Chwarren bitwidol

Llun allan o'r clasur 'Gray's Anatomy' yn dangos lleoliad y chwarren bitwidol.

Sleisen denau drwy'r ymennydd yn dangos y lleoliad.

Prif chwarrennau'r endocrin: (Gwryw ar y chwith, benyw ar y dde)
1 Corffyn pineol 2 Chwarren bitwidol 3 Y chwarren theiroid 4 Hypothalmws 5 Chwarren adrenal 6 Pancreas 7 Ofari 8 Y ceilliau

Mae'r chwarren bitwidol (neu'r hypoffeisis) yn un o'r chwarrennau endocrin - tua'r un faint â phusen. O ran siap, mae'n ymwthio allan o waelod yr hypothalmws ar waelod isaf yr ymennydd. Saif yn y fosa' o fewn asgwrn y sffenoid.

Mae'n secredu (neu'n chwysu) hormonau gan reoli'r homeostasis, gan gynnwys yr hormonnau sy'n ysgogi chwarrennau endocrin eraill. Mae'n cysylltu i'r hypothalmws drwy'r 'median eminence'.

Pwrpas

Pwrpas yr hormonnau pitwidol ydy rheoli rhai o'r prosesau hyn:

• Datblygiad y corff dynol
• Pwysau gwaed
• Rhai agweddau o feichiogrwydd a genedigaeth
• Llaeth y fron
• Yr organau rhyw
• Chwarrennau'r theiroid
• Trosglwyddo ynni o fwyd yn ynni metabolig
• Rheoli dŵr ac osmolaredd yn y corff