Dinbych (etholaeth seneddol)
Roedd Dinbych yn etholaeth sirol a oedd yn dychwelyd un Aelod Seneddol (AS) i Dŷ'r Cyffredin y Deyrnas Unedig dan y drefn arferol yr adeg honno sef y system 'cyntaf i'r felin'. Roedd yr etholaeth yn cynnwys y cyfan o'r hen Sir Ddinbych ac eithrio Wrecsam a rhan o'r Waun a oedd yn etholaeth Wrecsam
Cafodd yr etholaeth ei chreu ar gyfer Etholiad cyffredinol 1918, a'i diddymu yn Etholiad cyffredinol 1983.
Aelodau Seneddol[golygu | golygu cod]
| Etholiad | Aelod | plaid | |
|---|---|---|---|
| 1918 | David Sanders Davies | Rhyddfrydwr y Glymblaid | |
| 1922 | John Cledwyn Davies | Rhyddfrydwr Cenedlaethol 1 | |
| 1923 | Ellis William Davies | Rhyddfrydol | |
| 1929 | Syr Henry Morris-Jones | Rhyddfrydol | |
| 1931 | Rhyddfrydwr Cenedlaethol 2 | ||
| 1950 | Emlyn Garner Evans | Rhyddfrydwr Cenedlaethol 2 | |
| 1959 | Geraint Morgan | Ceidwadol | |
| 1983 | diddymu'r etholaeth | ||
Notes:-
- 1 Plaid a arweiniwyd gan David Lloyd George, a olynodd Rhyddfrydwyr y Glymblaid.
- 2 Plaid oedd yn berthynol i'r Blaid Geidwadol.
Etholiadau yn y 1910au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1918
Nifer y pleidleiswyr 30,448 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | David Sanders Davies | 14,773 | 83.3 | ||
| Llafur | Edward Thomas John | 2,958 | 16.7 | ||
| Mwyafrif | 11,815 | 66.6 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 58.2 | ||||
Etholiadau yn y 1920au[golygu | golygu cod]
- Yr Anrhydeddus Mrs L. Broderick, a safodd yn Ninbych yn Etholiad cyffredinol 1922, oedd y fenyw gyntaf i sefyll etholiad Sansteffan yng Nghymru
| Etholiad cyffredinol 1922
Nifer y pleidleiswyr 31,403 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | John Cledwyn Davies | 12,975 | 53.9 | -29.4 | |
| Unoliaethwr | Yr Anrhydeddus Mrs L. Broderick | 9,138 | 37.9 | ||
| Rhyddfrydol | Llewellyn G. Williams | 1,974 | 8.2 | ||
| Mwyafrif | 3,837 | 16.0 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 76.7 | ||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn disodli Rhyddfrydol | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1923
Nifer y pleidleiswyr 31,997 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Ellis William Davies | 12,164 | 59.8 | +51.6 | |
| Unoliaethwr | Rhys David | 8,186 | 40.2 | +2.3 | |
| Mwyafrif | 3,978 | 19.6 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 63.6 | ||||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1924
Nifer y pleidleiswyr 32,979 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Ellis William Davies | 12,671 | 53.0 | ||
| Unoliaethwr | yr anrhydeddus. Mrs L. Broderick | 11,250 | 47.0 | ||
| Mwyafrif | 1,421 | 6.0 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 79.7 | ||||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1929
Nifer y pleidleiswyr 43,173 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | John Henry Morris-Jones | 21,305 | 61.9 | ||
| Unoliaethwr | Alan Crosland Graham | 13,116 | 38.1 | ||
| Mwyafrif | 8,189 | 23.8 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 79.7 | ||||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
Etholiadau yn y 1930au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1931
Nifer y pleidleiswyr 44,614 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Henry Morris-Jones | diwrthwynebiad | |||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1935
Nifer y pleidleiswyr 46,158 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | John Henry Morris-Jones | 17,372 | 50.1 | ||
| Rhyddfrydol | John Cledwyn Davies | 12,329 | 35.6 | ||
| Llafur | J. R. Hughes | 4,963 | 14.3 | ||
| Mwyafrif | 5,043 | 14.5 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn cadw | Gogwydd | ||||
Etholiadau yn y 1940au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1945
Nifer y pleidleiswyr 54,572 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | John Henry Morris-Jones | 17,023 | 41.7 | ||
| Rhyddfrydol | Emlyn Hugh Garner Evans | 12,101 | 29.6 | ||
| Llafur | W L M Jones | 11,702 | 28.7 | ||
| Mwyafrif | 4,922 | 12.1 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 74.8 | ||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn cadw | Gogwydd | ||||
