Der Spiegel
 | |
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | cylchgrawn  |
|---|---|
| Cyhoeddwr | Spiegel-Verlag |
| Gwlad | yr Almaen |
| Iaith | Almaeneg |
| Dechrau/Sefydlu | 1947 |
| Dechreuwyd | 4 Ionawr 1947 |
| Prif bwnc | cylchgrawn newyddion |
| Sylfaenydd | Rudolf Augstein |
| Pencadlys | Hamburg |
| Gwladwriaeth | yr Almaen |
| Gwefan | https://www.spiegel.de, https://www.spiegel.de/international/, http://www.spiegel.de/spiegel/ |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae Der Spiegel (Almaeneg am "Y Drych") yn gylchgrawn newyddion wythnosol o'r Almaen.[1] Crëwyd y cylchgrawn ar fenter a chyda chefnogaeth Lluoedd Meddiannu Prydain yn yr Almaen wedi'r Ail Ryfel Byd. Ymddangosodd y cylchgrawn am y tro cyntaf ar 4 Ionawr 1947 ac fe'i cyhoeddwyd yn Hanover tan 1952. Ers hynny, mae'r cylchgrawn wedi'i leoli yn Hamburg. Gyda chylchrediad wythnosol o 695,100 o gopïau, dyma'r cyhoeddiad mwyaf o'i fath yn Ewrop.[2][3] Mae gan y cylchgrawn gymhareb cynnwys i hysbysebu o 2:1.
Perchnogaeth[golygu | golygu cod]
Enw rhagflaenydd y cylchgrawn oedd Diese Woche ("Yr Wythnos Hon") a ymddangosodd gyntaf ym mis Tachwedd 1946. Oherwydd anghytundeb â'r Prydeinwyr, trosglwyddwyd y cylchgrawn i Rudolf Augstein. Fe'i hailenwyd yn Der Spiegel. Parhaodd Rudolf Augstein i arwain cwrs newyddiadurol Der Spiegel tan ei farwolaeth yn 2002
Ers 2004, mae 50.5% o gyfranberchnogaeth y cylchgrawn wedi bod yn eiddo i'r gweithwyr drwy bartneriaeth gyfyngedig. Os bydd rhywun yn gweithio i Der Spiegel am fwy na thair blynedd, mae'n cael y cyfle i ddod yn bartner, sy'n rhoi pŵer gwneud penderfyniadau iddo ac unrhyw elw. Mae'r cyhoeddwr papur newydd a chylchgronau Hamburg Gruner + Jahr yn berchen ar 25.5% o'r cyfranddaliadau, ac mae'r 24% sy'n weddill yn eiddo i etifedd y sylfaenydd Rudolf Augstein.
Mae Der Spiegel yn debyg i gylchgronau newyddion Americanaidd fel Newsweek a Time o ran arddull a chynllun. O ran y pynciau a'r nifer fawr o fanylion, mae'r cylchgrawn yn debycach i'r Atlantic Monthly neu'r Economist. Yn yr Almaen, mae'r cylchgrawn yn adnabyddus am ei ffordd academaidd o ysgrifennu a thrwch ei faterion. Nid yw rhifyn gyda mwy na 200 tudalen yn anghyffredin.
Twf[golygu | golygu cod]
Ar ôl y cyhoeddiad cyntaf, cynyddodd cylchrediad y cylchgrawn yn gyflym. Dechreuodd yn 1947 gyda 15,000, yn 1948 roedd y cylchrediad eisoes yn 65,000 ac yn 1961 roedd hyn yn 437,000. Yn yr 1970au cyrhaeddodd lefel o 900,000 ac yn y 90au cododd y cylchrediad i dros filiwn. Mae'r cylchgrawn yn cael ei weld fel awdurdod yn genedlaethol ac yn rhyngwladol. Daeth y cylchgrawn i feddu'r awdurdod moesol hwn yn bennaf yn ei flynyddoedd cynnar drwy newyddiaduraeth ymchwiliol dda ar wahanol faterion. Arweiniodd hyn hefyd at sawl sgŵp nodedig yn yr 80au.
Digwyddiadau pwysig[golygu | golygu cod]
Digwyddiad a roddodd ddelwedd i Der Spiegel fel dedfryd o ddemocratiaeth, mae'n debyg, oedd y Spiegel-Affäre fel y'i gelwir ym 1962. Cyhoeddodd y cylchgrawn erthygl o dan y teitl Bedingt abwehrbereit am gyflwr rhybudd isel byddin yr Almaen. O ganlyniad, lansiodd y Gweinidog dros Amddiffyn, Frans Josef Strauß, ymchwiliad i Der Spiegel. Arestiwyd Rudolf Augstein a nifer o olygyddion eraill ar gyhuddiadau o deyrnfradwriaeth. Arestiwyd Conrad Ahlers, awdur y ddrama, yn ystod ei wyliau yn Sbaen, tra nad oedd gan Strauß unrhyw awdurdod i wneud hynny. Condemniwyd y weithred ledled yr Almaen ac arweiniodd at ymddiswyddiad Strauß.
