Goethe-Institut
 | |
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | sefydliad diwylliannol, sefydliad addysgiadol, sefydliad rhyngwladol, sefydliad elusennol, sefydliad di-elw  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 1951 |
| Rhagflaenwyd gan | Deutsche Akademie |
| Yn cynnwys | Goethe-Institut Kraków, Goethe-Institut Denmark, Goethe-Institut Ghana, Goethe-Institut Pakistan, Villa Kamogawa, Goethe-Institut New York, Goethe-Institut Jordan, Goethe-Institut Hungary, Goethe-Institut Bangladesh, Goethe-Institut Lebanon, Goethe-Institut Bordeaux, Goethe-Institut Warsaw, Goethe-Institut Prague, Goethe-Institut Sudan, Goethe-Institut Mexico, Goethe-Institut Berlin, Goethe-Institut Frankfurt, Goethe-Institut Alexandria, Goethe-Institut Cairo, Goethe-Institut Athens, Goethe-Institut South Africa, Goethe-Institut Lille, Goethe-Institut Afghanistan, Goethe-Institut Boston, Goethe-Institut Buenos Aires, Goethe-Institut Ireland, Goethe-Institut Syria, Goethe-Institut Tunisia, Goethe-Institut Malaysia, Goethe-Institut Central Office Munich, Goethe-Institut Ukraine, Goethe-Institut Nigeria, Goethe-Institut Palestinian Territories, Goethe-Institut Tel Aviv, Goethe-Institut London, Goethe-Institut Glasgow, Goethe-Institut Moscow, Goethe-Institut Saint Petersburg, Goethe-Institut Novosibirsk, Goethe-Institut Munich, Goethe-Institut Istanbul, Goethe-Institut Ankara, Goethe-Institut İzmir, Goethe-Institut Paris, Goethe-Institut Togo, Goethe-Institut Amsterdam, Goethe-Institut Rotterdam, Goethe-Institut Philippines, Goethe-Institut Cameroon, Goethe-Institut Washington, Goethe-Institut Lyon, Goethe-Institut Strasbourg, Goethe-Institut São Paulo, Goethe-Institut Rio de Janeiro, Goethe-Institut Côte d’Ivoire, Goethe-Institut Montréal, Goethe-Institut Ottawa, Goethe-Institut Toronto, Goethe-Institut Jerusalem, Goethe-Institut Manchester, Goethe-Institut Chicago, Goethe-Institut Barcelona, Goethe-Institut Madrid, Goethe-Institut San Sebastián, Goethe-Institut Hamburg, Goethe-Institut Göttingen, Goethe-Institut Dresden, Goethe-Institut Norway, Goethe-Institut Schweden, Goethe-Institut Finland, Goethe-Institut Bulgaria, Goethe-Institut Tokyo, Goethe-Institut Osaka, Goethe-Institut Nancy, Goethe-Institut Toulouse, Goethe-Institut Genoa, Goethe-Institut Milan, Goethe-Institut Naples, Goethe-Institut Palermo, Goethe-Institut Rome, Goethe-Institut Trieste, Goethe-Institut Turin, Goethe-Institut Georgia, Goethe-Institut Abu Dhabi, Goethe-Institut Iraq, Goethe-Institut Algeria, Goethe-Institut Angola, Goethe-Institut Córdoba, Goethe-Institut Ethiopia, Goethe-Institut Melbourne, Goethe-Institut Sydney, Goethe-Institut Curitiba, Goethe-Institut Porto Alegre, Goethe-Institut Salvador, Goethe-Institut Bosnia and Herzegovina, Goethe-Institut Beijing, Goethe-Institut Shanghai, Goethe-Institut Hong Kong, Goethe-Institut Bolivia, Goethe-Institut Burkina Faso, Goethe-Institut Chile, Goethe-Institut Congo, Goethe-Institut Portugal, Goethe-Institut Porto, Goethe-Institut Taipei, Goethe-Institut New Zealand, Goethe-Institut Bonn, Goethe-Institut Bremen, Goethe-Institut Düsseldorf, Goethe-Institut Freiburg, Goethe-Institut Schwäbisch Hall, Goethe-Institut Senegal, Goethe-Institut Uzbekistan, Goethe-Institut Cyprus, Goethe-Institut Rabat, Goethe-Institut