Dai Dower
Dai Dower | |
---|---|
![]() Dower gyda'i ddyweddi yn Chwefror 1955 | |
Ganwyd | 20 Mehefin 1933 ![]() Abercynon ![]() |
Bu farw | 1 Awst 2016 ![]() |
Dinasyddiaeth | ![]() |
Galwedigaeth | paffiwr ![]() |
Gwobr/au | MBE ![]() |
Chwaraeon | |
Gwlad chwaraeon | Cymru ![]() |
Paffiwr "flyweight" o Gymru fu'n bencampwr Prydeinig, Cymanwlad ac Ewropeaidd oedd David William "Dai" Dower MBE (20 Mehefin 1933 – 1 Awst 2016).[1] Roedd yn focsiwr proffesiynol Cymreig a oedd yn bencampwr bocsio Pwysau Plu Prydain, yr Ymerodraeth Brydeinig ac Ewrop (8 Mawrth 1955), ac mae’n cael ei ystyried gan gefnogwyr a beirniaid paffio fel un o baffwyr mwyaf llwyddiannus Cymru erioed.[2]
Fe'i ganwyd yn Abercynon ac wedi gyrfa paffio lwyddiannus iawn aeth yn athro addysg gorfforol i Bournemouth ac yna daeth yn bennaeth chwaraeon ym Mhrifysgol Bournemouth, swydd a ddaliodd am dri deg mlynedd.
Gyrfa amatur
[golygu | golygu cod]Ar ôl dod yn bencampwr pwysau pryf Cymdeithas Bocsio Amatur Prydain ym 1952, pan fociodd allan o ABC Ieuenctid y Rhath[3] dewiswyd Dower ar gyfer tîm "Prydain Fawr" yng Ngemau Olympaidd yn Haf 1952 yn y garfan bocsio. Yno, trechodd Abdelamid Boutefnouchet o Ffrainc (3–0) a Leslie Donovan Perera Handunge o Ceylon (3–0) cyn colli o'r diwedd i'r bocsiwr Sofietaidd Anatoli Bulakov, deiliad teitlau Rwsia ac Ewrop, 1–2.
Gyrfa broffesiynol
[golygu | golygu cod]Tra'n gweithio fel glöwr ym mhwll glo Abercynon, ym 1953 trodd Dower yn focsiwr proffesiynol a gwnaeth ei ymddangosiad cyntaf yn Arena Maindy yng Nghaerdydd yn erbyn Vernon John. Enillodd Dower trwy ergyd derfynol dechnegol.[4] Yna curodd Dower Ron Hughes mewn dwy rownd[4] cyn iddo herio ymladdwr llawer mwy profiadol: Colin Clitheroe.[5] Roedd Clitheroe wedi colli tair o ddau ar hugain o ornestau, y rhan fwyaf ohonynt yn y pwysau bantam, ond collodd i Dower o bwyntiau mewn gornest chwe rownd.[4][5] Gyda phedair buddugoliaeth arall i'w enw, gan gynnwys dwy dros Jimmy Roche, wynebodd Dower Clitheroe eto, gan ei drechu yn rownd pump y tro hwn.[4][5]
Ar 23 Mawrth 1954, gyda 14 buddugoliaeth broffesiynol yn olynol, wynebodd Dower Bencampwr Pwysau Plu Prydain Terry Allen mewn gornest nad oedd yn ymwneud â'r teitl. Roedd Dower yn pwyso 8 stôn a 2 pwys.[6] Wedi'i drefnu ar gyfer gornest deg rownd yn Arena Earls Court yn Llundain, lloriodd Dower Allen yn yr ail rownd.[7]

Gyda 20 o ornestau llwyddiannus fel bocsiwr proffesiynol dan ei felt, cafodd Dower ei gyfle cyntaf mewn gornest deitl. Ar 19 Hydref 1954 daeth yn Bencampwr Ymerodraeth Prydain (sic), gan gymryd y teitl oddi wrth y bocsiwr Swlw o Dde Affrica, Jake Tuli.[8] Yn Nhachwedd 1954, cafodd Dower ei restru'n 3ydd yn y byd gan y cylchgrawn The Ring.[9] Dewiswyd Dower fel y 'Bocsiwr Ifanc Gorau' ym 1954 gan Glwb Ysgrifenwyr Bocsio ym mis Chwefror 1955.[10]
Priododd Dower ag Evelyn Trapp ar 6 Ionawr 1955.[11][12]
Daeth ail gyfle am deitl ym 1955, sef coron pwysau plu Prydain. Paffiodd Dower yn erbyn Eric Marsden ar 8 Mawrth 1955 yn Arena Harringay yng ngogledd Lloegr. Roedd coron yr Ymerodraeth Dower yn y fantol ond trechodd Dower Marsden gyda'r mwyaf o bwyntiau dros y gystadleuaeth 15 rownd.[11][13]
Ar 8 Mawrth 1955 - ag yntau yn dal heb golli ar ôl 23 o ornestau, heriodd Dower Nazzareno Gianelli am deitl Pwysau Plu Ewrop yng Nghanolfan Arddangosfa Earls Court, Llundain.[14] Aeth yr ornest y pellter hir, gyda Dower yn ennill ar bwyntiau i ychwanegu'r teitl Ewropeaidd at ei lwyddiannau.[15]
Collodd am y tro cyntaf wrth amddiffyn teitl Ewrop, ei 27ain ornest. Dechreuodd Young Martin, Sbaenwr, gyrraedd y pencampwr gyda'i ymosodiadau corff grymus a niweidiol. Cafodd Dower ei ollwng yn y nawfed rownd am y tro cyntaf yn ei yrfa. Tarodd Dower y llawr chwe gwaith yn y degfed rownd. Daeth i ben yn y ddeuddegfed pan methodd godi am y cyfrif llawn.[16]
