Gwahardd bagiau plastig

Oddi ar Wicipedia
Gwahardd bagiau plastig
Gwahardd bagiau plastig ysgafn ledled y byd yn raddol (ni ddangosir cyfreithiau a basiwyd ond nad ydynt mewn grym eto ar y map)
Mathgwaharddiad Edit this on Wikidata

Mae gwaharddiad ar fagiau plastig yn gyfraith sy'n cyfyngu ar y defnydd o fagiau plastig ysgafn mewn siopau o bob math. Yn gynnar yn yr 21g, bu tuedd fyd-eang tuag at ddod â bagiau plastig ysgafn i ben yn raddol.[1][2] Defnydd y bagiau untro hyn, fel arfer oedd plastig polyethylen dwysedd isel (LDPE),[3] oedd yn cael eu rhoi am ddim i gwsmeriaid gan siopau wrth brynu nwyddau: mae'r bagiau wedi cael eu hystyried ers tro yn ffordd gyfleus, rhad a hylan (hygenic) o gludo eitemau. Ymhlith y problemau sy'n gysylltiedig â bagiau plastig mae'r defnydd o adnoddau anadnewyddadwy (fel olew crai, nwy a glo),[4] gwaredu'r bagiau, ac effeithiau amgylcheddol ee ysbwriel. Ar yr un pryd â'r gostyngiad mewn bagiau plastig ysgafn, mae siopau bellach wedi cyflwyno bagiau siopa y gellir eu hailddefnyddio.

Mae llywodraethau amrywiol wedi gwahardd gwerthu bagiau ysgafn, ac eraill fel Cymru'n codi tâl ar gwsmeriaid am fagiau ysgafn, sy'n cynhyrchu trethi o'r siopau sy'n eu gwerthu.[2][5] Llywodraeth Bangladesh oedd y cyntaf i wneud bagiau plastig yn anghyfreithiol, a hynny yn 2002, gan osod gwaharddiad llwyr ar fagiau plastig ysgafn.[6] Rhwng 2010 a 2019, bu treblu nifer y polisïau cyhoeddus bydeang, a fwriadwyd i ddileu bagiau plastig dros gyfnodl.[7] O 2022 ymlaen, mae gwaharddiadau o'r fath wedi'u cyflwyno mewn 99 o wledydd, gyda graddau amrywiol o orfodi, ac yn lle hynny mae 32 o wledydd yn codi tâl fesul bag. Mae gwaharddiadau a chyhuddiadau hefyd wedi'u deddfu gan rai awdurdodau ar lefel rhanbarthol. 

Y broblem[golygu | golygu cod]

Bagiau plastig ar ymyl cae amaethyddol yn Portsdown Hill, Lloegr
Gwastraff plastig yn Portsdown Hill, Lloegr

Mae bagiau plastig yn achosi llawer o faterion ecolegol ac amgylcheddol bach a mawr. Y broblem fwyaf gyda bagiau plastig yw faint o wastraff a gynhyrchir. Mae llawer o fagiau plastig yn cyrraedd y strydoedd yn y pen draw ac o ganlyniad yn llygru prif ffynonellau dŵr, afonydd a nentydd.

Hyd yn oed pan gânt eu gwaredu'n iawn, maent yn cymryd blynyddoedd lawer i bydru a dadelfennu, gan gynhyrchu llawer iawn o sothach dros gyfnodau hir o amser. Mae bagiau sydd wedi'u taflu'n amhriodol yn llygru dyfrffyrdd, carthffosydd ac wedi'u darganfod mewn cefnforoedd, gan effeithio ar ecosystem creaduriaid morol.[3] Cyrhaedda llawer iawn o wastraff plastig y cefnforoedd bob blwyddyn, gan achosi bygythiadau i rywogaethau morol ac amharu ar y gadwyn fwyd forol. Mae sawl rhywogaeth ficrobaidd yn cytrefu ar ronynnau plastig gan eu niweidio, ac mae gronynnau plastig sy'n cael eu gyrru gan wyntoedd yn ffurfio clytiau sbwriel mewn gwahanol rannau o'r cefnforoedd.[8] Mae'r Cenhedloedd Unedig yn amcangyfrif y bydd mwy o blastig na physgod yn y cefnforoedd erbyn 2050 oni bai bod gwledydd yn cyflwyno mesurau brys i atal eu cynhyrchu, a defnyddio a rheoli gwastraff yn fwy effeithlon.[9]

