Confensiwn Stockholm ar Lygryddion Organig Parhaus

Oddi ar Wicipedia
Confensiwn Stockholm ar Lygryddion Organig Parhaus
Enghraifft o'r canlynolcytundeb Edit this on Wikidata
Dyddiad22 Mai 2001 Edit this on Wikidata
LleoliadStockholm Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://chm.pops.int/ Edit this on Wikidata

Mae Confensiwn Stockholm ar Lygryddion Organig Parhaus yn gytundeb amgylcheddol rhyngwladol, a lofnodwyd ar 22 Mai 2001 yn Stockholm ac sy'n weithredol ers 17 Mai 2004. Ei nod yw dileu neu gyfyngu ar gynhyrchu a defnyddio llygryddion organig parhaus (POPs).

Hanes[golygu | golygu cod]

Ym 1995, galwodd Cyngor Llywodraethu Rhaglen Amgylcheddol y Cenhedloedd Unedig (UNEP) am gamau byd-eang i gael eu cymryd ar POPs, a ddiffiniwyd ganddo fel "sylweddau cemegol sy'n parhau yn yr amgylchedd, yn bio-gronni trwy'r we fwyd, ac yn peri risg o achosi effeithiau andwyol i iechyd dynol a'r amgylchedd".

Yn dilyn hyn, paratôdd y Fforwm Rhynglywodraethol ar Ddiogelwch Cemegol (IFCS) a'r Rhaglen Ryngwladol ar Ddiogelwch Cemegol (IPCS) asesiad o'r 12 troseddwr gwaethaf, a elwir ar lafar, 'y dwsin budr'.

Cyfarfu'r INC bum gwaith rhwng Mehefin 1998 a Rhagfyr 2000 i ymhelaethu ar y confensiwn, a mabwysiadodd y cynrychiolwyr Gonfensiwn Stockholm ar POPs yng Nghynhadledd y Cyfarfod Llawn a gynullwyd rhwng 22 a 23 Mai 2001 yn Stockholm, Sweden. Cwblhawyd y trafodaethau ar gyfer y confensiwn ar 23 Mai 2001 yn Stockholm. Daeth y confensiwn i rym ar 17 Mai 2004 gyda chadarnhad cychwynnol gan 128 o bartïon a 151 o lofnodwyr. Mae cyd-lofnodwyr yn cytuno i wahardd naw o'r dwsin o gemegau budr, i gyfyngu ar y defnydd o DDT i reoli malaria, a chyfyngu ar gynhyrchu deuocsinau a ffwran yn anfwriadol.

Mae partïon i’r confensiwn wedi cytuno ar broses lle gellir adolygu cyfansoddion gwenwynig parhaus a’u hychwanegu at y confensiwn, os ydynt yn bodloni meini prawf penodol ar gyfer dyfalbarhad a bygythiad trawsffiniol. Cytunwyd ar y set gyntaf o gemegau newydd i’w hychwanegu at y confensiwn mewn cynhadledd yng Ngenefa ar 8 Mai 2009.

O fis Medi 2022, roedd 186 o bartïon i'r confensiwn (185 o daleithiau a'r Undeb Ewropeaidd). Mae gwledydd nodedig nad ydynt wedi cadarnhau yn cynnwys yr Unol Daleithiau, Israel, a Malaysia.

Mabwysiadwyd Confensiwn Stockholm i ddeddfwriaeth yr UE yn Rheoliad (CE) Rhif 850/2004.[1] Yn 2019, disodlwyd yr olaf gan Reoliad (UE) 2019/1021.[2]

Crynodeb o'r darpariaethau[golygu | golygu cod]

Mae elfennau allweddol y Confensiwn yn cynnwys y gofyniad bod gwledydd datblygedig yn darparu adnoddau ariannol newydd ac ychwanegol a mesurau i ddileu cynhyrchu a defnyddio POPs a gynhyrchir yn fwriadol, dileu POPs a gynhyrchir yn anfwriadol lle bo’n ymarferol, a rheoli a gwaredu gwastraff POPs mewn modd amgylcheddol gadarn. Mae'n darparu hefyd ar gyfer nodi POPs newydd, heb eu creu.

Sylweddau rhestredig[golygu | golygu cod]

I ddechrau, roedd deuddeg cemegyn gwahanol ("y dwsin budr") wedi'u rhestru mewn tri chategori. Rhestrwyd dau gemegyn, hecsachlorobensen a deuffenylau polyclorinedig, yn y ddau gategori A ac C.[3] Ar hyn o bryd, rhestrir pum cemegyn yn y ddau gategori. 

