Gwyddorau dynol
| Enghraifft o: | disgyblaeth academaidd  |
|---|---|
| Math | social sciences and humanities |
| Yn cynnwys | anthropoleg, human engineering, Bioleg ddynol, ecoleg dynol, Human systems engineering, developmental psychology |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Enw ar grŵp o ddisgyblaethau academaidd sydd yn astudio amrywiol agweddau ar gymdeithas ac ymddygiad dynol yw'r gwyddorau dynol. Maent yn cynnwys meysydd fel anthropoleg, seicoleg, cymdeithaseg, gwyddor gwleidyddiaeth, hanes, ieithyddiaeth, ac economeg.
Mae pob un o'r disgyblaethau hyn yn canolbwyntio ar agwedd wahanol ar fywyd dynol, ond maent i gyd yn rhannu'r nod cyffredin o ddeall ymddygiad, diwylliant, a threfn gymdeithasol bodau dynol. Er enghraifft, mae anthropoleg yn astudio esblygiad cymdeithasau a diwylliannau dynol, tra bod seicoleg yn archwilio gweithrediadau meddwl ac ymddygiad dynol.
Mae'r gwyddorau dynol hefyd yn aml yn ymgysylltu ag amrywiaeth o ddisgyblaethau academaidd eraill, fel bioleg, niwrowyddoniaeth, ac athroniaeth. Gyda'i gilydd, mae'r meysydd hyn yn darparu dealltwriaeth eang ac amrywiol o natur ddynol a chymdeithas, a gall eu cyfraniadau lywio penderfyniadau polisi ac arwain newid cymdeithasol.
Datblygodd y syniad o "wyddoniaeth ddynol" yn ystod yr Oleuedigaeth gan feddylwyr megis Montesquieu a David Hume, er i athronwyr ac ysgolheigion eraill y cyfnod, er enghraifft Diderot, beidio â gwahaniaethu rhwng gwyddoniaeth naturiol a gwyddoniaeth ddynol, foesol neu gymdeithasol.[1]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Jens Høyrup, Human Sciences: Reappraising the Humanities through History and Philosophy (Albany, Efrog Newydd: State University of New York Press, 2000), t. 138.