Canfuwyd bod bagiau plastig yn cyfrannu at gynhesu byd-eang. Ar ôl ei waredu, os yw'n agored i olau haul cyson mae arwyneb plastig o'r fath yn cynhyrchu symiau sylweddol o ddau nwy tŷ gwydr - methan ac ethylene. At hynny, oherwydd ei ddwysedd isel / priodweddau canghennog uchel, mae'n dadelfennu'n haws dros amser o'i gymharu â phlastigau eraill gan arwain at ryddhau nwyon yn gyflymach. Mae cynhyrchiant y nwyon hybrin hyn o blastigau crai yn cynyddu’n esbonyddol gydag arwynebedd/amser arwyneb, felly mae LDPE yn allyrru nwyon tŷ gwydr ar gyfradd fwy anghynaliadwy o gymharu â phlastigau eraill. Ar ddiwedd cyfnod deor o 212 diwrnod, mae allyriadau wedi'u cofnodi ar 5.8 nmol g-1 d-1 o fethan, 14.5 nmol g-1 d-1 o ethylene, 3.9 nmol g-1 d-1 o ethan a 9.7 nmol g-1 d-1 o propylen.

Y ddau brif fath o ddifrod uniongyrchol i fywyd gwyllt yw maglu a llyncu.[10] Gall anifeiliaid fynd yn sownd yn y bagiau plastig a boddi.[11] Maent yn aml yn cael eu llyncu gan anifeiliaid na allant eu gwahaniaethu oddi wrth fwyd gan gloi eu coluddion sy'n arwain at farwolaeth trwy newyn.[11] Gall bagiau plastig rwystro draeniau, trapio adar a lladd da byw. Mae’r Gronfa Fyd-Eang ar gyfer Natur wedi amcangyfrif bod dros 100,000 o forfilod, morloi, a chrwbanod yn marw bob blwyddyn o ganlyniad i fwyta neu gael eu caethiwo gan fagiau plastig[12].

Yn India, amcangyfrifir bod 20 o wartheg yn marw bob dydd o ganlyniad i lyncu bagiau plastig a chael eu systemau treulio wedi'u rhwystro gan y bagiau. Mae hefyd yn gyffredin iawn ledled Affrica i gael carthffosydd a systemau draenio wedi'u rhwystro gan fagiau sy'n achosi malaria oherwydd y boblogaeth gynyddol o fosgitos sy'n byw ar y carthffosydd dan ddŵr.[13] Mae'r term "llygredd gwyn" wedi'i fathu yn Tsieina i ddisgrifio effeithiau lleol a byd-eang bagiau plastig wedi'u taflu i'r amgylchedd.[14]

Gall bagiau plastig sy'n cael eu dympio yn y Cefnfor Tawel gyrraedd "ardal sbwriel y Môr Tawel Mawr". Daw 80% o'r gwastraff plastig o dir; daw'r gweddill o lwyfannau olew a llongau.[15][16]

Deddfwriaeth o gwmpas y byd[golygu | golygu cod]

Crynodeb[golygu | golygu cod]

Rhai gwledydd a symudodd yn sydyn[golygu | golygu cod]

Gwastraff plastig yn Karey Gorou, Niger

Cenia[golygu | golygu cod]

Gwnaeth Cenia'r ymgais gyntaf i wahardd gweithgynhyrchu a mewnforio bagiau plastig yn 2007 a 2011 fel ffordd o amddiffyn yr amgylchedd.[17] Methodd gwaharddiad 2007 a 2011 ar dargedu plastigau o dan 30 micron ar ôl i weithgynhyrchwyr a siopau adwerthu fygwth trosglwyddo'r gost o ddefnyddio deunyddiau eraill i ddefnyddwyr.[18] Yn 2017, gwaharddodd ysgrifennydd y cabinet dros yr Amgylchedd ac Adnoddau Naturiol, yr Athro Judy Wakhungu ddefnyddio, gweithgynhyrchu a mewnforio'r holl fagiau plastig a ddefnyddir ar gyfer pecynnu masnachol a chartref o dan hysbysiad Gazette rhif 2356.[19] Ar 28 Awst 2017, dechreuodd Kenya weithredu gwaharddiad ledled y wlad o fagiau plastig untro. Mae bagiau pecynnu sylfaenol, bagiau gwastraff ysbytai, a bagiau bin sbwriel wedi'u heithrio o'r gwaharddiad. Ystyrir y gwaharddiad yn un o’r rhai llymaf yn y byd, gyda dirwyon o hyd at $40000, neu bedair blynedd o garchar.[20]