Annex Chemical CAS number Year of listing decision Specific exemptions or acceptable purposes
Production Use
A: Dilead Aldrin 309-00-2 2001 none none
A: Dilead α-Hexachlorocyclohexane 319-84-6 2009 none none
A: Dilead β-Hexachlorocyclohexane 319-85-7 2009[4] none none
A: Dilead Chlordane 57-74-9 2001< none none
A: Dilead Chlordecone 143-50-0 2009 none none
A: Dilead Decabromodiphenyl ether 1163-19-5 2017 As allowed for the parties listed in the Register Vehicles, aircraft, textile, additives in plastic housings etc., polyurethane foam for building insulation
B: Cyfyngiad DDT 50-29-3 2001 Production for the specified uses Disease vector control
A: Dilead Dicofol 115-32-2 2019 none none
A: Dilead Dieldrin 60-57-1 2001 none none
A: Dilead Endosulfan 115-29-7, 959-98-8, 33213-65-9 2011 As allowed for the parties listed in the Register of specific exemptions Crop-pest complexes
A: Dilead Endrin 72-20-8 2001 none none
A: Dilead Heptachlor 76-44-8 2001 none none
A: Dilead Hexabromobiphenyl 36355-01-8 2009 none none
A: Dilead Hexabromocyclododecane 25637-99-4, 3194-55-6, 134237-50-6, 134237-51-7, 134237-52-8 2013[5] As allowed by the parties listed in the Register of specific exemptions Expanded polystyrene and extruded polystyrene in buildings
A: Dilead Hexabromodiphenyl ether and heptabromodiphenyl ether various 2009 none Recycling under certain conditions
A: Dilead

C: Cynnyrch anfwriadol 		Hexachlorobenzene 118-74-1 2001 none none
A: Dilead

C: Cynnyrch anfwriadol 		Hexachlorobutadiene 87-68-3 2015 none none
A: Dilead Lindane 58-89-9 2009 none Human health pharmaceutical for control of head lice and scabies as second line treatment
A: Dilead Mirex 2385-85-5 2001 none none
A: Dilead

C: Cynnyrch anfwriadol 		Pentachlorobenzene 608-93-5 2009 none none
A: Dilead Pentachlorophenol and its salts and esters various 2015 Production for the specified uses Utility poles and cross-arms


A: Dilead Perfluorohexane sulfonic acid (PFHxS), its salts and PFHxS-related compounds various 2022[6] none none
A: Dilead Perfluorooctanoic acid (PFOA), its salts and PFOA-related compounds various 2019 Production for the specified uses, with the exception of fire-fighting foams various
B: Cyfyngiad Perfluorooctane sulfonic acid (PFOS), its salts and perfluorooctane sulfonyl fluoride various 2009 Production for the specified uses Hard metal plating, insect baits for control of leaf-cutting ants, fire-fighting foams
A: Dilead

C: Cynnyrch anfwriadol 		Polychlorinated biphenyls (PCBs) various 2001 none none
C: Cynnyrch anfwriadol ibenzodioxinsau a adibenzofurans (PCDD/PCDF) various 2001 – –
A: Dilead

C: Cynnyrch anfwriadol 		Naphthalen polyclorinedig various 2015 Production for the specified uses Production of polyfluorinated naphthalenes, including octafluoronaphthalene
A: Dilead Tetrabromodiphenyl ether a pentabromodiphenyl ether various 2009 none Recycling under certain conditions
A: Dilead Paraffin chlorinedig (C10–13; cynnwys y clorin > 48%) 85535-84-8, 68920-70-7, 71011-12-6, 85536-22-7, 85681-73-8, 108171-26-2 2017 Production for the specified uses Additives in transmission belts, rubber conveyor belts, leather, lubricant additives, tubes for outdoor decoration bulbs, paints, adhesives, metal processing, plasticizers
A: Dilead Toxaphene 8001-35-2 2001 none none

Beirniadaeth[golygu | golygu cod]

