Crwst chwerw
| Crwst chwerw Hebeloma sinapizans
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Cortinariaceae |
| Genws: | Hebeloma[*] |
| Rhywogaeth: | Hebeloma sinapizans |
| Enw deuenwol | |
| Hebeloma sinapizans | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Cortinariaceae yw'r Crwst chwerw (Lladin: Hebeloma sinapizans; Saesneg: Bitter Poisonpie).[1] 'Y Crystiau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Gelwir nhw'n 'gystiau' gan fod y ffwng yma'n fflat, yn ffurfio fel haen ar bren sy'n pydru, mewn fforestydd, a'r ymylon yn frown tywyll. Mae'r teulu Cortinariaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Gwelir nifer o'r madarch hyn yn aml yn ffurfio cylchoed, a elwir ar lafar yn "gylchoedd Tylwyth Teg".
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop a Gogledd America.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Cortinariaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Crwst chwerw ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cap gweog blodiog | Cortinarius aleuriosmus | |
| Cortinarius aerugineoconicus | Cortinarius aerugineoconicus | |
| Cortinarius alboaggregatus | Cortinarius alboaggregatus | |
| Cortinarius alboroseus | Cortinarius alboroseus | |
| Cortinarius alneus | Cortinarius alneus | |
| Cortinarius ammophilus | Cortinarius ammophilus | |
| Cortinarius anauensis | Cortinarius anauensis | |
| Cortinarius anfractus | Cortinarius anfractus | |
| Cortinarius anisodorus | Cortinarius anisodorus | |
| Cortinarius argenteopileatus | Cortinarius argenteopileatus |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Crwst chwerw gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.