Rwanda[golygu | golygu cod]

Daeth gwaharddiad bagiau plastig Rwanda i rym yn 2008. Mae llywodraeth Rwanda wedi annog gwledydd eraill yn eu rhanbarth i wahardd bagiau plastig hefyd, gan ddechrau yn 2011.[21]

Somalia[golygu | golygu cod]

Gwaharddwyd bagiau plastig yng Ngweriniaeth hunan-ddatganedig Somaliland ar 1 Mawrth 2005 ar ôl cyfnod gras o 120 diwrnod yr oedd y llywodraeth wedi'i roi i'r cyhoedd i gael gwared o'u stociau. Cyhoeddodd y llywodraeth ddirwyon yn erbyn troseddwyr sy'n parhau i werthu bagiau plastig yn y wlad.[22][23]

De Affrica[golygu | golygu cod]

Roedd bagiau plastig yn bryder mawr yn Ne Affrica cyn i’r ardoll bagiau gael ei chyflwyno yn 2004. Ni waharddwyd y bagiau erioed, ond cyflwynwyd ardoll, yn daladwy gan y gwneuthurwr bagiau plastig. Mae'r bagiau plastig mwy trwchus yn cael eu trethu ac er bod y symudiad hwn wedi achosi dicter i ddefnyddwyr i ddechrau a gostyngiad cychwynnol mewn niferoedd, mae'r defnydd o fagiau wedi cynyddu'n barhaus i sawl biliwn o fagiau siopa plastig bob blwyddyn.[24]

Tansanïa[golygu | golygu cod]

Gwaharddodd Llywodraeth Chwyldroadol Zanzibar fagiau plastig yn 2005.[25] Cyflwynodd Tansanïa gynlluniau i weithredu gwaharddiad cenedlaethol ar fagiau plastig yn 2006.[26] Fodd bynnag, ni chafodd ei gadarnhau am fwy na deng mlynedd.[27] Daeth y gwaharddiad i rym o’r diwedd ar 1 Mehefin 2019.[28]

Asia[golygu | golygu cod]

Bangladesh[golygu | golygu cod]

Cyflwynwyd gwaharddiad llym yn Bangladesh yn 2002 ar ôl i lifogydd a achoswyd gan fagiau plastig sbwriel foddi dwy ran o dair o’r wlad rhwng 1988 a 1998.[29] Mae bagiau plastig yn parhau i fod yn broblem fawr ar gyfer system garthffosiaeth a dyfrffyrdd.

Tsieina[golygu | golygu cod]

Cyflwynwyd gwaharddiad llwyr ar fagiau plastig tenau iawn ac ardoll ar fagiau plastig yn Tsieina ar 1 Mehefin 2008. Daeth hyn i rym oherwydd y problemau gyda charthffosiaeth a gwastraff cyffredinol. Mae un arolwg yn 2009 yn awgrymu bod y defnydd o fagiau plastig wedi gostwng rhwng 60 ac 80% mewn archfarchnadoedd Tsieineaidd, a defnyddiwyd 40 biliwn yn llai o fagiau.[30]

India[golygu | golygu cod]

Yn 2002, gwaharddodd India gynhyrchu bagiau plastig o dan 20 µm mewn trwch i atal bagiau plastig rhag tagu'r systemau draenio dinesig ac i atal buchod India rhag amlyncu bagiau plastig[5]

Y Philipinau[golygu | golygu cod]

Ynysoedd y Philipinau yw trydydd llygrwr cefnfor mwya'r byd er gwaethaf deddf rheoli gwastraff a ddaeth i rym 18 mlynedd yn ôl. Mae ymdrechion i reoleiddio plastig wedi'u rhwystro gan lygredd, diffyg ewyllys gwleidyddol, ac amlder a hygyrchedd eang cynhyrchion plastig untro.[31]

Taiwan[golygu | golygu cod]

Yn Ionawr 2003, gwaharddodd Taiwan ddosbarthu bagiau plastig ysgafn am ddim.[32] Roedd y gwaharddiad yn atal perchnogion siopau adrannol, canolfannau siopa, goruwchfarchnadoedd, siopau cyfleustra, bwytai bwyd cyflym a bwytai rheolaidd rhag darparu bagiau plastig am ddim i'w cwsmeriaid. Mae llawer o siopau wedi disodli plastig gyda blychau papur wedi'u hailgylchu.[33] Yn 2006, fodd bynnag, penderfynodd y weinyddiaeth ddechrau caniatáu i weithredwyr gwasanaethau bwyd gynnig bagiau plastig am ddim.[34] Yn Chwefror 2018, cyhoeddodd Taiwan gynlluniau i wahardd bagiau plastig i raddau amrywiol, wedi'u gwahardd i'w defnyddio yn y siop erbyn 2019.[35][36][37]