Er bod rhai beirniaid wedi honni bod y cytundeb yn gyfrifol am y nifer parhaus o farwolaethau o falaria, mewn gwirionedd mae'r cytundeb yn caniatáu'n benodol i iechyd y cyhoedd ddefnyddio DDT ar gyfer rheoli mosgitos (fector y malaria).[7][8][9] Mae yna hefyd ffyrdd o atal llawer o DDT rhag cael ei fwyta trwy ddefnyddio rheolyddion malaria eraill fel sgriniau pwrpasol ar ffenestri. Cyn belled â bod mesurau penodol yn cael eu cymryd, megis defnyddio DDT dan do, yna gellir defnyddio'r swm cyfyngedig o DDT mewn modd rheoledig.[10] O safbwynt gwlad sy'n datblygu, mae diffyg data a gwybodaeth am ffynonellau, datganiadau, a lefelau amgylcheddol POPs yn rhwystro trafodaethau ar gyfansoddion penodol, ac yn dangos bod angen mawr am ragor o ymchwil.[11][12]

Confensiynau cysylltiedig a thrafodaethau parhaus eraill ynghylch llygredd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ "REGULATION (EC) No 850/2004 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 29 April 2004 on persistent organic pollutants and amending Directive 79/117/EEC". Europa (web portal). Cyrchwyd 12 April 2018.
  2. ↑ "REGULATION (EU) 2019/1021 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 20 June 2019 on persistent organic pollutants (recast)". Europa (web portal). 25 June 2019. Cyrchwyd 27 September 2019.
  3. ↑ Secretariat of the Stockholm Convention. "Measures to reduce or eliminate POPs" (PDF). Geneva. Cyrchwyd 12 June 2009.
  4. ↑ Governments unite to step-up reduction on global DDT reliance and add nine new chemicals under international treaty, Pressecommuniqué, 8 Mai 2009.
  5. ↑ "HBCD". chm.pops.int. Cyrchwyd 2019-06-26.
  6. ↑ "Report of main proceedings for 9 June 2022".
  7. ↑ Curtis, C. F. (2002), "Should the use of DDT be revived for malaria vector control?", Biomedica 22 (4): 455–61, doi:10.7705/biomedica.v22i4.1171, PMID 12596442.
  8. ↑ 10 Things You Need to Know about DDT Use under The Stockholm Convention, World Health Organization, 2005, http://www.chem.unep.ch/DDT/documents/WHO_10thingsonDDT.pdf.
  9. ↑ Bouwman, H. (2003), "POPs in southern Africa", Handbook of Environmental Chemistry. Vol. 3O: Persistent Organic Pollutants, pp. 297–320, http://192.129.24.144/licensed_materials/0698/bibs/3003o/3003o0297.htm.
  10. ↑ World Health Organization. Global Malaria Programme (2011). "The use of DDT in malaria vector control : WHO position statement". Geneva: World Health Organization. Cyrchwyd 11 November 2016.
  11. ↑ Bouwman, H. (2004), "South Africa and the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants", S. Afr. J. Sci. 100 (7/8): 323–28
  12. ↑ Porta M.; Zumeta E (2002). "Implementing the Stockholm treaty on POPs [Editorial"]. Occupational & Environmental Medicine 59 (10): 651–652. doi:10.1136/oem.59.10.651. PMC 1740221. PMID 12356922. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1740221.

Darllen pellach[golygu | golygu cod]

  • Chasek, Pam, David L. Downie, a JW Brown (2013). Gwleidyddiaeth Amgylcheddol Fyd-eang, 6ed Argraffiad, Boulder: Westview Press.
  • Downie, D., Krueger, J. a Selin, H. (2005). "Polisi Byd-eang ar gyfer Cemegau Gwenwynig", yn R. Axelrod, D. Downie a N. Vig (gol. ) Yr Amgylchedd Byd-eang: Sefydliadau, y Gyfraith a Pholisi, 2il Argraffiad, Washington: Gwasg CQ.
  • Downie, David a Jessica Templeton (2013). "Llygryddion Organig Parhaus." Llawlyfr Gwleidyddiaeth Amgylcheddol Fyd-eang Routledge . Efrog Newydd: Routledge.
  • Porta, M., Gasull, M., López, T., Pumarega, J. Dosbarthiad crynodiadau gwaed o lygryddion organig parhaus mewn samplau cynrychioliadol o'r boblogaeth gyffredinol. Rhaglen Amgylcheddol y Cenhedloedd Unedig – Canolfan Weithgaredd Ranbarthol ar gyfer Cynhyrchu Glanach (CP/RAC) Cyhoeddiad Technegol Blynyddol 2010, cyf. 9, tt. 24–31 ( PDF ).
  • Selin, H. (2010). Llywodraethu Byd-eang Cemegau Peryglus: Heriau Rheolaeth Aml-lefel, Caergrawnt: The MIT Press.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Confensiwn_Stockholm_ar_Lygryddion_Organig_Parhaus&oldid=11847636"