resolution.jpg)
.jpg)
Fideo[golygu | golygu cod]
- Sampl o Georgia - glaslanciau'n dawnsio mewn priodas, Tblisi
- Sampl Aseriaid Iran - Fersiwn Aseri o grŵp “Tabriz Dance Group“ Iran, yn Toronto, Canada.
- Sampl Lezgi — Fersiwn o'r Lezginka gan grŵp “Suvar” (Aserbaijan).
- Sampl Osetiaidd — Fersiwn o'r Simd gan grwpiau “Alania” a “Goretz” (Gogledd Osetia).
- Sampl Kabardiaidd — Fersiwn o'r Islamame gan “The Narts Dance Ensemble” (Kabardino-Balkaria).
- Sampl Adyghea — Fersiwn i'r Qafa gan grŵp “The Narts Dance Ensemble” (Adygea).
- Sampl Anatolia — Fersiwn o'r Şeyh Şamil, Twrci.
- Sampl Iddewon Mynydd - Gŵyl Juhuro Iddewon Mynydd y Cawcwsus (gwelir y Lezginka rhwng munudau 16':58" a 21':48")
- Sampl Dawnswyr o'r gwahanol genhedloedd Mwslemaidd y Cawcwsws yn dansio'r lezginka - Салам Алейкум Братьям - Ислам Итляшев. Мир Кавказу! Вместе - Мы Сила! ("Brodyr Salam Aleikum - Islam Itlyashev. Heddwch i'r Cawcasws! Gyda'n gilydd - rydyn ni'n rym!")