Ewrop[golygu | golygu cod]

Yr Undeb Ewropeaidd[golygu | golygu cod]

Yn Nhachwedd 2013, cyhoeddodd y Comisiwn Ewropeaidd gynnig gyda'r nod o leihau'r defnydd o fagiau siopa plastig ysgafn (gyda'u trwch o dan 50 micron).[38] O dan y cynnig, gall aelod-wladwriaethau'r UE ddewis y mesurau mwyaf priodol i annog pobl i beidio â defnyddio bagiau plastig. Ar 29 Ebrill 2015 pasiodd Senedd Ewrop Gyfarwyddeb 2015/720 i leihau’r defnydd o fagiau plastig 50% erbyn 2017 ac 80% erbyn 2019.[39]

Denmarc[golygu | golygu cod]

Yn 2003, cyflwynodd Denmarc dreth ar fanwerthwyr yn dosbarthu bagiau plastig. Roedd hyn yn annog siopau i godi tâl am fagiau plastig ac yn gwthio'r defnydd o fagiau amldro. Credwyd bod hyn yn arbed tua 66% o fagiau plastig a phapur.[40] Yn 2004, pasiwyd deddf debyg gan yr Inatsisartut yn yr Ynys Las, a osododd dreth ailgylchu ar fagiau plastig.[41] Erbyn 2014 Denmarc oedd â’r defnydd isaf o fagiau plastig yn Ewrop, gyda 4 bag y person y flwyddyn, o gymharu â 466 ym Mhortiwgal, Gwlad Pwyl a Slofacia.[42]

Iwerddon[golygu | golygu cod]

Cyflwynodd Iwerddon ardreth o€0.15 ym Mawrth 2002' codwyd yr ardreth yn y man gwerthu, ac o fewn blwyddyn roedd 90% o'r defnyddwyr yn defnyddio bagiau oes hir. Nod y dreth hon oedd newid ymddygiad defnyddwyr tra'n parhau i ganiatáu iddynt ddewis a ydynt am dalu ffi ychwanegol am fagiau plastig.[43] Cynyddwyd y dreth i €0.22 yn 2007. Rhoddir y refeniw i mewn i Gronfa Amgylcheddol, sydd i'w ddefnyddio ar gyfer prosiectau amgylcheddol; dyma un o'r prif resymau pam fod defnyddwyr yn cefnogi'r dreth hon.[44][43]

Rwmania[golygu | golygu cod]

Cyflwynwyd deddf yn 2006 (cyfraith 578/2006) – ac fe’i haddaswyd yn ddiweddarach yn 2011 (cyfraith 1032/2011) – a oedd yn gosod treth orfodol ar fagiau plastig nad ydynt yn fio-ddiraddadwy. Mewn addasiad yn 2011 lleihawyd y dreth ar fagiau plastig ac fe’i hystyriwyd gan rai fel cam yn ôl o ddiogelu’r amgylchedd.[45] Cafodd bagiau plastig ysgafn eu gwahardd ar 1 Ionawr 2019.[46]

Cymru[golygu | golygu cod]

Cyflwynodd Cymru isafswm tâl cyfreithiol o 5 ceiniog am bron pob bag untro yn Hydref 2011. Mae bagiau papur a bagiau bioddiraddadwy wedi'u cynnwys yn y tâl yn ogystal â bagiau plastig, gyda dim ond ychydig o eithriadau penodol - megis bwyd heb ei becynnu neu feddyginiaeth a gyflenwir ar bresgripsiwn y GIG; presgripsiwn am ddim. Cesglir y TAW a godir o'r tâl gan Lywodraeth Cymru. Gofynnir i fanwerthwyr drosglwyddo gweddill yr elw i elusennau.[47] Roedd ystadegau Gorffennaf 2012 a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru'n awgrymu bod y defnydd o fagiau siopa untro yng Nghymru wedi gostwng 96% ers cyflwyno’r tâl.[48]

Gogledd Iwerddon[golygu | golygu cod]

