Dominiciaid
Urdd mynachol yn perthyn i'r Eglwys Gatholig yw Urdd y Pregethwyr (Lladin: Ordo Praedicatorum sef "Urdd y Pregethwyr"), yn fwy adnabyddus fel y Dominiciaid neu Urdd y Dominiciaid. Sefydlwyd yr Urdd gan Sant Dominic yn nechrau'r 13eg ganrif.
Gelwir y Dominiciaid "y Brodyr Duon" weithiau, oherwydd eu bod yn gwisgo clogyn neu cappa du. Defnyddia aelodau'r urdd y llythrennau O.P. (Ordinis Praedicatorum) ar ôl eu henwau.
Cymru[golygu]
Mae un o'r Brodyr Duon Cymreig yn gymeriad mewn cerdd gan Dafydd ap Gwilym. Mae'r Brodyr hyn yn atgas gan Ddafydd:
- Duw a ŵyr, synnwyr a sôn,
- Deall y brodyr duon!
- Y rhain y sydd, ffydd ffalsddull,
- Ar hyd yr hollfyd yn rhull,
- Bŵl gwfaint, bobl ogyfoed,
- Bob dau dan yr iau erioed.[1]
Mae'r mynach yn rhybuddio'r bardd i ddiwygio ei hun a pheidio a'i gerddi serch a hel merched neu wynebu poenau Uffern ond mae Dafydd yn ateb yn herfeiddiol mae rheitiach i ddyn lawenhau a charu na bod yn drist a chwerw.[2]