Yn Rhagfyr 1955, llwyddodd i amddiffyn ei deitl Ymerodraeth yn erbyn Tuli.[17] Dilynodd pum buddugoliaeth allan o bump ym 1956. Yn ddiweddarach yn y flwyddyn, torrwyd ar draws cynlluniau Dower pan gafodd ei alw i'r fyddin i wneud ei ddwy flynedd o Wasanaeth Cenedlaethol.[18] Ymunodd â'r Gatrawd Gymreig (y <i>Welch Regiment</i>) yn Hydref 1956, gan ildio ei deitlau ar yr un pryd.[19] Yn Rhagfyr 1956 cafodd ei restru'n ail gorau yn y byd (y tu ôl i Pascual Perez ) gan The Ring.[20]
Ar 30 Mawrth 1957 collodd Dower yn erbyn Pencampwr Pwysau Plu'r Byd sef Perez yng Nghlwb Atletico San Lorenzo de Almagro, yn nhref enedigol Perez, Buenos Aires. Collodd Dower yn y rownd gyntaf er gwaethaf mynd i mewn i'r ornest gyda mantais pwysau o fwy na phum pwyst [21]
Parhaodd Dai Dower â'i Wasanaeth Cenedlaethol ym Myddin Prydain . Trechodd Eric Brett yn Ionawr 1958, ychydig ddyddiau cyn i'w gyfnod yn y fyddin ddod i ben, roedd i fod i wynebu Terry Spinks, cafodd yr ornes ei gohirio.[22]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Bocsiwr o Gymru wedi marw yn 83 oed". Cyrchwyd 2 Awst 2016. Unknown parameter
|gwefan=
ignored (help) - ↑ "Dai Dower MBE. Former Flyweight champion". Rhondda Cynon Taf Library Services. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 October 2011. Cyrchwyd 2 January 2011.
- ↑ "Roll of Honour". England Boxing. Cyrchwyd 10 January 2022.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Boxer: Dai Dower". BoxRec.com. Cyrchwyd 2 January 2011.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Dai Dower". johnnyowen.com. Cyrchwyd 2 January 2011.
- ↑ "Dai Dower to Meet Terry Allen". Sunderland Daily Echo and Shipping Gazette. 25 Chwefror 1954. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower's Greatest Victory: Allen k.o.'d". Northern Whig. 24 March 1954. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dower Wins on Points". Dundee Courier. 20 October 1954. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower Ranked Third by America". Sunderland Daily Echo and Shipping Gazette. 4 November 1954. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower Rated". Birmingham Daily Gazette. 23 Chwefror 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ 11.0 11.1 "Dower Wins British Flyweight Title". Belfast News-Letter. 9 Chwefror 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dowers Did Not Pack". Portsmouth Evening News. 10 Chwefror 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower in action against Eric Marsden". BBC Sport. 23 September 2010. Cyrchwyd 2 January 2011.
- ↑ "Programme for championship fight between Dai Dower and Nazzareno Giannelli, 1955". Gathering the Jewels. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 15 August 2011. Cyrchwyd 2 January 2011.
- ↑ "Dai Dower Wins Third Title". Dundee Courier. 9 March 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "First Defeat—and k.o—for Dai Dower". Dundee Courier. 4 October 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Brilliant Win by Non-Stop Dai Dower". Yorkshire Post and Leeds Intelligencer. 7 December 1955. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Army May Call Up Dai Dower". Daily Herald. 16 August 1956. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower Escapes". Sports Argus. 7 September 1957. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dower Ranked Next to Perez". Aberdeen Evening Express. 27 December 1956. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dai Dower Has Weight Advantage". Hartlepool Northern Daily Mail. 30 March 1957. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.
- ↑ "Dower Takes on Spinks, Says: 'Get Me Keenan'". Daily Herald. 13 September 1958. Cyrchwyd 3 Chwefror 2018 – drwy British Newspaper Archive.