Lezginca

Oddi ar Wicipedia
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Lezgian people, dancing lezginka in Akhti village in Dagestanskaya Oblast. Beginingth of XX century.jpg
Data cyffredinol
Enghraifft o'r canlynolmath o ddawns Edit this on Wikidata
Mathdawns Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Y dawnsiwr o Osetia, Alexander Dzusov, yn perfformio'r lezginca

Mae'r lezginca (hefyd lesginka neu lezguinka) yw enw generig ar ddawnsfeydd gwerin traddodiadol yn y Cawcasws a Dwyrain Anatolia (ar y ffin rhwng Armenia a Georgia). Maen nhw'n cael eu dawnsio naill ai gan ddynion sengl neu mewn cwpl dyn-fenyw (y dyn sy'n perfformio'r ddawns eryr, fel y'i gelwir, y fenyw o alarch).

Amrywiaethau[golygu | golygu cod y dudalen]

Mae gan y ddawns hon enwau gwahanol yn dibynnu ar y rhanbarthau y mae'n cael eu hymarfer ynddynt, rydym yn ei chael, yn ei amrywiadau amrywiol, ymhlith y Koumyks, Darguines, Avars, Laks, Lezghians (maent yn grwpiau ethnig sy'n ffurfio Dagestan, y rhanbarth sydd fwyaf deheuol o Rwsia, ger Môr Caspia), Azeris, Georgiaid, Osetiaid, Cherkesses, Armeniaid y Dwyrain, Ingush a Tsietsniaid. Ceir gwahanol enwau i'r ddawns mewn gwahanol ieithoedd:

Rwsieg: Лезгинка ("Lezginka")
Lezghieg:Лезги кьуьл neu Лекьерин кьуьл ("Lezgi k'u'l", "Lek'erin k'u'l")
Georgeg ლეკური, ("lekuri")
Armeneg արծվապար, լեռնապար,
Tsietsnieg: хелхар, ("Chelchar" - gyda'r ch fel ch Gymraeg)
Circaseg: лъапэрисэ, шышэн, къэжэхь
Oseteg: тымбыл
Twrceg: Kafkas Oyunları, "dawns Cawcasaidd"

Disgrifiad[golygu | golygu cod y dudalen]

Nodweddir y ddawns, a ddawnsir yn ddelfrydol mewn gwisg draddodiadol, yn nodweddiadol gan gamau byr, cyflym ac egnïol gan y dyn, gyda chefnogaeth y defnydd arddangosiadol o'r breichiau, gan wrthwynebu symudiadau araf a hylifol y fenyw.

(...) a pherfformiodd dawnswyr hardd pob corfforaeth y ddawns unigol hon yr oeddwn eisoes wedi'i gweld yn aml yn y Cawcasws, y mae'r Rwsiaid yn ei galw'n lesguinka a'r Siorsiaid, lekoury. Yn gyffredinol, mae dawnsiwr sengl yn gosod ei hun yng nghanol y cylch. lle, weithiau'n symud yn yr un lle, mae'n perfformio math o stampio, weithiau ar y sawdl, weithiau ar flaen eu traed, yn eithaf tebyg i'r zapateado Sbaenaidd; yna gan ruthro ymlaen mae'n rhedeg yn sionc o amgylch y cylch, gan barhau â'r un camau a gwneud symudiadau gyda ei freichiau a oedd yn fy atgoffa o rai ein hen delegraffau. Weithiau hefyd dyn a dynes yw actorion y bale hwn, nad yw'n dilorni'r gymdeithas Sioraidd uchaf; gwelais y Tywysog D *** a'r Dywysogesau O ***, T ***, M *** yn rhagori yno. - Yna mae bob amser yr un ffigur sydd wedi para ers yr hen amser: Apollo yn erlid Daphne, ond Daphne serch-goeglyd, sy'n well ganddi beidio â chael ei newid yn llawryf. Nid oes unrhyw beth yn fwy gosgeiddig na'r ddawns hon: mae merch ifanc bob amser yn cadw ei llygaid i lawr, ac mae popeth, hyd yn oed yn tonnau ei ffrog, yn wyryfol, burlan ac yn fonheddig.

Le Tour du monde, cyfrol 4, Librairie Hachette et Nodyn:Cie, Paris, 1861, page 115

Lezginca mewn diwylliant poblogaidd[golygu | golygu cod y dudalen]

Cwpl ifanc yn dansio'r lezginka mewn priodas, 2015

Mae dawns y lezginca yn hynod boblogaidd ar draws y Cawcwsus a ceir fideos o briodasau lle perfformir y ddawns eu gwylio gan filyniau ar Youtube.[1] Yn wahanol i ddawnsio gwerin Cymreig, mae'n ddiwylliant byw, creiddiol naturiol gyda glaslanciau yn mwynhau perfformio'r ddawns yn ddigymell a heb yr angen am wisgo'n draddodiadol.[2] Caiff ei pherfformio gan fechgyn a merched ifainc.[3] Mae'n rhan naturiol o briodasau ar draws y rhanbarth.[4]

Cymaint yw poblogrwydd a statws y ddawns fel i Razman Kadyrov, Arlywydd Tsietsnia gael ei ffilmio yn dawnsio'r lezgica a'i rannu ar y cyfryngau cymdeithasol yn 2015.[5]

Cerddoriaeth[golygu | golygu cod y dudalen]

Oriel[golygu | golygu cod y dudalen]

Fideo[golygu | golygu cod y dudalen]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

Dolenni allanol[golygu | golygu cod y dudalen]

  • Rhan 1, Rhan 2, Rhan 3 hen adroddiad ffim yn Saesneg, ar draddodiadau cerddorol gogledd y Cawcwsus. Ystyron a gwahaniaethau rhanbarthol / cenedlaethol gan ddefnyddio esiampl y Circassiaid, Osetiaid, Rwsiaid, Kumyken, Avars, Cossacks a phriodas Circassiad.