Cyflwynodd Gogledd Iwerddon ardoll o 5 ceiniog ar bron pob bag untro ar 8 Ebrill 2013. Estynnwyd yr ardoll i fagiau siopa y gellir eu hailddefnyddio gyda phris manwerthu o lai nag 20 ceiniog o 19 Ionawr 2014[49] gan fod data gan nifer o fanwerthwyr yn nodi bod gwerthiant bagiau amldro wedi cynyddu 800% ers cyflwyno’r ardoll ar ddefnydd sengl. bagiau. Mae elw'r ardoll (£4.17m yn 2013/14) yn cael ei dalu i Adran yr Amgylchedd a'i ddefnyddio i ariannu prosiectau amgylcheddol lleol a gorfodi'r ardoll. Mae ystadegau swyddogol ar gyfer ardoll Gogledd Iwerddon yn dangos bod nifer y bagiau untro a weinyddwyd wedi gostwng o tua 300 miliwn yn 2012/13 i 84.5 miliwn yn 2013/14 – gostyngiad o 72%.[50]

Yr Alban[golygu | golygu cod]

Codwyd isafswm tâl o bum ceiniog am fagiau siopa untro yn yr Alban ar 20 Hydref 2014. Cafodd hwn ei ddeddfu fel offeryn statudol o dan Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd (Yr Alban) 2009, yn hytrach na deddf DU gyfan [51] Gall elw'r tâl gael ei ddefnyddio gan y manwerthwyr fel y gwelant orau.[52][53] Nid yw'r tâl yn gyfyngedig i fagiau plastig, ac mae'n cynnwys bagiau bioddiraddadwy, megis papur,[52] bagiau ar gyfer bwyd heb ei becynnu, cyffuriau neu offer meddygol; pysgod, cig ayb neu nwyddau a brynir ar fwrdd llong, trên, awyren, coets neu fws wedi'u heithrio o'r tâl.

Lloegr[golygu | golygu cod]

Lloegr oedd y wlad olaf o wledydd Prydain i ymateb. Codwyd tâl o 5 ceiniog,[54] gyda'r ardoll yn dod i rym ar 5 Hydref 2015.[55] Cyn cyflwyno rheoliadau bagiau plastig, cymerodd amrywiol fanwerthwyr ran mewn camau gwirfoddol i leihau'r defnydd o fagiau plastig. [56]

Canada[golygu | golygu cod]

Ym Mawrth 2007, tref fechan Leaf Rapids, Manitoba, oedd y gymuned gyntaf yng Ngogledd America i wahardd bagiau.[57]

Roedd llywodraeth Canada yn bwriadu gwahardd plastigau untro yn 2021, gan gynnwys gwellt plastig, swabiau cotwm, trowyr, platiau, cyllyll a ffyrc, a ffyn balŵn. [58] Gohiriwyd gweithredu’r gwaharddiad tan 20 Rhagfyr 2022 oherwydd pandemig COVID-19.[59][60]

Ynysoedd y De[golygu | golygu cod]

Awstralia[golygu | golygu cod]

Er nad oes gwaharddiad cenedlaethol ar fagiau ysgafn, maent wedi'u gwahardd ym mhob talaith a thiriogaeth.[61] Bae Coles, Tasmania oedd y lleoliad cyntaf yn Awstralia i wahardd bagiau plastig ysgafn.[62] Arweiniodd cyflwyniad y rhaglen "Dim Gwastraff" yn Ne Awstralia at ei waharddiad ar fagiau ysgafn yn Hydref 2008. Amcangyfrifir bod 400 miliwn o fagiau yn cael eu harbed bob blwyddyn. Gwaharddodd Gorllewin Awstralia a Queensland nhw ym mis Gorffennaf 2018 a chyflwynodd Victoria waharddiad ym mis Tachwedd 2019.[63][64][65]

De America[golygu | golygu cod]

Ariannin[golygu | golygu cod]

Yn 2012, caniataodd llywodraeth ddinas Buenos Aires i archfarchnadoedd godi tâl am fagiau plastig er mwyn atal eu defnydd, a dywedir ei fod wedi lleihau eu defnydd 50%.[66] Yn 2016 cyhoeddodd y ddinas waharddiad llawn ar ddosbarthu bagiau plastig mewn archfarchnadoedd a goruwchfarchnadoedd, gan ddechrau ar 1 Ionawr 2017.[67][68]

Yn 2009 cymeradwyodd Llywodraethwr Talaith Buenos Aires, Daniel Scioli, Gyfraith 13868,[69] a orchmynnodd erbyn diwedd y flwyddyn honno, y dylid diddymu pob bag plastig nad yw'n fioddiraddadwy yn raddol o blaid deunyddiau diraddiadwy.[70][71]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Darllen pellach[golygu | golygu cod]

  • Dunning, Brian (21 Ionawr 2020). "Skeptoid #711: Cyfrinach Trashy Gwaharddiadau Bagiau Plastig: Mae Gwyddoniaeth yn penderfynu a yw gwaharddiadau ar fagiau plastig yn helpu neu'n brifo'r amgylchedd". Skeptoid. Adalwyd 16 Mai 2022 .