Casablanca, Goethe-Institut Namibia, Goethe-Institut Riyadh, Goethe-Institut Calcutta, Goethe-Institut New Delhi, Goethe-Institute Bengaluru, Goethe-Institut Pune, Goethe-Institut Mumbai, Goethe-Institut Chennai, Goethe-Institut Colombia, Goethe-Institut Peru, Goethe-Institut Serbia, Goethe-Institut Hanoi, Goethe-Institut Ho Chi Minh City, Goethe-Institut Uruguay, Goethe-Institut Thessaloniki, Goethe-Institut Singapore, Goethe-Institut Estonia, Goethe-Institut Bandung, Goethe-Institut Jakarta, Goethe-Institut Iran, Goethe-Institut Iceland, Goethe-Institut Kazakhstan, Goethe-Institut Kenya, Goethe-Institut Croatia, Goethe-Institut Korea, Goethe-Institut Latvia, Goethe-Institut Lithuania, Goethe-Institut North Macedonia, Goethe-Institut Mongolia, Goethe-Institut Myanmar, Goethe-Institut Ruanda, Goethe-Institut Romania, Goethe-Institut Slovenia, Goethe-Institut Sri Lanka, Goethe-Institut Tanzania, Goethe-Institut Thailand, Goethe-Institut Venezuela, Goethe-Institut San Francisco, Goethe-Institut Los Angeles, Goethe-Institut Belarus, Goethe-Institut Slovakia, Goethe-Institut Marseille, Goethe-Institut Capitol Office Berlin, Goethe-Institut Gulf-Region, Dubai Office, Goethe-Institut Muscat, Goethe-Institut Belgium, Goethe-Institut Mannheim |
| Sylfaenydd | Cabinet Gweriniaeth Ffederal yr Almaen |
| Aelod o'r canlynol | Bibliothek & Information Deutschland, European Union National Institutes for Culture, Deutscher Musikrat, German Language Council, Comisiwn UNESCO yr Almaen, Association of Language Testers in Europe, DeGEval – Evaluation Society, Kulturweit, Prix Jeunesse Foundation, American Association of Teachers of German, International Federation of Library Associations and Institutions |
| Ffurf gyfreithiol | eingetragener Verein |
| Pencadlys | Goethe-Institut Central Office Munich |
| Enw brodorol | Goethe-Institut |
| Gwefan | https://www.goethe.de/, https://www.goethe.de/en/, https://swb.bsz-bw.de/DB=2.308/ |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Sefydliad diwylliannol Almaeneg yw'r Goethe-Institut. Mae'n sefydliad cyhoeddus yn yr Almaen a'i genhadaeth yw hyrwyddo gwybodaeth o'r iaith Almaeneg a gofalu am gydweithrediad diwylliannol rhyngwladol. Yn ogystal, mae'r corff cyhoeddus hwn yn ceisio hyrwyddo cysylltiadau tramor rhwng yr Almaen a'r gwledydd lle mae wedi'i sefydlu. Ariennir y Goethe-Institut yn bennaf gan grantiau gan Weinyddiaeth Materion Tramor yr Almaen ac i raddau llai trwy ffioedd cwrs ac arholiadau Almaeneg swyddogol. Enwyd y Sefydliad wedi'r awdur Almaenig o'r 19g, Johann Wolfgang von Goethe. Mae'r sefydliad yn aelod o'r European Union National Institutes for Culture.
Hanes[golygu | golygu cod]
Fe'i crëwyd yn 1951 fel olynydd i'r Academi Almaenig (Deutsche Akademie, DA 1925). Ei dasg gyntaf oedd hyfforddi athrawon Almaeneg fel iaith dramor yn yr Almaen. Yn 2001 unodd â Inter Nationes, sefydliad o Swyddfa'r Wasg yn yr Almaen a grëwyd ym 1952. Mae ei bencadlys wedi'i leoli yn ninas München ac mae ganddi 12 sefydliad yn yr Almaen a 158 o sefydliadau dramor mewn cyfanswm o 98 o wladwriaethau. Ym 1952, sefydlwyd y Goethe-Institut cyntaf dramor, yn Athen.
Prif gerrig filltir[golygu | golygu cod]
- 1951: blwyddyn sefydlu'r Goethe-Institut sy'n cymryd drosodd o'r hen Academi Almaenig (Deutsche Akademie, DA).[1].
