Canol Morgannwg (etholaeth seneddol)
| Enghraifft o: | Etholaeth Senedd y Deyrnas Unedig  |
|---|---|
| Daeth i ben | 25 Tachwedd 1918 |
| Dechrau/Sefydlu | 24 Tachwedd 1885 |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
| Rhanbarth | Cymru |
| Dynodwyr | |
Roedd Canol Morgannwg yn gyn etholaeth sirol Gymreig a oedd yn dychwelyd un Aelod Seneddol (AS) i Dŷ'r Cyffredin Senedd y Deyrnas Unedig. Cafodd yr etholaeth ei greu gan Ddeddf Ailddosbarthu Seddi (1885) a'i diddymu ar gyfer etholiad cyffredinol 1918.
Ffiniau
[golygu | golygu cod]Cafodd yr etholaeth ei greu allan o hen etholaeth Sir Forgannwg a oedd wedi bod mewn bodolaeth ers 1542, yr oedd y sedd yn un eang a oedd yn cynnwys Maesteg, Llangeinwyr, Cwm Llynfi, Aberpergwm, Parc Margam, Llansawel, Glyncorrwg a Resolfen.
Aelodau Seneddol
[golygu | golygu cod]| Etholiad | Aelod | Plaid | |
|---|---|---|---|
| 1885 | Christopher Rice Mansel Talbot | Rhyddfrydol | |
| 1892 | Samuel Thomas Evans | Rhyddfrydol | |
| 1910 | Frederick William Gibbins | Rhyddfrydol | |
| Rhag 1910 | John Hugh Edwards | Rhyddfrydol | |
| 1918 | diddymu'r etholaeth | ||
Etholiadau
[golygu | golygu cod]Etholiadau yn y 1910au
[golygu | golygu cod]| Etholiad cyffredinol 1910: Canol Morgannwg[1]
Etholfraint 20,017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | John Hugh Edwards | 7,624 | 55.5 | -3.4 | |
| Llafur | Vernon Hartshorn | 6,102 | 44.5 | +3.4 | |
| Mwyafrif | 1,522 | 11.1 | -6.8 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 13,726 | 68.6 | -7.0 | ||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | -3.4 | |||
| Isetholiad Canol Morgannwg, 1910
Etholfraint 20,017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydwr Llafur | Frederick William Gibbins | 8,920 | 59.0 | -20.6 | |
| Llafur | Vernon Hartshorn | 6,210 | 41.0 | ||
| Mwyafrif | 2,710 | 17.9 | -41.2 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 15,130 | 75.6 | -7.1 | ||
| Rhyddfrydwr Llafur yn cadw | Gogwydd | -10.3 | |||
| Etholiad cyffredinol Ionawr 1910: Canol Morgannwg[2]
Etholfraint 20,017 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Syr Samuel Thomas Evans | 13,175 | 79.6 | +3.8 | |
| Ceidwadwyr | Godfrey Williams | 3,382 | 20.4 | -3.8 | |
| Mwyafrif | 9,793 | 59.2 | +7.6 | ||
| Y nifer a bleidleisiodd | 16,557 | 82.7 | ' | ||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | +3.8 | |||
Etholiadau yn y 1900au
[golygu | golygu cod]Etholiad cyffredinol 1906; Samuel Thomas Evans; Rhyddfrydol; diwrthwynebiad.[2]
| Etholiad cyffredinol 1900: Canol Morgannwg[2]
Etholfraint 13,666 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Samuel Thomas Evans | 7,027 | 75.8 | ||
| Ceidwadwyr | H.Phillips | 2,244 | 24.2 | ||
| Mwyafrif | 4,783 | 51.6 | |||
| Y nifer a bleidleisiodd | 9,271 | 67.8 | |||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
Etholiadau yn y 1890au
[golygu | golygu cod]| Etholiad cyffredinol 1895: Canol Morgannwg | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Samuel Thomas Evans | 5,612 | 65.7 | ||
| Ceidwadwyr | J E Vaughan | 2,935 | 34.3 | ||
| Mwyafrif | 2,677 | ||||
| Y nifer a bleidleisiodd | 68.2 | ||||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
| Etholiad cyffredinol 1892: Canol Morgannwg | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Plaid | Ymgeisydd | Pleidleisiau | % | ±% | |
| Rhyddfrydol | Samuel Thomas Evans | 5,941 | 77.5 | ||
| Ceidwadwyr | F C Grove | 1,725 | 22.5 | ||
| Mwyafrif | 4,216 | ||||
| Y nifer a bleidleisiodd | |||||
| Rhyddfrydol yn cadw | Gogwydd | ||||
Isetholiad Canol Morgannwg 1890; Samuel Thomas Evans; Ryddfrydol; diwrthwynebiad
Etholiadau yn y 1880au
[golygu | golygu cod]Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1885; Christopher Rice Mansel Talbot; Ryddfrydol; diwrthwynebiad
Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1886; Christopher Rice Mansel Talbot; Ryddfrydol; diwrthwynebiad