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Schnurr, Riley E.J.; Alboiu, Vanessa; Chaudhary, Meenakshi; Corbett, Roan A.; Quanz, Meaghan E.; Sankar, Karthikeshwar; Srain, Harveer S.; Thavarajah, Venukasan et al. (2018). "Reducing marine pollution from single-use plastics (SUPs): A review". Marine Pollution Bulletin 137: 157–171. Bibcode 2018MarPB.137..157S. doi:10.1016/j.marpolbul.2018.10.001. PMID 30503422.
  2. ↑ 2.0 2.1 Xanthos, Dirk; Walker, Tony R. (2017). "International policies to reduce plastic marine pollution from single-use plastics (plastic bags and microbeads): A review". Marine Pollution Bulletin 118 (1–2): 17–26. Bibcode 2017MarPB.118...17X. doi:10.1016/j.marpolbul.2017.02.048. PMID 28238328.
  3. ↑ 3.0 3.1 "Plastic bags". Australian Government. 5 November 2009. Cyrchwyd 1 July 2012.
  4. ↑ "Plastic Bag Fact Sheet" (PDF). Sustainability Victoria. 9 November 2005. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 3 September 2013. Cyrchwyd 1 July 2012.
  5. ↑ 5.0 5.1 Kogoy, D (8 November 2010). "Plastic bag reduction around the world" (PDF). Marrickville Council.
  6. ↑ Onyanga-Omara, Jane (14 September 2013). "Plastic bag backlash gains momentum". BBC News – drwy bbc.co.uk.
  7. ↑ Nielsen, Tobias Dan; Holmberg, Karl; Stripple, Johannes (March 2019). "Need a bag? A review of public policies on plastic carrier bags – Where, how and to what effect?". Waste Management 87: 428–440. Bibcode 2019WaMan..87..428N. doi:10.1016/j.wasman.2019.02.025. PMID 31109543.
  8. ↑ Ghaffar, Imania; Rashid, Muhammad; Akmal, Muhammad; Hussain, Ali (August 2022). "Plastics in the environment as potential threat to life: an overview" (yn en). Environmental Science and Pollution Research 29 (38): 56928–56947. doi:10.1007/s11356-022-21542-x. ISSN 0944-1344. PMID 35713833. https://link.springer.com/10.1007/s11356-022-21542-x.
  9. ↑ "Our planet is drowning in plastic pollution. This World Environment Day, it's time for a change". www.unenvironment.org. Cyrchwyd 2020-08-24.
  10. ↑ Marine litter – trash that kills (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2015-04-02. Cyrchwyd 15 November 2016.
  11. ↑ 11.0 11.1 "Plastic Waste and Wildlife". Plastic Waste Solutions. Cyrchwyd 1 January 2018.
  12. ↑ "Plastic in our oceans is killing marine mammals". www.wwf.org.au. Cyrchwyd 2021-06-11.
  13. ↑ "Getting+Friendly+Environment"+"The+Dell+Challenge"&ie=UTF-8&oe=UTF-8 "Getting Friendly Environment". The Dell Challenge. Cyrchwyd 28 January 2014.
  14. ↑ Watts, Jonathan (27 February 2008). "China's biggest plastic bag maker closes after ban". The Guardian. Cyrchwyd 12 October 2015.
  15. ↑ "Facts". Garbage Patch – The Great Pacific Garbage Patch and other pollution issues. Cyrchwyd 16 November 2016.
  16. ↑ Garces, Diego. "A staggering amount of waste – much of which has only existed for the past 60 years or so – enters the oceans each year". World Wildlife Fund. World Wildlife Fund. Cyrchwyd 16 November 2016.
  17. ↑ "Kenya bans plastic bags". 9 January 2011. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 May 2022. Cyrchwyd 2 July 2012.
  18. ↑ "Nairobi city to ban use of plastic bags". Africa Review Kenya. 3 April 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-12-05. Cyrchwyd 5 May 2015.
  19. ↑ "Government bans use of plastic bags". Cyrchwyd 2017-08-29.
  20. ↑ Freytas-Tamura, Kimiko de (28 August 2017). "In Kenya, Selling or Importing Plastic Bags Will Cost You $19,000 — or Jail (Published 2017)". The New York Times.