Digwyddiad arall lle chwaraeodd Der Spiegel rôl bwysig oedd y Flick, fel y'i gelwir. Rhoddodd y cwmni Almaenig hwn gyfraniadau ariannol i bleidiau gwleidyddol ar gyfer 'tyfu'r dirwedd wleidyddol'. Gorfodwyd Otto Graf Lambsdorff, y Gweinidog Dros Faterion Economaidd, i ymddiswyddo ar ôl cael ei gyhuddo o gael ei lwgrwobrwyo gan Flick.
Yn 1987 daeth y Waterkant-Affäre (cyfeiriad at sgandal Watergate). Dyma oedd un o sgandalau gwleidyddol mwyaf yr Almaen ar ôl y Rhyfel; gyda marwolaeth Uwe Barschel, ganwyd y Barschel-Affäre. Dywedodd cynghorydd cyfryngau Barschel, Reiner Pfeiffer, wrth Der Spiegel ei fod wedi'i gomisiynu gan Barschel i ysbïo ar ei wrthwynebydd gwleidyddol, Björn Engholm o'r SPD, i gadarnhau amheuon o osgoi treth. Byddai hefyd wedi gorfod gosod offer clustfeinio yn ffôn Barschel er mwyn gallu cyhuddo'r SPD o hyn. Ar ôl i Der Spiegel gyhoeddi'r hanes, collodd y CDU etholiadau'r taleithiau. Ymddiswyddodd Barschel ar 2 Hydref 1987.
Ar 11 Hydref 1987, canfuwyd Barschel yn farw o steroidiau gan ddau newyddiadurwr o'r cylchgrawn. Roedd Barschel wedi'i wisgo'n llawn mewn baddon wedi'i lenwi â dŵr yn ystafell 317 y Gwesty Beau-Rivage yng Ngenefa. Canfuwyd lorazepam, cyffur cysgu, yn ei waed, ond ni phenderfynwyd a oedd yn lofruddiaeth neu'n hunanladdiad gyda sicrwydd flynyddoedd yn ddiweddarach.
Ar 19 Rhagfyr 2018, cyhoeddodd Der Spiegel fod Claas Relotius y bu'n cydweithio â nhw wedi ffugio erthyglau ar raddfa fawr, lle'r oedd wedi llunio ffeithiau, personau a dyfyniadau. Dyma'r sgandal newyddiadurol fwyaf yn yr Almaen ers cyhoeddi dyddiaduron Hitler a luniwyd yn Stern ym 1983.
Daeth rôl arweiniol y cylchgrawn mewn newyddiaduraeth ymchwiliol a'i fonopoli i ben yn 2013 ers i gyfryngau eraill yn yr Almaen, gan gynnwys Süddeutsche Zeitung, Bild, ARD a ZDF, ddechrau delio'n effeithiol â sgandalau gwleidyddol.[4]
Gwahardd yn yr Aifft[golygu | golygu cod]
Cafodd rhifyn arbennig o'r cylchgrawn ar 25 Mawrth 2008 ar Islam ei gwahardd yn yr Aifft yn Ebrill 2008 am gyhoeddi deunydd a ddyfarnwyd gan yr awdurdodau Eifftaidd o sarhau y Proffwyd Muhammad.[5][6]
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Der Spiegel, rhifyn print
- Der Spiegel oriel cloriau ac archif ers 1947
- Spiegel TV Magazin Gwasanaeth cyfryngol llawn (yn Almaeneg)
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "Der Spiegel - Magazin". Euro Topcis.
- ↑ "DER SPIEGEL is Germany's oldest news magazine; founded in 1946 as a German version of America's TIME and NEWSWEEK magazines". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-02-16. Cyrchwyd 9 April 2011.
- ↑ Kevin J. O'Brien (19 April 2004). "Scoop on Bundesbank head returns focus to Der Spiegel". International Herald Tribune. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 February 2008. Cyrchwyd 2 January 2008.
- ↑ Eric Pfanner (29 April 2013). "As One German Weekly Falters, Another Celebrates Big Gains". The New York Times. Serraval. Cyrchwyd 1 November 2014.
- ↑ "Der Spiegel issue on Islam banned in Egypt". France24. 2 April 2008. Cyrchwyd 29 September 2013.
- ↑ "Leading German Magazine Banned in Egypt". The Arab Press Network. 3 Ebrill 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 10 Medi 2014. Cyrchwyd 9 Medi 2014.