Etholiadau yn y 1950au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1950
Nifer y pleidleiswyr 54,614 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | Emlyn Garner Evans | 17,473 | |||
| Rhyddfrydol | Glyn Tegai Hughes | 16,264 | |||
| Llafur | J. G. Hughes | 11,205 | |||
| Mwyafrif | |||||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1951
Nifer y pleidleiswyr 54,011 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | Emlyn Hugh Garner Evans | 20,269 | |||
| Llafur | James Idwal Jones | 12,354 | |||
| Rhyddfrydol | Hugh Eifion Pritchard Roberts | 11,758 | |||
| Mwyafrif | |||||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1955
Nifer y pleidleiswyr 53,589 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol | Emlyn Hugh Garner Evans | 18,312 | |||
| Rhyddfrydol | Glyn Tegai Hughes | 13,671 | |||
| Llafur | Robyn Lewis | 10,421 | |||
| Mwyafrif | |||||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Rhyddfrydwr Cenedlaethol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1959
Nifer y pleidleiswyr | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 17,893 | |||
| Rhyddfrydol | Glyn Tegai Hughes | 13,268 | |||
| Llafur | Stanley Williams | 8,620 | |||
| Plaid Cymru | Dr Dafydd Alun Jones | 3,077 | |||
| Mwyafrif | |||||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | ||||
Etholiadau yn y 1960au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1964: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 17,970 | 41.31 | -0.44 | |
| Rhyddfrydol | Dr. William BE Ellis-Jones | 13,331 | 30.65 | -0.31 | |
| Llafur | Stanley Williams | 8,754 | 20.12 | +0.01 | |
| Plaid Cymru | Dr Dafydd Alun Jones | 3,444 | 7.92 | +0.74 | |
| Mwyafrif | 4,639 | 10.66 | -0.13 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 43,499 | 80.51 | -0.35 | ||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | -0.07 | |||
| Etholiad cyffredinol 1966: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 17,382 | 39.41 | -1.90 | |
| Rhyddfrydol | Alun Talfan Davies | 12,725 | 28.85 | -1.80 | |
| Llafur | Edward Griffiths | 11,305 | 25.63 | +5.51 | |
| Plaid Cymru | Gwilym Meredith Edwards | 2,695 | 6.11 | -1.81 | |
| Mwyafrif | 4,657 | 10.56 | -0.10 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 44,107 | 80.61 | +0.10 | ||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | -0.05 | |||
Etholiadau yn y 1970au[golygu | golygu cod]
| Etholiad cyffredinol 1970: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 21,246 | 44.57 | ||
| Llafur | AC Roberts | 12,537 | 26.30 | ||
| Rhyddfrydol | I Hughes-Evans | 8,636 | 18.12 | ||
| Plaid Cymru | Edward Gwyn Matthews | 5,254 | 11.02 | ||
| Mwyafrif | 8,709 | 18.27 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 47,673 | 78.46 | |||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol, Chwefror 1974: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 21,258 | 41.89 | -2.68 | |
| Rhyddfrydol | David Leonard Williams | 15,243 | 30.04 | +11.92 | |
| Llafur | Emlyn Jones Sherrington | 10,141 | 19.98 | -6.32 | |
| Plaid Cymru | Edward Gwyn Matthews | 4,103 | 8.09 | -2.93 | |
| Mwyafrif | 6,015 | 11.85 | -6.42 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 50,745 | 80.54 | +2.08 | ||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol, Hydref 1974: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 18,751 | 38.64 | -3.25 | |
| Rhyddfrydol | David Leonard Williams | 14,200 | 29.26 | -0.78 | |
| Llafur | Paul Philip Flynn | 9,824 | 20.24 | +0.26 | |
| Plaid Cymru | Ieuan Wyn Jones | 5,754 | 11.86 | +3.77 | |
| Mwyafrif | 4,551 | 9.38 | -2.47 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 48,529 | 76.43 | -4.11 | ||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | -1.24 | |||
| Etholiad cyffredinol 1979: Dinbych | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Ceidwadwyr | William Geraint Oliver Morgan | 23,683 | 44.93 | +6.29 | |
| Rhyddfrydol | David Leonard Williams | 14,833 | 28.14 | -1.12 | |
| Llafur | Huw Rhys Thomas | 9,276 | 17.60 | -2.64 | |
| Plaid Cymru | Ieuan Wyn Jones | 4,915 | 9.33 | -2.53 | |
| Mwyafrif | 8,850 | 16.79 | +7.41 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 52,707 | 79.98 | +3.55 | ||
| Ceidwadwyr yn cadw | Gogwydd | +3.71 | |||