  21. ↑ Behuria, Pritish (December 2021). "Ban the (plastic) bag? Explaining variation in the implementation of plastic bag bans in Rwanda, Kenya and Uganda" (yn en). Environment and Planning C: Politics and Space 39 (8): 1791–1808. doi:10.1177/2399654421994836. ISSN 2399-6544.
  22. ↑ Somaliland bans use of plastic bags, IRIN News, 1 March 2005. Accessed on 30 October 2017.
  23. ↑ Somaliland still blighted by plastic bags, despite ban, IRIN News, 24 March 2005. Accessed on 30 October 2017.
  24. ↑ Dikgang, Johane; Leiman, Anthony; Visser, Martine (8 July 2010). "Analysis of the plastic-bag levy in South Africa" (PDF). Economic Research Southern Africa. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2019-08-20. Cyrchwyd 2023-04-14.
  25. ↑ "Zanzibar islands ban plastic bags". BBC. 2006-11-10. Cyrchwyd 2012-09-29.
  26. ↑ Pflanz, Mike (2006-04-04). "Tanzania to ban all plastic bags". The Daily Telegraph. Cyrchwyd 2012-09-29.
  27. ↑ "Plastic bag ban delayed – Dar Post". Cyrchwyd 2019-06-01.
  28. ↑ "Tanzania latest African nation to ban plastic bags". France 24. 2019-05-31. Cyrchwyd 2019-06-01.
  29. ↑ Nicole Bogart (7 June 2012). "Top 5 places with plastic bag bans". Global News. Cyrchwyd 2 July 2012.[dolen marw]
  30. ↑ Shi Jierui (10 July 2009). "China's bag ban, one year later". China Dialogue. Cyrchwyd 3 July 2012.
  31. ↑ "This is why Philippines is world's third-largest ocean plastic polluter". South China Morning Post. 18 October 2018.
  32. ↑ "Retail Bags Report – List of Retail Bag Policies – Asia". Department of Environmental Protection Florida. 11 March 2011. Cyrchwyd 3 July 2012.
  33. ↑ "Why plastic shopping bag bans and taxes don't work". Canadian Plastics Industry Association. Archifwyd o'r gwreiddiol (doc) ar 2015-09-24. Cyrchwyd 2 July 2012.
  34. ↑ "Many support EPA ban on throw-away utensils". taipeitimes.com. 18 December 2006. Cyrchwyd 6 October 2015.
  35. ↑ "Taiwan to ban disposable plastic items by 2030". The Straits Times. AFP. 22 February 2018. Cyrchwyd 4 June 2018.
  36. ↑ Everington, Keoni. "Taiwan EPA sets timeline for ban on plastic straws". Taiwan News. Cyrchwyd 4 June 2018.
  37. ↑ McCarthy, Joe. "Taiwan Announces Ban on All Plastic Bags, Straws, and Utensils". Global Citizen. Cyrchwyd 4 June 2018.
  38. ↑ "EUROPA – Press release – Environment: Commission proposes to reduce the use of plastic bags". European Commission. Cyrchwyd 31 March 2014.
  39. ↑ Cécile Barbière (29 April 2015). "EU to halve plastic bag use by 2019". Euractiv. Cyrchwyd 30 July 2018.
  40. ↑ "Learn About Global Efforts to Reduce Waste from Disposable Products". Reuse it. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-02-08. Cyrchwyd 3 July 2012.
  41. ↑ "Saqqummersitat | Inatsisartut". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 June 2014. Cyrchwyd 4 June 2014.
  42. ↑ "Europe votes to slash plastic bag use", ABC News, 17 April 2014
  43. ↑ 43.0 43.1 Convery, Frank; McDonnell, Simon; Ferreira, Susana (26 July 2007). "The most popular tax in Europe? Lessons from the Irish plastic bags levy". Environmental and Resource Economics 38 (1): 1–11. doi:10.1007/s10640-006-9059-2.
  44. ↑ Summers, Chris (2012-03-19). "What should be done about plastic bags?". BBC News. Cyrchwyd 6 October 2015.
  45. ↑ "Ecotaxa pe pungi şi sacoşe pentru cumpărături". 2011-06-02.
  46. ↑ "ENOUGH EXCUSES: Time for Europe to act against plastic bag pollution" (PDF). Surfrider Foundation Europe.