- 1953: Mae'r cyrsiau Almaeneg cyntaf yn cychwyn yn Bad Reichenhall yn Bafaria, ac yn fuan, oherwydd y galw cynyddol, ychwanegir canolfannau dysgu newydd yn Murnau a Kochel. Y nod yw dewis trefi bach, delfrydol sy'n arddangos y ddelwedd orau o'r Almaen ar ôl y rhyfel yn ogystal â hyrwyddo'r iaith Almaeneg. Roedd y gwersi yn dilyn y gwerslyfr cyntaf a ddatblygwyd gan y Goethe-Institut, yr enwog "Schulz-Griesbach".[1]
- 1953-55: darlithwyr tramor yr hyn a arferai fod y Deutsche Akademie yn symud i'r Goethe-Institut. Tasgau'r athrofa bellach yw addysgu Almaeneg, hyfforddi athrawon a darparu'r digwyddiadau diwylliannol sy'n cyd-fynd â'r cyrsiau.
- 1959-60: ar fenter cyfarwyddwr adran artistig y Weinyddiaeth Materion Tramor Dieter Sattler , mae'r Goethe-Institut yn ymgorffori'r holl sefydliadau eraill o ddiwylliant yr Almaen sy'n bresennol dramor, gan ddod felly yr unig ganolfan gyfeirio yn y byd.[1].
- 1968: Wedi'i ddylanwadu gan brotestiadau myfyrwyr diwedd y 1960au, mae'r Goethe-Institut yn addasu ac yn diweddaru ei raglen, gan ei ehangu gyda digwyddiadau diwylliannol sy'n cynnwys themâu cymdeithasol-wleidyddol a chelf avant-garde.[1]
- 1976: y Weinyddiaeth Materion Tramor a'r Goethe-Institut yn arwyddo cytundeb sy'n caniatáu i'r Goethe ddod yn sefydliad annibynnol.[1]
- 1980: lluniwyd prosiect newydd ar leoliad y swyddfeydd: wedi'u lleoli'n wreiddiol mewn trefi bach, yn enwedig yn Bafaria, maent bellach yn cael eu symud i ddinasoedd mawr a champysau prifysgol.
- 1989: Mae cwymp Mur Berlin yn nodi trobwynt i'r Almaen ac i'r Goethe-Institut. Ehangwyd ei weithgareddau, a oedd yn canolbwyntio ar Orllewin Ewrop yn y 1990au, i ffryntiau newydd nad oeddent yn hygyrch hyd yn hyn am resymau gwleidyddol, megis Dwyrain Ewrop. Mae nifer o sefydliadau newydd yn cael eu geni yn y gwledydd hyn.[1]
- 2001: Goethe-Institut yn uno â sefydliad Almaeneg, Inter Nations.[1]
- 2004: agor swyddfa yn Pyongyang (Gogledd Corea), yna caewyd yn 2009.
- 2005: ar Ebrill 29 2005, cafodd Goethe-Institut o Lomé yn Togo ei ddinistrio a'i roi ar dân gan bobl ifanc a ymosododd ar y Sefydliad Diwylliannol ar ôl saethu yn yr adeilad. Yn dilyn ymgyrch etholiadol gwrth-Almaeneg llywodraeth Togo, mae'n gredadwy mai gweithred wleidyddol oedd hon. Ym marn llywodraeth Togo ar y pryd, cymerodd yr Almaen ochr yr wrthblaid Togo. Ar ôl yr ymosodiad hwn, galwyd ar holl ddinasyddion yr Almaen oedd yn byw yn Togo i adael y wlad.[2].
- 2005: y Goethe-Institut yn derbyn gwobr "Tywysog Asturias" (Sbaen).
- 2007: am y tro cyntaf dyranodd y Bundestag, Senedd yr Almaen, a chynyddu'r arian a fwriedir ar gyfer y Goethe-Institut.[1]
- 2010: mae ffilm fer doniol a wnaed gan y dylunydd a'r cyfarwyddwr Eidalaidd, Bruno Bozzetto, o'r enw Va bene , yn canolbwyntio ar ystrydebau a'r gwahaniaethau rhwng yr Eidal a'r Almaen, a wnaed ar gyfer yr Eidal Goethe-Institut,[1] yn cael ei ryddhau.