  47. ↑ "Retailers". Carrier bag charge Wales. Crown. July 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-09-06. Cyrchwyd 4 August 2013.
  48. ↑ "List by country; 'bag charges, taxes and bans'. – Big Fat Bags". Big Fat Bags. Cyrchwyd 2016-11-15.
  49. ↑ "NI Direct Bag Levy". Carrier bag Levy Northern Ireland. NI Direct. 2015-11-20.
  50. ↑ "NI Bag Levy Annual Statistics 2013/14" (PDF). Carrier bag Levy Northern Ireland Statistics. DOE NI. August 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2015-09-30. Cyrchwyd 2023-04-14.
  51. ↑ Introductory Text to The Single Use Carrier Bags Charge (Scotland) Regulations 2014
  52. ↑ 52.0 52.1 Natasha Culzac (20 October 2014). "Scotland's 5p carrier bag charge comes into effect". The Independent. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 May 2022. Cyrchwyd 6 October 2015.
  53. ↑ "Home – Carrier Bag Charge Scotland". Cyrchwyd 2015-10-21.
  54. ↑ Howell, Dominic (2016-07-30). "The 5p plastic bag charge: All you need to know". BBC News. Cyrchwyd 2016-11-15.
  55. ↑ "5p carrier bag fee 'will cost families £1.5 billion' over next 10 years". ITV News. 15 September 2015. Cyrchwyd 6 October 2015.
  56. ↑ Ritch, Elaine; Brennan, Carol; MacLeod, Calum (2009). "Plastic bag politics: Modifying consumer behaviour for sustainable development". International Journal of Consumer Studies 33 (2): 168–174. doi:10.1111/j.1470-6431.2009.00749.x.
  57. ↑ "Plastic bags officially banned in Manitoba town". Bell Media. 2 April 2007. Cyrchwyd 25 February 2016.
  58. ↑ Hannah, Thibedeau (9 June 2019). "Government to ban single-use plastics as early as 2021". CBC News. Cyrchwyd 10 June 2019.
  59. ↑ Molloy, Shen; Medeiros, Andrew S.; Walker, Tony R.; Saunders, Sarah J. (January 2022). "Public Perceptions of Legislative Action to Reduce Plastic Pollution: A Case Study of Atlantic Canada" (yn en). Sustainability 14 (3): 1852. doi:10.3390/su14031852. ISSN 2071-1050.
  60. ↑ "Canada's single-use plastics ban takes effect. These are the products in phase 1". CTV News. 20 December 2022. Cyrchwyd 27 December 2022 – drwy ctvnews.ca.
  61. ↑ "Single-use plastics banned under new law". NSW Government. 16 November 2021. Cyrchwyd November 30, 2021.
  62. ↑ "Tasmania carries eco-fight, bans plastic bags". Mail & Guardian. 29 April 2003. Cyrchwyd 3 July 2012.
  63. ↑ "New laws that will affect Australia". January 2018. Cyrchwyd 3 January 2018.
  64. ↑ "Plastic bag ban gets green light in Queensland". ABC News. 6 September 2017. Cyrchwyd 3 January 2018.
  65. ↑ "Victoria set to ban plastic bags next year". Cyrchwyd 18 July 2018.
  66. ↑ "El gobierno porteño anunció que desde 2017 se prohibirán bolsas plásticas en los súper". Cyrchwyd 22 December 2016.
  67. ↑ "Adiós a un clásico: desde 2017, no habrá más bolsas de plástico en los súper porteños". Clarin. 3 September 2016. Cyrchwyd 22 December 2016.
  68. ↑ "Polémica por la prohibición de bolsas en los comercios porteños". La Nacion. 2016-09-03. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-12-15. Cyrchwyd 22 December 2016.
  69. ↑ "Ley 13868 PBA". Cyrchwyd 22 December 2016.
  70. ↑ "Prohibición del uso de bolsas plasticas en supermercados, hipermercados y minimercados de la Provincia de Buenos Aires". Cyrchwyd 22 December 2016.
  71. ↑ "SE REGLAMENTÓ LA LEY DE SUSTITUCIÓN DE BOLSAS PLÁSTICAS". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 December 2016. Cyrchwyd 22 December 2016.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwahardd_bagiau_plastig&oldid=11804008"