- 2014: Agorwyd y swyddfa ym Myanmar.
Trefniadaeth[golygu | golygu cod]
Mae tua 246,000 o bobl yn cymryd rhan yn y cyrsiau Almaeneg hyn bob blwyddyn. Mae'r Goethe-Istitut yn un o ddarparwyr dysgu Almaeneg fel ail-iaith ac yn dilyn canllawiau mesur hyfedredd a ddatblygwyg gan Fframwaith Cyfeirio Ewropeaidd Cyffredin ar gyfer Ieithoedd (CERN).
Strwythurau[golygu | golygu cod]
Mae'r Goethe-Institut wedi'i leoli ym Munich. Ei Llywydd yw Klaus-Dieter Lehmann, gyda chefnogaeth yr Ysgrifennydd Cyffredinol Johannes Ebert a'r Prif Swyddog Ariannol Dr Bruno Gross. Mae gan y sefydliad ganghennau mewn tair ar ddeg o ddinasoedd yn yr Almaen a 159 o sefydliadau a swyddfeydd cyswllt mewn 98 o wledydd. Mae ganddo hefyd tua mil o sefydliadau tramor eraill a phartneriaid cydweithredu ledled y byd, y mae'r Goethe-Institut yn darparu cymorth ariannol a/neu fesurau ar gyfer ymgynghoriaeth a sicrhau ansawdd iddynt.[3]
Cyllido[golygu | golygu cod]
Ariennir y Goethe-Institut yn bennaf gan lywodraeth yr Almaen, mae ganddo tua 3,000 o weithwyr a chyllideb gyffredinol o tua €366 miliwn, y mae dros hanner ohono'n cael ei ariannu gan ffioedd dysgu. Mae'r Goethe-Institut hefyd yn cynnig ysgoloriaethau i fyfyrwyr tramor sydd am ddod yn athrawon yr iaith Almaeneg.[4]
Ers 2007, am y tro cyntaf ar ôl blynyddoedd o ostyngiad mewn cymorthdaliadau, mae'r Goethe-Institut wedi derbyn cymorthdaliadau uwch, gyda'r nod o ailstrwythuro'r sefydliad a'i wneud yn fwy hyblyg ac effeithlon. Mae hyn wedi arwain at ailstrwythuro a lleihau maint y pencadlys yn ogystal â symud cymwyseddau a chyfrifoldebau tuag at y sefydliadau rhanbarthol. Y gyllideb flynyddol a ddyrannwyd i'r Goethe-Institut yn 2015 oedd tua 387 miliwn ewro.[5]
Mae'r incwm o gyrsiau iaith a ffioedd arholiad mewn lleoliadau yn yr Almaen a thramor, ynghyd â rhoddion a nawdd trydydd parti, tua 157 miliwn ewro.
Mae grantiau'r llywodraeth ar gael i sefydliadau tramor; mae'r 13 Goethe-Instituts yn yr Almaen yn cael eu hariannu trwy werthu cyrsiau iaith.
Cyd-destun[golygu | golygu cod]
Mae'r sefydliad hwn yn cyfateb i Institut Ramon Llull (Catalaneg), Institutul Cultural Român (Rwmania) Instituto Cervantes (Sbaen), Instituto Camões (Portiwgal), Alliance française ac Institut français (Ffrainc), y Cyngor Prydeinig neu'r Società Dante Alighieri a'r Istituto Italiano di Cultura (Yr Eidal). Mae pob un ohonynt yn gweithio i ledaenu eu priod ddiwylliannau ledled y byd, gan hybu gwybodaeth rhai o brif ieithoedd Ewrop.
Yn 2005 cafodd Sefydliad Cervantes, Sefydliad Camões, yr Alliance Française, y Cyngor Prydeinig, y Goethe-Institut a'r Società Dante Alighieri eu cydnabod yn rhyngwladol am eu gwaith trwy ennill Gwobr Tywysog Asturias mewn Cyfathrebu a'r Dyniaethau y flwyddyn honno.[6]
Sefydliadau hyrwyddo iaith a diwylliant ryngwladol eraill[golygu | golygu cod]
Mae'r Goethe-Institut yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag Etxepare Euskal Institutua ) a'r Catalaniaid (gyda Institut Ramon Llull) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.
